هفته نهم در بارداری - وضعیت مادر و جنین در هفته ۹ بارداری

با ورود به هفته نهم، شما ماه سوم بارداری را آغاز کرده‌اید و این خبر خوشحال کننده‌ای است. در هفته نهم تهوع بارداری در اوج خود قرار دارد و برخی از عوارض بارداری نظیر نوسانات خلقی و سوزش سر دل در شما دیده خواهد شد. جنین در این هفته با سرعت به رشد و تکامل خود ادامه داده و شباهت بیشتری به انسان بالغ پیدا می‌کند و حتی می‌تواند حرکت کند. کودک شما تنها برای یک هفته دیگر در فاز رویانی خواهد بود و پس از آن وارد فاز جنینی می‌شود. در این مقاله بیشتر در مورد تغییرات جنین در هفته نهم بارداری توضیح خواهیم داد.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

تغییرات جنین در هفته نهم بارداری

شما اکنون وارد هفته نهم بارداری و آغاز ماه سوم بارداری شده‌اید. در این هفته تکمیل بیشتر چهره (تشکیل بینی، پلک‌ها و گوش‌ها) صورت گرفته و جنین شباهت بیشتری به انسان کوچک پیدا کرده است. ظاهر شدن انگشتان دست و پا به‌صورت جداگانه نیز آغاز شده و مفاصل اصلی مانند آرنج و زانو در حال شکل‌گیری‌ هستند.

جنین شروع به حرکت‌های کوچک و غیرارادی کرده است، هرچند هنوز مادر قادر به احساس آن نیست. رشد سریع مغز و افزایش اتصالات عصبی ادامه دارد و فعالیت سیستم عصبی روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود. تکامل اولیه قلب و ضربان منظم‌تر جنین نیز مشاهده می‌شود و ضربان قلب او در این هفته معمولاً بین ۱۶۰ تا ۱۷۰ بار در دقیقه است.

در این مرحله، رشد و تکامل اندام‌های داخلی مانند کبد، طحال و روده‌ها ادامه دارد و به زودی کیسه زردرنگ دیگر مسئول تولید سلول‌های خونی نخواهد بود. شکل‌گیری اولیه اندام‌های تناسلی نیز آغاز شده است، هرچند هنوز با سونوگرافی قابل تشخیص نیست.

اندازه جنین در این هفته افزایش قد تا حدود ۲.۵ سانتی‌متر و افزایش وزن تا حدود ۲ گرم داشته و شروع تشکیل استخوان‌ها از غضروف نیز آغاز شده است. بازوها و پاها بلندتر شده و سر گردتر شده و چشم‌ها با رشد سر به سمت جلو حرکت می‌کنند. نوک بینی مشخص شده و گوش‌ها در حال تکامل هستند، همچنین لوله‌هایی از گلو به ریه‌ها وصل شده‌اند که نشان‌دهنده تکامل تدریجی دستگاه تنفسی است.

هفته نهم، مرحله‌ای مهم در رشد جنین است که تقریباً تمام ارگان‌ها فعالیت اولیه خود را آغاز کرده و بدن او به مرور شبیه به یک انسان کوچک با اندام‌های فعال و قابل مشاهده می‌شود.

به نقل از TheBump

در هفته نهم بارداری، جنین تقریباً به اندازه یک گیلاس است، حدود ۲.۳‑۲.۵ سانتی‌متر و اکنون لوب گوش، انگشتان دست و پا و ویژگی‌های ظریف صورت او تشکیل شده‌اند.

At 9 weeks pregnant, the baby is about the size of a cherry, around 0.9 inches and now has formed ear lobes, fingers and toes, and tiny facial features.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

علائم هفته 9 بارداری برای مادر

در هفته نهم بارداری بسیاری از مادران همچنان تحت تأثیر هورمون‌های بارداری هستند و علائم فیزیکی و روحی واضحی را تجربه می‌کنند. این نشانه‌ها طبیعی هستند و نشان‌دهنده ادامه رشد و تکامل جنین و تغییرات بدن مادر می‌باشند.

