هفته هشتم بارداری - تغییرات مادر و جنین در هفته هشتم

اکنون که وارد هفته هشتم بارداری شده‌اید؛ باید بدانید که هفته‌ای که پایان ماه دوم بارداری را رقم می‌زند و مرحله‌ای مهم از رشد جنین و تغییرات بدن مادر محسوب می‌شود. در این زمان، حدود شش هفته از آغاز شکل‌گیری جنین گذشته و رشد او با سرعت قابل‌توجهی ادامه دارد. دست‌ها و پاهای کوچکش در حال کامل‌تر شدن‌اند و اجزای صورت نیز به‌تدریج واضح‌تر می‌شوند. در بدن مادر هم ممکن است علائمی مانند تهوع، خستگی، حساسیت پستان‌ها یا تغییرات خلقی شدت بیشتری پیدا کند که همگی نتیجه طبیعی فعالیت هورمون‌ها هستند.

برای آشنایی بیشتر با تحولات جنین و تغییرات مادر در هفته هشتم، ادامه این مطلب از مجله سلامت گهواره را مطالعه کنید.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

تغییرات جنین در هفته هشتم بارداری

در هفته هشتم بارداری جنین وارد یکی از مهم‌ترین مراحل رشد خود می‌شود؛ مرحله‌ای که در آن به‌تدریج از یک توده سلولی کوچک به یک موجود کاملاً قابل‌تشخیص شبیه انسان تبدیل می‌شود. در این هفته، اندازه جنین معمولاً به حدود ۱.۵ تا ۲ سانتی‌متر می‌رسد و هنوز کمتر از یک گرم وزن دارد، اما سرعت رشد او بسیار چشمگیر است.

از نظر ظاهری، چهره جنین در حال شکل‌گیری دقیق‌تر است؛ پلک‌ها به‌صورت خطوط نازکی ظاهر می‌شوند، لب‌ها، نوک بینی و گوش‌های خارجی قابل تشخیص‌تر می‌گردند و فرم صورت انسانی‌تر می‌شود. دست‌ها و پاها همچنان رشد می‌کنند و انگشت‌ها کم‌کم از هم قابل تفکیک می‌شوند. در این هفته مفاصل آرنج و زانو نیز تشکیل می‌شوند و بدن جنین که قبلاً C شکل بود، به‌تدریج صاف‌تر می‌شود.

در داخل بدن، قلب چهارحفره‌ای جنین حالا با قدرت بیشتری خون را پمپاژ می‌کند و ضربان آن معمولاً حدود ۱۶۰ بار در دقیقه است. سیستم عصبی رشد سریعی دارد و فعالیت‌های الکتریکی مغز آغاز می‌شود. از سوی دیگر، ریه‌ها، کبد و کلیه‌ها در حال تکامل هستند و بخش‌هایی از اسکلت جنین به شکل غضروف نرم به وجود می‌آید.

گرچه این حرکات هنوز بسیار ظریف و ناخودآگاه‌اند، اما جنین در هفته هشتم شروع به حرکت‌های کوچک می‌کند، حرکت‌هایی که مادر هنوز قادر به احساس آن‌ها نیست.

هفته هشتم یکی از مهم‌ترین مراحل شکل‌گیری ارگان‌های حیاتی است و جنین در این دوره بیشتر از هر زمان دیگری به یک "انسان کوچک" شباهت پیدا می‌کند.

به نقل از AmericanPregnancy

در هفته هشتم بارداری، جنین تقریباً به اندازه یک توت فرنگی شده و به سرعت در حال رشد است. بازوها و پاها بلندتر می‌شوند، انگشتان دست و پا شروع به شکل‌گیری می‌کنند، و ویژگی‌های صورت مانند چشم‌ها، بینی و لب‌ها در حال شکل گرفتن هستند.

By 8 weeks pregnant, your baby is about the size of a raspberry and is rapidly developing. arms and legs are growing longer, fingers and toes begin to form, and facial features like eyes, nose and lips are starting to take shape.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

علائم هفته هشتم بارداری برای مادر

در هفته هشتم بارداری بسیاری از علائم به‌دلیل اوج گرفتن هورمون‌ها شدیدتر می‌شوند و مادر تغییرات بیشتری در بدن و احساسات خود تجربه می‌کند. این علائم معمولاً طبیعی هستند و نشان‌دهنده پیشرفت بارداری هستند.

