واکسن پنج گانه (واکسن پنتاوالان) چیست؟عوارض،محل و نحوه تزریق
امروزه واکسن جدید پنج گانه یا واکسن پنتاوالان به برنامه ایمن سازی کودکان اضافه شده است. این واکسن کودک را در مقابل 5 بیماری تهدید کننده زندگی یعنی کزاز، دیفتری، هپاتیت B، هموفیلوس آنفولانزا نوع B ایمن می‌کند. این واکسن در سه نوبت و در سنین 2، 4 و 6 ماهگی دریافت میشود. در ادامه این مطلب از گهواره شما را بیشتر با این واکسن آشنا می‌کنیم.
پادکست خلاصه مقاله واکسن پنجگانه:
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
واکسن پنج گانه
واکسن پنج گانه یا واکسن پنتاوالان چیست؟ ایمن‌سازی کودکان، یکی از شناخته شده‌ترین و موثرترین روش‌ها برای پیشگیری از بیماری‌های کودکان است که در طی 30 سال گذشته با انجام طرح ایمن‌سازی، دستاوردهای مهمی در جهت پیشگیری، کنترل بیماری‌ها و بالا رفتن سطح سلامتی کودکان داشته است.
نوزادان طی ماه‌های مختلف، علیه بیماری‌های سیاه سرفه، کزاز، هپاتیت B، دیفتری، سرخک، سرخجه، فلج اطفال، اوریون و سل واکسینه می‌شوند. سال‌هاست که بیماری‌های دیفتری، سیاه سرفه و اوریون کنترل شده است و بیماری سرخجه مادرزادی، در مرحله حذف هستند و میزان نوزادان مبتلا به هپاتیت B در حال کاهش است. این دستاوردها، نتیجه ایمن‌سازی کودکان با واکسن است.
* مقاله واکسن فلج اطفال در چه سنی تزریق میشود را مطالعه کنید.
واکسن پنج گانه شامل چیست؟ واکسن پنجگانه یا پنتاوالان، واکسن جدیدی است که کودکان را در برابر 5 بیماری محافظت می‌کند. این واکسن شامل بیماری‌های سیاه سرفه، کزاز، دیفتری، هپاتیت B و هموفیلوس آنفولانزا نوع B میشود. تفاوت واکسن سه‌گانه و پنجگانه در تعداد بیماری‌هایی است که در برابرش مصونیت ایجاد می‌کنند. واکسن سه‌گانه، تنها در برابر کزاز، سیاه سرفه و دیفتری ایمنی ایجاد می‌کند. به این ترتیب با تزریق این واکسن، دیگر نیازی به تزریق جداگانه واکسن سه‌گانه و هپاتیت نبوده و از طرفی بیماری‌های هموفیلوس آنفولانزا نوع B را تحت پوشش قرار می‌دهد. هموفیلوس آنفولانزا نوع B یک باکتری است که موجب عفونت‌های شدید شامل: عفونت ریه، عفونت خون، التهاب تارهای صوتی و انسداد مجاری هوایی، عفونت چرکی مفصل و مننژیت باکتریایی یا التهاب پرده محافظت‌کننده مغز و نخاع به ویژه در کودکان زیر 5 سال میشود و یکی از علل اصلی ناتوانی و مرگ و میر در این گروه سنی است.
*مقاله واکسن مننژیت برای نوزادان را مطالعه کنید
واکسن پنتاوالان ساخت کجاست؟
طبق جدول واکسیناسیون کودکان 1402، نوزادان و کودکان ایرانی تا سن ۶ سالگی باید واکسینه شوند. مجموعه‌هایی مانند انستیتو پاستور ایران اقدام به تولید برخی از این واکسن‌ها می‌کند. علاوه بر آن، شرکت بیوسان فارمد یکی از شرکت‌های تولید کننده این واکسن در ایران است.
نحوه تزریق واکسن پنجگانه
واکسن پنتاوالان جایگزین واکسن‌های ثلاث و هپاتیت B است که در سه نوبت و در سنین 2، 4 و 6 ماهگی در برنامه واکسیناسیون کودک قرار دارد.
سپس، در ۱۸ ماهگی نوبت یادآور واکسن سه‌گانه تزریق میشود. در ۶ سالگی، واکسن سه‌گانه یا دوگانه‌ی کودکان (TD) و پس از آن، هر ۱۰ سال یک‌بار واکسن دوگانه‌ی بزرگسالان تجویز میشود.
