درمان سرفه در بارداری بصورت خانگی و پزشکی؛ بدون ضرر برای جنین

بسیاری از مادران نگرانند که سرفه در بارداری برای جنین خطرناک باشد. باید بدانید که در اکثر موارد، سرفه کردن برای جنین خطری ندارد و جای نگرانی نیست. افزایش هورمون‌ها و ضعف طبیعی سیستم ایمنی در این دوران، زنان را مستعد سرفه می‌کند. از آنجا که در بارداری، مصرف هر نوع دارو بدون تجویز پزشک ممنوع است، مادران به دنبال راه‌های درمان سریع سرفه می‌گردند. خوشبختانه، راهکارهای درمان خانگی و بی‌عارضه‌ای مانند استفاده از عسل و بخور آب گرم وجود دارد. در این مقاله، ایمن‌ترین روش‌ها برای کنترل سرفه در بارداری را معرفی خواهیم کرد. 

پادکست خلاصه مقاله درمان سرفه در بارداری:

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

علت سرفه در بارداری چیست؟

اولین قدم برای درمان سرفه در بارداری، یافتن علت سرفه است. تغییر در سطح هورمون‌های بارداری تنها یکی از دلایل بروز سرفه در بارداری ست. دلایل دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند زنان را مستعد این عارضه کند که بعضی از مهمترین‌ آنان به شرح زیر است:

• رفلاکس معده به مری 

دستگاه گوارش شما در دوران بارداری، مانند گذشته کار نمی‌کند و شاهد مشکلات و دشواری‌های گوارشی زیادی در این دوران خواهید بود. حرکت موکوس (مخاط موجود در مری) و غذا به سمت دهان، منجر به ایجاد طعم تلخی در گلو می‌شود که شایع‌ترین علت سرفه در زنان باردار است (در حدود 77 درصد).

• آسم برونش

تغییرات هورمونی و فیزیکی در دوره بارداری، "آسم برونشی" را ایجاد می‌کنند که نوعی عارضه‌ی ریوی است و منجر به بروز سرفه می‌شود.( 12 درصد)

• برونشیت

برونشیت همان التهاب برونشیول‌ها (نایژک‌ها) است که در اثر عفونت ویروسی تنفسی در دوران بارداری رخ می‌دهد و تا 7 درصد، سبب سرفه در بارداری است.

• رینیت آلرژیک

رینیت همان آبریزش‌بینی یا تحریک و التهاب غشای مخاطی داخل بینی است که در بعضی بارداری‌ها به علت عدم تعادل هورمونی رخ می‌دهد و می‌تواند علت دیگری برای بروز سرفه در بارداری باشد.

* مقاله تنگی نفس در بارداری پسر را مطالعه کنید.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

آیا سرفه در بارداری خطرناک است؟

اگرچه سرفه‌های معمولی معمولاً خطری برای جنین ندارند، اما درمان سرفه در بارداری باید در اسرع وقت انجام شود؛ زیرا سرفه‌های شدید و مکرر می‌توانند مشکلات زیر را برای مادر و کودک به همراه داشته باشند:

• مشکل ادراری: بی‌اختیاری ادرار یکی از مشکلات رایج در دوران بارداری است که سرفه و به‌ویژه سرفه‌های شدید، آن را تشدید می‌کند.
• بی‌خوابی: درمان سرفه در اوایل بارداری، به طور ویژه‌ای اهمیت دارد زیرا تعادل هورمونی بسیار شدیدتر است و سرفه‌های ممتد می‌تواند خواب را بهم بزند. به جز این، عدم تعادل هورمونی و بروز دیگر علائم بارداری می‌تواند بر کیفیت خواب تأثیر بگذارد و سرفه تنها شرایط را بدتر می‌کند.
• تأثیر بر کودک: سرفه شدید باعث وارد شدن فشار زیاد به عضلات شکم و رحم می‌شود. این فشار می‌تواند منجر به احساس درد زیر شکم هنگام سرفه در بارداری (که معمولاً به دلیل کشیدگی رباط‌های گرد رحم است) یا گرفتگی‌های موقتی شود. اگرچه این فشارها معمولاً مستقیماً برای جنین ضرر جدی ندارند (زیرا جنین توسط مایع آمنیوتیک محافظت می‌شود)، اما سرفه‌های طولانی و کنترل نشده، فشار بیش از حدی را به بدن مادر وارد می‌کنند که آسایش مادر و در موارد نادر، آرامش جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