• شدت بیشتر تهوع و حساسیت به بوها: هورمون hCG باعث افزایش تهوع و واکنش شدیدتر به بوها می‌شود.
• خستگی زیاد و نیاز به خواب بیشتر: بدن برای رشد جنین انرژی زیادی مصرف می‌کند و احساس ضعف ایجاد می‌شود.
• حساسیت و درد سینه‌ها به‌ویژه نوک سینه: تغییرات هورمونی بافت پستان را حساس‌تر می‌کند.
• تکرر ادرار: رشد رحم و افزایش جریان خون باعث فشار بیشتر بر مثانه می‌شود.
• نوسانات خلقی: تغییرات هورمونی احساسات را شدیدتر و سریع‌تر می‌کند.
• نفخ و گاز معده: کاهش حرکت روده باعث ایجاد گاز و سنگینی شکم می‌شود.
• یبوست: پروژسترون روند هضم را کند می‌کند و یبوست ایجاد می‌شود.
• افزایش ترشحات واژن: ترشحات شفاف یا شیری برای محافظت از واژن طبیعی است.
• سردردهای خفیف: کم‌آبی، خستگی و هورمون‌ها علت اصلی سردردهای ملایم هستند.
• سرگیجه یا احساس سبکی سر: پایین آمدن قند خون یا کاهش فشار خون ممکن است باعث آن شود.
• ویار غذایی یا بیزاری از برخی غذاها: تغییرات هورمونی روی اشتها و ذائقه تأثیر می‌گذارد.
• بالا رفتن دمای بدن: افزایش متابولیسم بدن دمای پایه را کمی بالاتر می‌برد.
• گرفتگی یا درد خفیف زیر شکم: بزرگ شدن رحم باعث کشیدگی عضلات و رباط‌ها می‌شود.
• افزایش بزاق دهان: واکنشی طبیعی به تهوع یا تغییرات هورمونی است.
• احتمال لک‌بینی خفیف: لکه‌بینی کم‌رنگ معمولاً بی‌خطر است اما نیاز به اطلاع دادن به پزشک دارد.

آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های هفته هشتم بارداری

در هفته هشتم بارداری معمولاً اولین مجموعه جدی از آزمایش‌ها و بررسی‌های سونوگرافی انجام می‌شود؛ زیرا این زمان بهترین فرصت برای ارزیابی سلامت مادر و اطمینان از روند صحیح رشد جنین است. در این هفته می‌توان بسیاری از مشکلات احتمالی را شناسایی کرد و همچنین وجود ضربان قلب جنین را مشاهده نمود که یکی از مهم‌ترین نشانه‌های سلامت بارداری است.

در کنار موارد گفته شده تشخیص جنسیت در هفته هشتم بارداری نیز امکانپذیر است. در هفته هشتم بارداری تشخیص جنسیت با سونوگرافی امکان‌پذیر نیست؛ زیرا دستگاه تناسلی جنین در حال شکل‌گیری اولیه است و هنوز تفاوت‌های ظاهری دختر و پسر مشخص نشده است.

بااین‌حال، برخی تست‌های ژنتیکی مانند NIPT یا آزمایش خون DNA آزاد جنینی که از هفته ۸ به بعد قابل انجام هستند، می‌توانند جنسیت را با دقت بسیار بالا تعیین کنند. البته این تست‌ها معمولاً جنبه غربالگری برای ناهنجاری‌های ژنتیکی دارند و تعیین جنسیت بخش فرعی آن‌هاست.

مهم‌ترین آزمایش‌ها و بررسی‌ها در هفته هشتم بارداری عبارتند از:

• آزمایش ادرار: برای تشخیص عفونت ادراری، بررسی پروتئین و قند، و ارزیابی سلامت کلی مادر.
• آزمایش خون بارداری: شامل بررسی سطح هورمون‌ها، گروه خونی، RH، کم‌خونی و سایر شاخص‌های اولیه سلامت.
• تست hCG: گاهی برای بررسی روند افزایش هورمون بارداری در موارد مشکوک به بارداری خارج‌رحمی یا بارداری پوچ درخواست می‌شود.
• آزمایش‌های ژنتیکی اولیه: مانند تست‌های غربالگری برای ناهنجاری‌های کروموزومی؛ برخی از آن‌ها از همین هفته قابل انجام‌اند.
• غربالگری دیابت بارداری (در شرایط خاص): اگر مادر در معرض خطر دیابت بارداری باشد، ممکن است پزشک بررسی اولیه را زودتر آغاز کند.

