از کجا بفهمیم که مقدار شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی است؟
این سوال که از کجا بفهمیم که مقدار شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی است؟ یکی از سوالات رایج و مهمی است که پاسخ آن برای تازه مادر شده‌ها اهمیت زیادی دارد. از آنجایی که در شش ماه اول زندگی شیر مادر تنها غذایی است که نوزاد مصرف می‌کند لذا ضروریست که بدانید دقیقاً چه مقدار برای سیر شدن نوزاد کافی است. نشانه‌های ظاهری زیادی از جمله قد و وزن نگرفتن نوزاد گریه خواب کوتاه و از نشانه‌های بارز دریافت شیر ناکافی هستند. در این مقاله قصد داریم در مورد نشانه‌های کافی نبودن دریافت شیر توسط نوزاد بیشتر توضیح دهیم.
با نصب اپلیکیشن گهواره شما می‌توانید اطلاعات کاملی در مورد تغذیه نوزادی به دست آورده و با دیگر مادران تبادل نظر داشته باشید.
نشانه‌های کافی بودن شیر مادر برای تغذیه نوزاد
- وزن گیری نوزاد در سه ماه اول زندگی
- دفع ادرار و مدفوع به میزان طبیعی در هر روز
- توجه به رنگ مدفوع؛ مدفوع خشک یا سبز رنگ نشان‌‌دهنده تغذیه ناکافی شیرخوار از شیر مادر است
- استفاده از حداقل 6 پوشک در طول روز
- مکیدن شیر توسط نوزاد از هر سینه میزان 10 تا 15 دقیقه
نشانه‌های یاده شده می‌توانند به طور مختصر و مفید پاسخ سوال "از کجا بفهمیم که مقدار شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی است" باشد.
* بهترین پوزیشن شیردهی به نوزاد کدام است؟ + آموزش پوزیشنهای صحیح شیردهی
کارهای مهم برای وزن‌گیری نوزاد در صورت کافی نبودن شیر مادر
- هر نوزاد پس از تولد معمولا 3 تا 8 درصد وزن خود را از دست می‌دهد. در صورتی که شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی باشد، تا دو هفته پس از تولد، وزن نوزاد به وزن هنگام تولد می‌رسد. البته به شرطی که مادر اصول شیردهی به نوزاد پس از زایمان را بداند.
- هر نوزاد در سه ماه اول زندگی خود باید برای هر ماه بین 600 تا 800 گرم وزن اضافه کند.
- دفع ادرار و مدفوع در روز اول تولد نوزاد بسیار مهم است.
- در روزهای دوم و سوم، بیش از سه بار دفع ادرار و دو تا سه بار دفع مدفوع نشان دهنده کافی بودن شیر مادر برای تغذیه نوزاد است.
- دفع 6 بار ادرار و 4 بار مدفوع در روزهای چهارم و پنجم طبیعی است و از روز پنجم تولد به بعد 6 تا 8 بار در روز دفع ادرار و حداکثر 8 بار در روز دفع مدفوع برای کودک طبیعی است.
- توجه داشته باشید که مدفوع طبیعی نوزاد زرد و نرم است.
- از یک ماهگی به بعد تعداد دفعات دفع مدفوع به‌تدریج کم میشود. اما باید شکل طبیعی داشته باشد.
- نوزاد نباید کمتر از 8 بار در روز شیر بنوشد. در شیردهی به دوقلو یا چندقلوها نیز رعایت این دفعات شیردهی ضروری است.
- برای شیر دادن به نوزاد قانون وضع نکنید. در هر بار نیاز نوزاد به او شیر بدهید. فواصل شیردهی نباید به بیشتر از 3 ساعت برسد.
- مکیدن صحیح و درست قرار گرفتن پستان در دهان نوزاد به شدت در وزن گیری و سیر شدن او تاثیر دارد.
- اگر نوزاد درست سینه را نگیرد و مکیدن پستان مادر را درست انجام ندهد، جریان شیر مادر کم میشود و به مرور نیز حجم شیر کم خواهد شد.