• ویار بارداری (حالت تهوع و استفراغ):
  تهوع و استفراغ به‌ویژه در صبح‌ها شایع است و ناشی از افزایش هورمون hCG است. 
• خستگی و خواب‌آلودگی شدید:
  بدن برای رشد جنین انرژی زیادی مصرف می‌کند و احساس ضعف و نیاز به استراحت بیشتر طبیعی است. بنابراین بسیار طبیعی اگر در هفته نهم بارداری دائما احساس خستگی داشته باشید. ازآنجا که بدن برای تغذیه جنین سخت کار می‌کند، ممکن است دچار احساس ضعف در هفته هشتم بارداری و هفته نهم بارداری داشته باشید و زودتر خسته شوید. سعی کنید بیشتر استراحت کنید. علاوه بر این، بارداری باعث می‌شود که قند و فشار خون شما کاهش پیدا کند. همه این عوامل در کنار هم باعث می‌شوند که شما به‌خصوص در سه ماهه اول بارداری دائما احساس خستگی شدید داشته باشید. 
• حساسیت و درد سینه‌ها:
  تغییرات هورمونی باعث تورم و درد پستان‌ها می‌شود و نوک سینه حساس‌تر می‌شود. سینه‌ها و نوک پستان‌ها در هفته نهم حاملگی دردناک خواهند بود که به خاطر عملکرد هورمون‌هایی مثل استروژن است. برای این درد نمی‌توان کاری کرد جز اینکه نباید لباس تنگ بپوشید. از چیزهایی که با نوک سینه‌تان تماس می‌گیرند دوری کنید، چون درد آن را زیادتر می‌کنند. این درد در طی هفته‌های آینده کمتر خواهد شد. ماساژ با آب گرم نیز ممکن است مؤثر باشد.
• تکرر ادرار:
  رشد رحم فشار بیشتری بر مثانه وارد می‌کند و دفعات ادرار افزایش می‌یابد.
• نوسانات خلقی:
  تغییرات هورمونی باعث احساسات شدیدتر و تغییر سریع خلق و خو می‌شود.
• سردردهای خفیف:
  کم‌آبی، تغییر فشار خون یا نوسانات هورمونی می‌تواند باعث سردرد شود.
• افزایش ترشحات واژن:
  ترشحات شفاف یا شیری‌رنگ طبیعی هستند و به سلامت واژن کمک می‌کنند.
• نفخ و یبوست:
  کاهش حرکات روده به دلیل پروژسترون باعث نفخ و یبوست می‌شود.
• افزایش اشتها یا کاهش اشتها:
  هورمون‌ها می‌توانند اشتها را کم یا زیاد کنند و باعث ویار غذایی یا بی‌اشتهایی شوند.
• حس بویایی شدیدتر از معمول:
  حساسیت به بوها ممکن است باعث تهوع یا دلزدگی از برخی غذاها شود. ممکن است در این هفته حتی بوی اودکلن یک غریبه در شما حالت تهوع ایجاد کند و یا غذایی که تا چند هفته پیش دوست داشتید، اکنون معده‌ی شما را تحریک کند. به‌طورکلی بوها و مزه‌ها در دوران حاملگی شدت می‌یابند، ولی این در همه‌ی خانم‌ها صادق نیست. 
• گرفتگی‌های خفیف شکمی:
  کشیدگی عضلات و رباط‌های رحم می‌تواند درد یا گرفتگی‌های ملایم ایجاد کند. ممکن است در هفته نهم بارداری درد زیر شکم و یکسری گرفتگی‌های خفیف رحم را تجربه کنید؛ اما اگر گرفتگی شدید است یا احساس درد دیگری مانند کمردرد دارید، لازم است با پزشک خود تماس بگیرید.
• افزایش بزاق دهان:
  میزان ترشح بزاق نیز ممکن است در برخی زنان افزایش پیدا کند. به‌هرحال، اگر حس‌های شما تشدید پیدا کرد، سعی کنید از چیزهایی که شما را آزار می‌دهند، دوری کنید و خدا را شکر کنید که بعد از به دنیا آمدن نوزادتان حواستان به حالت عادی بازمی‌گردند. افزایش بزاق گاهی به‌عنوان واکنشی به تهوع یا تغییرات هورمونی ظاهر می‌شود. 
• تهوع صبحگاهی:
  حالت تهوع که اغلب صبح‌ها شدیدتر است، یکی از رایج‌ترین علائم هفته نهم است.
• افزایش جریان خون و احساس گرمی بدن:
  افزایش حجم خون و متابولیسم بدن باعث احساس گرمی و گاهی سرخ شدن پوست می‌شود.

آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های هفته نهم بارداری

در هفته نهم بارداری، اگرچه کودک شما هنوز بسیار کوچک است، اما تکامل قلب او به حدی رسیده است که می‌توان از طریق سونوگرافی ضربان قلب جنین را شنید. با این حال، اگر در این هفته پزشک نتواند ضربان قلب جنین را بشنود، جای نگرانی نیست؛ این معمولاً به این معناست که جنین در کنج رحم قرار گرفته یا پشت خود را به دستگاه سونوگرافی کرده است و شنیدن ضربان قلب او کمی دشوار شده است. در چنین شرایطی کافی است چند هفته دیگر صبر کنید تا بتوانید ریتم دل‌انگیز ضربان قلب جنین را بشنوید.

آزمایش‌ها و بررسی‌های هفته نهم بارداری معمولا شامل موارد زیر است :

• آزمایش ادرار: برای تشخیص عفونت، پروتئین و قند در ادرار و بررسی سلامت مادر.
• آزمایش خون بارداری: بررسی سطح هورمون‌ها، کم‌خونی، گروه خونی و RH و سایر شاخص‌های سلامت مادر.
• تست hCG: برای اطمینان از روند طبیعی هورمون بارداری و تشخیص مشکلات احتمالی مثل بارداری خارج‌رحمی یا بارداری پوچ.
• آزمایش‌های ژنتیکی: بررسی اولیه ناهنجاری‌های کروموزومی و شرایط ارثی در صورت نیاز.
• غربالگری دیابت بارداری: در مادران پرخطر، برای کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض احتمالی انجام می‌شود.

سونوگرافی‌های هفته نهم بارداری نیز معمولا شامل سونوگرافی‌های زیر است :

• سونوگرافی شکمی: برای بررسی اندازه جنین، وضعیت کیسه حاملگی و رشد اندام‌ها.
• سونوگرافی واژینال: دقیق‌تر و کمک‌کننده برای مشاهده قطب جنین، ضربان قلب، موقعیت جنین و جزئیات ارگان‌ها.
• بررسی ضربان قلب جنین: معمولاً از هفته نهم با وضوح بالا شنیده می‌شود و نشانه‌ای از سلامت قلب است.
• ارزیابی کیسه حاملگی و قطب جنین: شکل، اندازه و محل کیسه حاملگی بررسی می‌شود تا از بارداری طبیعی اطمینان حاصل شود.

این هفته یکی از مراحل مهم برای ارزیابی سلامت جنین و مادر است و انجام آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های لازم به شما و پزشک کمک می‌کند هر گونه مشکل احتمالی را سریع‌تر تشخیص دهید.

عوارض، خطرات هفته نهم بارداری چیست؟

در هفته نهم بارداری، بیشتر مادران علائم طبیعی بارداری را تجربه می‌کنند، اما برخی عوارض و خطرات می‌توانند جدی باشند و نیاز به بررسی فوری پزشک دارند. آگاهی از این موارد به شما کمک می‌کند در صورت بروز مشکل، سریع‌تر اقدام کنید و سلامت خود و جنین را حفظ نمایید. عوارض و خطرات احتمالی هفته نهم بارداری معمولا شامل موارد زیر است:

• بارداری خارج از رحم: درد شدید شکم یا لگن، خونریزی و سرگیجه می‌تواند نشانه بارداری خارج از رحم باشد و نیازمند درمان فوری است.
• تب بالا: تب ۳۸ درجه یا بالاتر، گاهی همراه با لرز، ممکن است ناشی از عفونت باشد و برای جنین خطرناک است.
• خونریزی واژینال و لکه‌بینی: هر خونریزی غیرعادی یا لکه‌بینی باید به پزشک اطلاع داده شود؛ گاهی نشانه سقط جنین یا مشکلات دیگر است.
• درد شدید شکم یا لگن: درد غیرطبیعی یا شدید می‌تواند ناشی از عفونت، بارداری خارج‌رحمی یا سقط باشد.
• دیابت بارداری: در مادران پرخطر، افزایش قند خون می‌تواند عوارض طولانی‌مدت برای مادر و جنین ایجاد کند.
• سقط جنین: خونریزی، گرفتگی شکمی یا کاهش علائم بارداری ممکن است نشانه سقط باشد.
• عفونت واژن: افزایش ترشحات، بوی غیرطبیعی، خارش یا سوزش می‌تواند نشانه عفونت باشد و نیاز به درمان دارد.
• ناهنجاری‌های جنینی: برخی مشکلات در سونوگرافی اولیه یا آزمایش‌های ژنتیکی ممکن است تشخیص داده شود.
• پره‌اکلامپسی (نادر در این هفته): تورم شدید، سردرد مداوم یا فشار خون بالا ممکن است علائم اولیه پره‌اکلامپسی باشند.
• کلستاز بارداری: خارش شدید پوست به‌ویژه در دست‌ها و پاها می‌تواند نشانه اختلال کبدی باشد.
• کم‌آبی بدن: تهوع و استفراغ شدید (بیش از سه بار در روز) یا کاهش ادرار می‌تواند باعث کم‌آبی و کاهش سلامت مادر و جنین شود.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فوراً با پزشک تماس بگیرید تا ارزیابی دقیق انجام شود و از بروز مشکلات جدی پیشگیری شود.

چه کارهایی در هفته نهم بارداری باید انجام داد؟

در هفته نهم بارداری بهتر است با ایجاد چند عادت مهم، سلامت خود و جنین را تضمین کنید. در این هفته تغییرات هورمونی همچنان ادامه دارد و توجه به نحوه خوابیدن، تغذیه مناسب و ورزش ملایم اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

• خوابیدن به پهلو (به‌ویژه پهلوی چپ) بهترین انتخاب است، زیرا جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین را بهتر می‌کند.
• در تغذیه، وعده‌های کوچک و متعدد مصرف کنید، غذاهای چرب و تند را محدود کنید و برای جلوگیری از سوزش سر دل و حالت تهوع بعد از غذا دراز نکشید.
• همچنین مصرف مایعات فراوان و غذاهای پرفیبر به کاهش یبوست بارداری کمک می‌کند.
• ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی گردش خون را بهبود می‌دهد، استرس را کاهش می‌دهد، خواب را تنظیم می‌کند و از افزایش بیش از حد وزن جلوگیری می‌کند.
• برای تسکین درد و حساسیت پستان‌ها، سینه‌بند بارداری بپوشید. سینه‌بندهای ورزشی نیز می‌توانند حمایت خوبی ایجاد کنند.
• برای مقابله با یبوست مقدار زیادی آب بنوشید و غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید.
• برای پیشگیری از سرگیجه به‌آرامی بلند شوید، وعده‌های غذایی را حذف نکنید و از ایستادن طولانی‌مدت خودداری کنید.
• برای جلوگیری از سوزش سر دل و تهوع غذا را به‌خوبی بجوید، وعده‌های کوچک‌تر بخورید و از غذاهای چرب و تند دوری کنید.
• برای کاهش ادرار مکرر مصرف کافئین به‌ویژه قبل از خواب را محدود کنید.
• به‌طور منظم ورزش کنید. پیاده‌روی در بارداری کالری می‌سوزاند، گردش خون را افزایش می‌دهد، از یبوست جلوگیری می‌کند، خطر دیابت و فشار خون را کاهش می‌دهد، ماهیچه‌ها را تقویت می‌کند، خواب و خلق‌وخو را بهبود می‌دهد و اعتمادبه‌نفس شما را بالا می‌برد.
• سیگار را کاملاً ترک کنید. سیگار با خطر سقط جنین، مشکلات جفت، زایمان زودرس، نوزاد کم‌وزن و حتی SIDS مرتبط است. مصرف الکل نیز ممنوع است؛ زیرا می‌تواند باعث نقایص مادرزادی شود.
• از تمیز کردن بستر گربه خودداری کنید تا خطر ابتلا به توکسوپلاسموز کاهش یابد.