سونوگرافی‌های هفته هشتم بارداری عبارتند از:

• سونوگرافی شکمی: برای بررسی رشد کلی جنین، موقعیت کیسه حاملگی و حدودی از ساختارهای داخلی رحم.
• سونوگرافی واژینال: دقیق‌تر از شکمی است و در هفته‌های ابتدایی کمک می‌کند ضربان قلب، رشد جنین و سلامت بارداری بهتر دیده شود.
• بررسی ضربان قلب جنین: در هفته هشتم معمولاً با وضوح مشخص دیده می‌شود و یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بارداری سالم است.
• بررسی قطب جنین: مشاهده قطب جنینی نشانه‌ای از پیشرفت طبیعی بارداری است و معمولاً همراه با ضربان قلب دیده می‌شود.
• ارزیابی کیسه حاملگی: اندازه، شکل و موقعیت کیسه بارداری بررسی می‌شود تا بارداری داخل‌رحمی تأیید شود.

تشخیص برخی شرایط مهم نیز در هفته هشتم بارداری امکانپذیر است. مهمترین این شرایط عبارت است از :

• بارداری خارج‌رحمی: اگر کیسه حاملگی داخل رحم دیده نشود یا سطح hCG غیرطبیعی باشد، بررسی دقیق‌تر لازم است.
• بارداری پوچ: زمانی مطرح می‌شود که کیسه حاملگی وجود دارد اما جنین دیده نمی‌شود و سطح hCG به‌طور طبیعی افزایش نمی‌یابد.

مراقبت های هفته هشتم بارداری

در هفته هشتم بارداری لازم است مراقبت‌ها را جدی‌تر دنبال کنید تا هم وضعیت رشد جنین طبیعی پیش برود و هم بدن شما آمادگی لازم را برای ادامه بارداری داشته باشد. در این هفته بهتر است هنگام خوابیدن به پهلوی چپ بخوابید تا جریان خون به جفت بهتر برقرار شود، هرچند هنوز خوابیدن به پشت هم مشکل‌ساز نیست.

فعالیت بدنی سبک مانند پیاده‌روی آرام، حرکات کششی و یوگای مخصوص بارداری می‌تواند به کاهش خستگی، بهبود یبوست و تنظیم خلق‌وخو کمک کند. در بخش تغذیه، وعده‌های کوچک اما مکرر، مصرف پروتئین کافی، غلات کامل و سبزیجات توصیه می‌شود.

میوه‌هایی مانند سیب، موز، پرتقال، انبه، گلابی، کیوی و توت‌ها به دلیل فیبر، آنتی‌اکسیدان و ویتامین‌های فراوان انتخاب‌های عالی برای این هفته هستند. همچنین مراجعه منظم به پزشک زنان برای ارزیابی رشد جنین، بررسی ضربان قلب و انجام آزمایش‌های لازم اهمیت زیادی دارد و کمک می‌کند هرگونه نگرانی یا علامت غیرعادی زودتر تشخیص داده شود.

نکاتی که باید در هفته هشتم بارداری رعایت کنید، عبارتند از:

• از انجام تمرینات سخت خودداری کنید. یوگا، پیاده روی و شنا در بارداری راه‌های مناسبی برای حفظ تناسب اندام و فعال ماندن در دوران بارداری است.
• حداقل هشت ساعت در روز بخوابید.
• مراقبت‌های دندانپزشکی، استحمام مناسب و تعویض لباس را به صورت روزانه انجام دهید.
• بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب، یک میان وعده کوچک میل کنید تا دچار بیماری صبحگاهی نشوید.
• از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.
• به موسیقی‌های آرامش‌بخش گوش دهید، کتاب‌های خوب بخوانید و سعی کنید با کودک داخل شکمتان، ارتباط برقرار کنید.
• در صورت بروز هرگونه نگرانی و ناراحتی ، با شریک زندگی خود یا یک فردی که با او احساس راحتی دارید، در مورد آن صحبت کنید و در صورت لزوم از پزشک یا مشاور، کمک بگیرید. 
• از رنگ موهای شیمیایی استفاده نکنید، به ویژه در سه ماهه اول بارداری. 
• بدون اجازه پزشک از مصرف هر گونه دارو یا مکمل خودداری کنید.
• قبل از بیرون رفتن از منزل، حتما از ضد آفتاب با SPF حداقل 15 استفاده کنید.

عوارض، خطرات هفته هشتم بارداری چیست؟

در هفته هشتم بارداری بیشتر مادران هنوز در مرحله‌ای هستند که بارداری به‌طور طبیعی پیش می‌رود؛ اما برخی نشانه‌ها و شرایط می‌توانند هشداردهنده باشند و نیاز به بررسی سریع پزشکی دارند. آگاهی از این عوارض و خطرات احتمالی کمک می‌کند در صورت بروز مشکل، سریع‌تر اقدام کنید و از سلامت خود و جنین محافظت نمایید. این عوارض و خطرات احتمالی عبارتند از :