- به نوزاد اجازه بدهید که خودش سینه را رها کند، زیرا محتویات شیر در انتها چربی بیشتری دارد و برای نوزاد مقوی‌تر است.
- عدم دفع مدفوع در طی روزهای اول تولد نشانه ی کمبود تغذیه باشیر است.
- ترجیحا شیر دوشیده مادر را با قطره چکان و قاشق کوچک به نوزاد بدهید. مکیدن شیشه شیر باعث میشود نوزاد مکیدن سینه را فراموش کند.
نکته مهم:
همین جا لازم است به عنوان مهمترین نکته یادآوری کنیم که شیر مادر بی کیفیت وجود ندارد. شیر مادر از مادری به مادر دیگر از لحاظ میزان چربی و اسیدهای چرب متفاوت است. چنانچه کودکی با شیر مادر وزن نمی‌گیرد، به این معنی است که تعداد دفعات شیردهی کم است و یا اینکه شیرخوار به شکل غلط شیردهی میشود.
علائم کافی نبودن شیر مادر
اینکه از کجا بفهمیم که مقدار شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی است، بستگی به آگاهی و اطلاعاتی دارد که در این باره کسب می‌کنیم. لازم است به عنوان یک مادر شیرده هم با علائم کافی بودن و هم با علائم ناکافی بودن شیر مادر آشنا باشیم.
کافی نبودن شیر مادر ممکن است به این دلیل باشد که مادر اصول شیردهی صحیح را رعایت نمی‌کند و نوزاد به شکل صحیح از سینه تغذیه نمی‌شود. توجه به وزن و قد نوزاد و قرار دادن آن در منحنی رشد طبیعی، میتواند کاملا مشخص کند که مادر در شیردهی موفق بوده یا خیر. بنابراین خارج شدن و افت وزن نوزاد از منحنی رشد خودش علائم کافی نبودن شیرمادر میتواند باشد. فراموش نکنید که حجم شیر مادر رابطه مستقیمی با تکرر شیردهی دارد. در حقیقت تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر موجب تولید شیر بیشتر میشود.
* اصلی ترین علت کم بودن شیر مادر چیست؟ | روشهای افزایش شیر
به عنوان یک مادر شیرده چنانچه تشخیص دهید که وزن‌گیری نوزاد خوب نبوده است و یا تعداد دفعات دفع ادرار و مدفوع نوزاد طبیعی نیست، باید در روش شیردهی خود تجدیدنظر کنید. اگر احساس می‌کنید حجم شیرتان کم شده است، با روشهای موجود برای افزایش حجم شیر اقدام کنید. شیر خود را بدوشید و به کمک قطره چکان یا قاشق چایخوری کوچک به نوزاد بدهید. تا حد امکان نوزاد را با شیشه آشنا نکنید. از آنجا که مکیدن شیشه از مکیدن سینه مادر بسیار بسیار راحت‌تر است، طبیعی است که پس از مدتی نوزاد از مکیدن سینه مادر امتناع کند. فراموش نکنید که ممکن است حجم شیر مادر کم باشد، اما شیر هیچ مادری بی‌کیفیت نیست و بهترین تغذیه برای نوزادان حداقل تا شش ماه اول است. لذا اگر حجم شیرتان برای تغذیه نوزاد کم است، از روشهای افزایش میزان شیر کمک بگیرید.
علت کم بودن شیر مادر
نیامدن شیر مادر یکی از مشکلات شایع و بزرگی است که برخی از مادران با آن درگیر می‌شوند. در این وضعیت در حالی که سینه پر از شیر است و انباشته شدن شیر منجر به دردناک شدن سینه شده است، شیر جاری نمی‌شود و یا به طور کامل جاری نمی‌شود.
نیامدن شیر مادر میتواند به این عوامل مربوط باشد:
- شرایط بدنی متفاوت هر مادر
- تولید شیر در زایمان اول ممکن است با تاخیر شروع شود. این تاخیر تا 5 روز قابل قبول و طبیعی است.