*مقاله سرخک در کودکان را مطالعه کنید.
محل تزریق واکسن پنتاوالان
هر دوز واکسن، نیم میلی‌لیتر است که در قسمت قدامی خارجی نیمه ران سمت چپ (در حد فاصل یک سوم فوقانی و یک سوم میان ران) با سرنگ AD (Auto Disable) و به‌صورت عمیق و داخل عضلانی تزریق میشود. لازم است قبل از تزریق، ویال واکسن کاملاً تکان داده شود. به‌طور کلی تمام کودکان باید این واکسن را به عنوان بخشی از برنامه جاری ایمن‌سازی تزریق کنند.
عوارض واکسن پنتاوالان
عوارض واکسن پنتاوالان، مشابه واکسن سه‌گانه، معمولاً خفیف بوده و ممکن است شامل قرمزی، تورم، تب و درد در محل تزریق باشد. این علائم معمولاً در همان روز دریافت واکسن ظاهر شده و طی یک تا سه روز برطرف می‌شوند. بروز عوارض شدید پس از تزریق این واکسن بسیار نادر است و عمدتاً به جزء سیاه‌سرفه آن مربوط میشود. برای تسکین عوارض واکسن پنجگانه، همانند واکسن سه‌گانه، اقداماتی انجام میشود. توصیه میشود محل تزریق تا دو دقیقه به‌طور مداوم فشار داده شود و در صورت نیاز ماساژ داده شود. همچنین، شدت عوارض واکسن پنجگانه در دوماهگی ممکن است بیشتر از دو نوبت بعدی باشد.
* مقاله واکسن های ممنوع در بارداری را مطالعه کنید.
واکسن پنج گانه برای چه کسانی ممنوع است
همان‌طور که گفته شد، عوارض و واکنش شدید و وخیم بعد از دریافت این واکسن بسیار نادر است، اما اگر کودک در نوبت‌های قبلی دچار واکنش آنافیلاکتیک شد، نباید دوز بعدی را دریافت کند. واکنش آنافیلاکسی یا بیش دفاعی، یک واکنش آلرژیک بسیار جدی و تهدیدکننده است که به‌طور ناگهانی و با علائم ضایعات جلدی، خارش، تورم گلو و افت فشار آغاز شده و می‌تواند منجربه مرگ شود.
واکسن DTP مخفف چیست؟
واکسن DTP یا واکسن دیفتری - کزاز- سیاه‌سرفه، واکسنی است که از کودکان زیر ۷ سال در برابر سه بیماری باکتریایی خطرناک دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه محافظت می‌کند.
بیماری دیفتری، یک بیماری مربوط به گلو است که منجربه بروز مشکلاتی در تنفس شده و در نهایت موجب فلج، نارسایی قلبی و مرگ میشود. این بیماری از طریق سرفه و عطسه منتقل میشود. بیماری سیاه سرفه، بسیار شدید و مسری بوده و موجب سرفه و اسپاسم‌های شدید میشود؛ به گونه‌ای که خوردن، آشامیدن و حتی تنفس برای نوزادان سخت خواهد شد. بیماری کزاز نیز در اثر یک باکتری موجود در خاک ایجاد میشود. زمانی که این باکتری وارد بدن شود، سمی را تولید می‌کند که سیستم عصبی بدن را مورد هدف قرار داده و در صورت عدم درمان، موجب اسپاسم عضلانی و مرگ میشود.
این بیماری‌ها قبل از کشف واکسن DTP بسیار شایع بوده و موجب مرگ بسیاری از نوزادان شده است. این واکسن، با پیشگیری از انتشار این بیماری‌ها، جامعه را از شیوع آن‌ها محافظت می‌کند.
واکسن دوگانه بزرگسالان چیست؟
واکسیناسیون اقدام بسیار بزرگ و با ارزشی است که با هزینه کم و به منظور جلوگیری و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی و یا تخفیف شکل طبیعی بیماری در فرد انجام میشود. امروزه تقریبا برای 20 نوع بیماری انسانی واکسن تولید شده است که برخی از آن‌ها در شرایط همگانی و برخی در شرایطی خاص تزریق می‌شوند.
واکسن دوگانه یا توام، یک واکسن برای بزرگسالان است که شامل دو بیماری دیفتری و کزاز میشود. از عوارض این واکسن، می‌توان به قرمزی، حساسیت موضعی، سردرد، بثورات پوستی و تب اشاره کرد که در مدت زمان کوتاهی برطرف می‌شوند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.