درمان سرفه شدید در دوران بارداری (روش‌های طبیعی، خانگی و گیاهی)

در دوران بارداری، باید در مصرف دارو احتیاط کنید. دوران بارداری دوران حساسی است و نباید هر دارویی را مصرف کرد. قبل از آن‌که به مصرف انواع دارو، مانند دیفن هیدرامینريال، شربت بلتیل و ... روی آورید، بهتر است از درمان خانگی سرفه شدید در بارداری استفاده کنید. از نظر بسیاری از پزشکان، این بهترین راه درمان سرفه در بارداری است و بسیار تأثیرگذار است. منظور از درمان سرفه در بارداری، استفاده از دارو یا شربت‌های گیاهی نیست. زیرا تأثیر بسیاری از این داروهای گیاهی هنوز ناشناخته است و توصیه می‌شود در بارداری استفاده نشوند. در ادامه بیشتر در مورد درمان خانگی سرفه در بارداری توضیح می‌دهیم.

برای کسب اطلاعات بیش‌تر در این زمینه مطلب قرص سرماخوردگی بزرگسالان در بارداری را مطالعه کنید.

تنظیم رژیم تغذیه‌ای

اگر تاکنون این پرسش برای شما هم پیش آمده که «برای درمان سرفه در بارداری چی بخورم؟» باید بدانید بهترین روش درمان سرفه در بارداری، پیروی از یک رژیم غذایی مقوی و تسکین دهنده است.

کمبود روی

حقیقات نشان می‌دهند که در حدود 80 درصد از زنانی که در بارداری دچار سرفه می‌شوند، از کمبود روی رنج می‌برند. خوشبختانه شما می‌توانید این ماده معدنی را از بسیاری از غذاها مانند گوشت قرمز و گوشت ماکیان دریافت کنید.

ویتامین C

ویتامین C نیز بهترین ویتامین برای درمان سرفه و عفونت گلو در بارداری است زیرا با ویروس‌ها مقابله کرده و سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. بعضی از غذاهای سرشار از این ویتامین، عبارتند از مرکبات (پرتقال، کیوی، لیمو، گریپ فروت)؛ فلفل دلمه‌ای، توت فرنگی، گوجه فرنگی و ...  همچنین می‌توانید انواع سوپ برای سرماخوردگی را نیز تهیه و مصرف کنید. برای کاهش ناراحتی ناشی از سرفه در بارداری و درد گلو، می‌توانید روی یک تکه لیمو کمی فلفل سیاه بریزید و آن را آهسته بمکید.

سیر خام و خاصیت ضدمیکروبی

مادّه‌ی دیگری که برای درمان سرفه در بارداری به روش خانگی معجزه می‌کند، سیر خام است. این ماده به دلیل خاصیت ضد میکروبی که دارد، برای درمان سرفه و گرفتگی صدا در بارداری بسیار مفید است. می‌توانید روزانه دو تا سه حبه سیر با غذای خود در طول روز مصرف کنید.

عسل 

عسل یکی دیگر از مواد غذایی است که در درمان سرفه خشک در بارداری استفاده می‌شود که هم سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و هم خواص ضد میکروبی دارد. به طور ویژه خوردن عسل در بارداری در ترکیب با برگ ریحان می‌تواند اثر درمانی را چند برابر کند. در واقع عسل می‌توانید جایگزین بسیار خوبی برای انواع آنتی بیوتیک‌های شیمیایی باشد. برای درمان سرفه خشک طولانی مدت در بارداری، روزانه کمی از مخلوط آب ولرم، عسل و لیمو استفاده کنید.

* مقاله خوردن عسل در بارداری را مطالعه کنید.

چای سبز

چای سبز و ترکیب شیر و زردچوبه نیز دو نوشیدنی بسیار مفید برای رفع سرفه در بارداری هستند که می‌توانند سیستم ایمنی را تقویت کرده و عفونت و خلط را کاهش دهند. به‌طور کلی سعی کنید برای جلوگیری از سرفه و دیگر مشکلات گوارشی، از خوردن وعده‌های غذایی سنگین که خطر رفلاکس اسید را افزایش می‌دهند و باعث تشدید علائم می‌شوند، خودداری کنید.