• بارداری خارج از رحم: درد شدید یک‌طرفه شکم، سرگیجه یا خونریزی می‌تواند نشانه قرارگیری جنین خارج از رحم باشد و نیاز به درمان فوری دارد.
• تب بالا: افزایش حرارت بدن به بالای ۳۸ درجه ممکن است نشانه عفونت باشد و می‌تواند برای جنین خطرناک باشد.
• خونریزی واژینال: خونریزی زیاد یا همراه با درد می‌تواند نشانه سقط یا مشکلات دیگر بارداری باشد.
• درد شدید شکم یا لگن: دردهای غیرعادی و شدید همیشه نیازمند بررسی فوری هستند و ممکن است نشانه عفونت، بارداری خارج‌رحم یا سقط باشند.
• دیابت بارداری: در مادرانی که در معرض خطر هستند، افزایش سطح قند خون ممکن است از همین هفته‌ها تشخیص داده شود.
• سقط جنین: قطع ناگهانی علائم بارداری، خونریزی و گرفتگی شکمی از نشانه‌های احتمالی سقط به شمار می‌آیند.
• عفونت واژن: ترشحات بدبو، خارش یا سوزش می‌تواند ناشی از عفونت باشد و اگر درمان نشود برای بارداری مشکل‌ساز می‌شود.
• لکه‌بینی: لکه‌های خفیف ممکن است طبیعی باشد اما تکرار یا افزایش آن نیاز به بررسی پزشک دارد.
• ناهنجاری‌های جنینی: برخی مشکلات در سونوگرافی اولیه ممکن است دیده شود و برای ارزیابی بیشتر نیاز به تست‌های ژنتیکی وجود دارد.
• پره‌اکلامپسی (نادر در این هفته): اگرچه معمولاً در ماه‌های بعدی بروز می‌کند، اما فشار خون بسیار بالا یا تورم غیرعادی می‌تواند نشانه‌های اولیه باشد.
• کلستاز بارداری: خارش شدید کف دست و پا ممکن است نشان‌دهنده اختلال کبدی باشد و نیاز به بررسی دارد.
• کم‌آبی بدن: تهوع و استفراغ شدید ممکن است باعث دهیدراته شدن مادر شود و روی سلامت جنین اثر بگذارد.

هفته هشتم بارداری چه بخوریم؟

در هفته هشتم بارداری تغذیه برای سلامت شما و جنین و پیشگیری از بسیاری از عوارض بارداری، اهمیت دارد. نکاتی که باید در رژیم غذایی هفته هشتم بارداری در نظر بگیرید، عبارت‌اند از:

• سعی کنید وعده‌های غذایی کوچک را در فواصل منظم و کوتاه، بخورید.
• از خوردن غذاهای نپخته، تند، سرخ شده و چرب اجتناب کنید.
• مقدار زیادی آب بنوشید تا بدنتان را به خوبی آبرسانی کنید.
• از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید که شامل گوشت بدون چربی، غلات، لبنیات، غذاهای تازه و طبیعی (میوه و سبزیجات) باشد.
• وعده‌های غذایی را حذف نکنید یا بلافاصله بعد از صرف غذا، دراز نکشید تا از عوارضی نظیر سوزش معده در بارداری پیشگیری کنید.
• در صورتی که حالت تهوع اذیتتان میکند، لیموناد بنوشید یا هندوانه یا یک برش لیمو میل کنید. جویدن زنجبیل یا استفاده از آن در رژیم غذایی هفته هشتم بارداری نیز می‌تواند به تسکین حالت تهوع کمک کند.
• به طور منظم و روزانه مکمل‌های ویتامین دوران بارداری (اسید فولیک ، ویتامین B6) خود را مصرف کنید.
• در رژیم غذایی هفته هشتم بارداری از آناناس خام و پاپایا (خربزه درختی) استفاده نکنید.
• با افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی این هفته می‌توانید از عوارضی نظیر یبوست بارداری پیشگیری کنید. بهترین منابع تامین فیبر غذایی، میوه ها و سبزیجات هستند. 

نکات مهم و پایانی 

در هفته هشتم بارداری رشد جنین با سرعت زیادی پیش می‌رود و بسیاری از ارگان‌های حیاتی او در حال شکل‌گیری هستند. تغییرات هورمونی همچنان باعث بروز علائمی مثل تهوع، خستگی و حساسیت پستان‌ها می‌شود و لازم است در این هفته بیش از پیش به تغذیه، استراحت و ویزیت‌های دوره‌ای توجه کنید. هر علامت غیرعادی مثل خونریزی، درد شدید یا تب باید جدی گرفته شود. در این مرحله، سونوگرافی‌ها نقش مهمی در بررسی ضربان قلب جنین، وضعیت کیسه حاملگی و مشکلات احتمالی مثل بارداری پوچ یا خارج‌رحمی دارند.