رعایت این نکات در هفته نهم بارداری باعث می‌شود این مرحله از بارداری را ایمن‌تر و آرام‌تر پشت سر بگذارید.

هفته نهم بارداری چی بخوریم

مهم‌ترین کاری که برای سلامت خود و جنین باید انجام دهید، این است که در رژیم غذایی هفته نهم بارداری از غذاهای سالم و مقوی استفاده کنید. ممکن است غذا خوردن در هفته نهم بارداری به دلیل بیماری صبحگاهی کمی سخت باشد؛ اما بسیار مهم است که به تغذیه خود اهمیت بدهید و از غذاهای غنی از پروتئین و کربوهیدرات‌های سالم استفاده کنید. نکاتی که باید در تغذیه هفته نهم بارداری رعایت کنید، عبارت‌اند از:

• از خوردن گوشت، ماهی یا تخم مرغی که کاملاً پخته نشده است، خودداری کنید. همچنین توصیه می‌شود که از مصرف محصولات فراوری‌شده نظیر سوسیس و کالباس، اجتناب کنید.
• از ماهی‌هایی مانند شمشیر ماهی، کوسه‌ماهی، ماهی کاشی و ماهی خال‌مخالی به‌طورکلی دوری کنید. زیرا حاوی مقدار زیادی جیوه هستند که سمی است. همچنین بیش از دو یا سه وعده از دیگر انواع ماهی در هفته میل نکنید؛ زیرا همه محصولات دریایی حاوی آلاینده‌ها و مواد سمی هستند اگرچه برخی کمتر و برخی بیشتر.
• قبل از مصرف، تمام میوه‌ها و سبزیجات را به خوبی بشویید تا دچار مسمومیت غذایی حاملگی نشوید.
• تخته‌های برش و ظروف آشپزی را کاملاً تمیز کنید. حتی هنگام آماده کردن ترکیبات مختلفی که در یک غذای واحد به کار می‌روند، هر بار تخته را به خوبی تمیز کنید.
• روزانه چهار وعده لبنیات بخورید. از مصرف محصولات لبنی غیرپاستوریزه و یا پرچرب خودداری کنید.
• بیش از یک یا دو نوشیدنی کافئین دار در روز ننوشید. ( کمتر از 200 میلی گرم کافئین در روز) 
• مکمل اسید فولیک و سایر ویتامین‌های دوران بارداری خود را که توسط پزشک تجویز شده است، به صورت روزانه و منظم مصرف کنید. 
• مقدار زیادی آب بنوشید تا هیدراته بمانید، به خصوص اگر بیماری صبحگاهی شما با استفراغ همراه باشد.

نکات مهم و پایانی

در هفته نهم بارداری جنین به‌سرعت در حال رشد است و تغییرات هورمونی باعث بروز تهوع، خستگی و حساسیت سینه‌ها می‌شود. در این مرحله توجه به تغذیه سالم، مصرف ویتامین‌های ضروری، نوشیدن آب کافی و استراحت مناسب اهمیت زیادی دارد. همچنین هرگونه درد شدید، خونریزی یا علائم غیرطبیعی باید جدی گرفته شود. انجام مراقبت‌های پزشکی منظم، ورزش ملایم و دوری از مواد مضر به داشتن یک بارداری سالم کمک می‌کند.

اگر قصد سفر در دوران بارداری را دارید؛ حتما مقاله مربوطه را در وب سایت گهواره مطالعه کنید تا از خطرات مسافرت کردن در بارداری آگاه شوید.