استفاده از ماسک پارچه‌ای

اگرچه استفاده از ماسک یک روش درمانی برای درمان سرفه و تنگی نفس در بارداری محسوب می‌شود اما خاصیت پیشگیرنده دارد. چون سیستم ایمنی شما در این دوران ضعیف شده است بهتر است که با ماسک از ابتلا به عفونت‌ها جلوگیری کنید. سعی کنید از ماسک‌های پارچه‌ای استفاده کنید که بدون پرز هستند مانند پارچه‌های نخی. زیرا ریز پرزها خود می‌توانند آلرژی‌زا باشند. 

غرغره آب نمک 

یکی از بهترین و ارزان‌ترین شیوه‌های درمان سرفه خشک در بارداری، غرغره آب نمک است. این روش، در طب سنتی نیز پیشنهاد شده است. نمک یک ماده‌ی ضدعفونی کننده‌ی قوی است که میکروب‌ها را از بین برده و سرفه را کاهش می‌دهد.

ورزش منظم و استراحت کافی

ورزش به بهبود گردش خون و افزایش ایمنی بدن کمک کرده و می‌تواند روشی برای درمان سرفه در بارداری باشد. جدا از این باید استراحت کافی نیز داشته باشید.

* مقاله درمان سریع آنفولانزا در بارداری را مطالعه کنید.

مصرف بیشتر مایعات

کم آبی در دوران بارداری می‌تواند خطر یبوست بارداری را افزایش دهد و بر شدت بعضی علائم بارداری از جمله سرفه اثر منفی بگذارد. نوشیدن مقادیر کافی آب، باعث حفظ تعادل مواد معدنی در بدن شده که به سیستم ایمنی در مبارزه با بیماری‌ها کمک می‌کند.

رعایت بهداشت

بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها، رعایت بهداشت و دوری از افرادی است که از علائم آنفولانزا رنج می‌برند. بنابراین فاصله‌ی خود را با چنین افرادی حفظ کرده و از شرکت در محیط‌های شلوغ خودداری کنید.

درمان سریع سرفه در بارداری

از آنجا که مصرف دارو در بارداری باید با احتیاط کامل و تجویز پزشک باشد، بهترین راه‌ها برای درمان سریع سرفه در بارداری، استفاده از روش‌های خانگی و فوری است که بی‌عارضه هستند:

• معجون عسل و لیمو: یک قاشق چای‌خوری عسل را در آب گرم حل کرده و کمی آب لیموترش تازه به آن اضافه کنید. عسل یک پوشش طبیعی برای تسکین گلو ایجاد می‌کند.
• بخور آب گرم: بخار آب گرم یا حمام آب گرم می‌تواند مجاری تنفسی را مرطوب کرده و به خروج خلط کمک کند.
• غرغره آب نمک: غرغره کردن آب ولرم و نمک چندین بار در روز به کاهش التهاب گلو و تسکین سرفه کمک می‌کند.
• نوشیدن مایعات فراوان: آب و دمنوش‌های مجاز در بارداری (مانند زنجبیل یا بابونه با تایید پزشک) را زیاد بنوشید تا گلو مرطوب بماند.
• بالا نگه داشتن سر: هنگام خواب، با استفاده از بالش‌های اضافی، سر خود را کمی بالاتر قرار دهید تا از برگشت اسید معده (رفلاکس) که می‌تواند باعث سرفه شود، جلوگیری کنید.

درمان سرفه در بارداری (روش‌های پزشکی و دارویی) 

از آنجا که ایمنی جنین اولویت اصلی است، درمان سرفه در بارداری (به ویژه با دارو) باید فقط با تجویز و نظارت پزشک انجام شود.

روش‌های پزشکی و دارویی ایمن (با تایید پزشک)

• داروهای ضد سرفه: دکسترومتورفان (برای سرفه خشک) و گایفنسین (برای سرفه خلط‌دار) معمولاً در صورت لزوم شدید، گزینه‌هایی هستند که پزشک ممکن است برای مدت کوتاه و در دوز پایین تجویز کند، به خصوص پس از سه ماهه اول.
• آنتی‌هیستامین‌ها: اگر سرفه ناشی از آلرژی باشد، برخی از آنتی‌هیستامین‌ها (نسل اول یا دوم) ممکن است توسط پزشک ایمن تشخیص داده شوند.