- زایمان سخت و طولانی و استفاده زیاد از داروهای بیهوشی یا تزریق زیاد مایعات داخل وریدی
- زایمان زودرس
- زایمان سزارین
- استرس، درد و عوامل هیجانی و عاطفی
- ناتوانی نوزاد در مکیدن
- بیش از حد بزرگ بودن، صاف بودن یا فرو رفته بودن نوک سینه
- دیابت
- اختلالات هورمونی از جمله کم کاری تیروئید یا سندرم تخمدان پلی کیستیک
- چاقی و اضافه وزن پیش از بارداری و یا چاق شدن بیش از حد در دوران بارداری
- باقی ماندن جفت در رحم
- کیست تک لوتئین
چه طور مشکل نیامدن شیر مادر را حل کنیم؟
برای حل مشکل نیامدن شیر مادر پیش از هر اقدامی خونسردی خود را حفظ کنید؛ استرس نداشته باشید؛ صبور باشید و با آرامش شیردهی نوزاد را به شکل صحیح انجام دهید. ماساژ سینه با روغن زیتون از ابتدای سینه به سمت نوک در باز شدن مجاری شیر و جاری شدن شیر مادر تاثیر دارد. چنانچه پس از یک هفته از زایمان مشکل نیامدن شیر مادر حل نشد، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. تجمع طولانی مدت شیر درون سینه‌ها ممکن است باعث ایجاد عفونت شود.
راه‌های افزایش شیر مادر
برای زیاد شدن شیر مادر چه بخوریم؟ بعد از تشخیص ناکافی بودن شیر مادر، مهمترین کاری که باید انجام شود، رعایت اصول تغذیه‌ای و روانی و life style مناسب برای افزایش حجم شیر است.
- نداشتن استرس و نداشتن آرامش روحی و روانی تاثیر عمیقی در شیر مادر دارد. استرس نه تنها حجم شیر را کم می‌کند، بلکه کیفیت شیر مادر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- یبوست میتواند هم حجم شیر و هم کیفیت شیر را تحت‌الشعاع قرار دهد.
- تامین تعادل هورمونی مادر
- تغذیه مناسب و نداشتن کمبود ویتامین و کمبود آهن
- پرهیز از فعالیت‌های سنگین خصوصا در روزهای ابتدایی زایمان
- کمک به نوزاد برای یادگیری صحیح مکیدن سینه
- عدم استفاده از نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکل‌دار
- راه‌های افزایش شیر در بارداری و بعد آن در طب سنتی
- استفاده از مخلوط یک واحد گزنه با دو واحد رازیانه و دو واحد شوید با شیر گرم همراه با عسل
- استفاده روزانه از یک لیوان عرق رازیانه همراه با کمی عسل
- خوردن روزانه بادام درختی مفید
- استفاده از ارده و شیره انگور، خرما و انجیر در وعده صبحانه
- استفاده از کاهو، مویز صبحگاهی، خرما، سیب، انگور و گلابی
- استفاده از ریحان و پونه همراه غذا
- استفاده از زیره در غذا
- مصرف خربزه
- مصرف سوپ زردک
- مصرف تخم جعفری
- مصرف سبزی یا عرق کاسنی
- مصرف انواع ترب
- مصرف شلغم و بذر شلغم
- مصرف جو، گندم، کلم و برگ کلم، گوشت تازه بزغاله، مغز گوسفند، پستان گوسفند و گوشت
- مصرف غذاهایی نظیر باقالی‌پلو با آب گوشت، خورش بِه، خورش سیب، خورش فسنجان، خورش کدو، خورش کرفس، کلم‌پلو، عدس‌پلو و آبگوشت نخود و لوبیا با لیموعمانی
بررسی مسائل یاد شده می تواند به راحتی شما را به پاسخ سوال از کجا بفهمیم که مقدار شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی است؟ برساند. توصیه می کنیم در کنار توجه به کیفیت و مقدار شیر مادر به انواع شکل مدفوع نوزادان نیز توجه کنید تا وزن گیری نوزاد دچار اختلال نشود.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.