درمان‌های اختصاصی

• آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر سرفه ناشی از عفونت باکتریایی باشد (مثل سینوزیت یا برونشیت)، پزشک آنتی‌بیوتیک‌های ایمن در بارداری (مانند پنی‌سیلین‌ها یا سفالوسپورین‌ها) را تجویز می‌کند.
• درمان رفلاکس: اگر علت سرفه، رفلاکس معده (سوزش سر دل) باشد، ممکن است پزشک مصرف داروهای ضد اسید ایمن را توصیه کند.

هشدار مهم: هرگز بدون مشورت با پزشک یا داروساز، هیچ دارویی (حتی داروهای گیاهی) را برای درمان سرفه در بارداری مصرف نکنید. پزشک شما با توجه به علت سرفه، سن بارداری و سوابق پزشکی، بهترین و ایمن‌ترین دارو را انتخاب خواهد کرد.

به نقل از PubMed/PMC

دکسترومتورفان (DM)، که یک داروی ضد سرفه است، و گایفنسین (گلیسریل گایاکولات (GG))، که یک خلط‌آور است و برای شل کردن خلط استفاده می‌شود، دو مورد از اجزای فعال اصلی در داروهای سرفه بدون نسخه (OTC) هستند؛ اما اطلاعات درباره اثرات بالقوه تراتوژنیک (ناقص‌کننده جنین) آن‌ها محدود و متناقض است.

The most recent USA study, although dated, estimated that maternal use of cough medications any time during pregnancy was 8.8%, with 3.5% of mothers reportedly using these medications during the first trimester of pregnancy.

درمان سرفه حساسیتی در بارداری

سرفه‌ها می‌توانند در اثر آلرژی به بعضی آلرژ‌ن‌ها نیز رخ دهند. برای درمان و جلوگیری از این نوع سرفه، بهتر است از دستورالعمل‌های زیر استفاده کنید:

• سعی کنید از محرک‌های آلرژی خود دوری کنید.
• از اسپری بینی نمکی برای کاهش احتقان خود استفاده کنید.
• حیوانات را از اتاق خواب خود دور نگه دارید.
• بیشتر جاروبرقی بزنید.
• از کولر گازی استفاده کنید تا رطوبت هوا کم و عوامل محرک از خانه خارج شوند.
• اگر گرده گل و گیاه منجر به بروز آلرژی می‌شود، پس از برگشت به خانه دوش بگیرید و موهای خود را بشویید.

سوالات متداول سرفه در بارداری و پاسخ متخصص

سرفه در بارداری خطرناکه و برای جنین هم ضرر دارد؟

خیر، سرفه معمولی برای جنین خطرناک نیست و جنین درون مایع آمنیوتیک کاملاً محافظت می‌شود. جای نگرانی نیست، اما سرفه‌های بسیار شدید و طولانی می‌توانند باعث درد زیر شکم و گرفتگی موقت شوند که در این شرایط، مراجعه به پزشک ضروری است.

در بارداری برای سرفه چی بخوریم؟

برای سرفه، بهتر است از درمان‌های خانگی استفاده کنید؛ مانند: عسل و آب گرم، بخور آب، غرغره آب نمک و نوشیدن مایعات فراوان. اگر سرفه نیاز به درمان دارویی داشت، فقط و فقط با مشورت پزشک می‌توانید از داروهای مجاز در بارداری مثل دکسترومتورفان (برای سرفه خشک) یا گایفنسین (برای سرفه خلط‌دار) استفاده کنید.

چطور سرفه ام را در بارداری سریع درمان کنم؟

برای درمان سریع سرفه، تمرکز بر روی تسکین گلو و مرطوب نگه داشتن مجاری تنفسی است. فوراً شروع به نوشیدن معجون عسل و لیمو کنید، بخور آب گرم بگیرید و هنگام خواب سر خود را با بالش‌های اضافی بالاتر نگه دارید.

سرفه خشک را چطور می توان سریع درمان کرد؟

برای درمان سریع سرفه خشک در بارداری، بهترین راهکار مرطوب‌سازی محیط و گلو است. از عسل و آب گرم به عنوان یک تسکین‌دهنده طبیعی استفاده کنید و مکرراً بخور آب گرم یا دوش آب گرم بگیرید تا خشکی گلو رفع شود.