پوشک کردن نوزاد | مراحل و روش صحیح تعویض پوشک
پوشک کردن نوزاد و عوض کردن آن معمولاً کاری نیست که مورد علاقه والدین باشد! اما مطمئننا یکی از کارهای مهمی است که برای مراقبت و نگهداری از نوزاد خود باید به آن عادت کنید! بیشتر نوزادان برای چند ماه اول زندگی روزانه بین 6 تا 10 پوشک نیاز دارند و بعد از آن تا زمانی که به سن 2 تا 3 سالگی برسند، به 4 تا 6 پوشک در روز احتیاج خواهند داشت.
شاید پوشک کردن نوزاد در سال‌های اول تولد، وقت نسبتاً زیادی را از شما بگیرد اما اگر طریقه درست بستن پوشک بچه را بدانید اصلاً کار سختی نیست. در این مقاله همه نکات پوشک کردن نوزاد را خواهید آموخت؛ پس با ما همراه باشید.
برای تعویض پوشک نوزاد پسر یا دختر به چه چیزی احتیاج داریم؟
اگر می‌خواهید فرایند پوشک کردن نوزاد را با سرعت و دقت بیشتری انجام بدهید، بهتر است از قبل همه لوازم مورد نیاز خود را آماده کنید. نباید شرایط طوری باشد که مجبور شوید هنگام عوض کردن پوشک نوزاد چند بار بلند شوید و کودک را تنها بگذارید. بعلاوه دلتان نمی‌خواهد که لکه‌های زرد مدفوع و ادرار نوزاد را از روی فرش پاک کنید. اگر با بسته خالی پوشک مواجه شوید چه اتفاقی می‌افتد؟! یک شعار بین مادران وجود دارد و آن اینکه همیشه باید از قبل برای پوشک کردن نوزاد خود آماده باشید!
چند وسیله مهم که باید قبل از پوشک کردن نوزاد آماده کنید، عبارتند از:
پوشک نوزاد
چه قصد کهنه کردن نوزاد را داشته باشید و چه بخواهید از پوشک‌های یک‌بارمصرف استفاده کنید، همیشه باید حداقل به اندازه یک روز، پوشک یا کهنه تمیز داشته باشید. گاهی ممکن است لازم باشد مارک‌های مختلفی از پوشک را برای کودک خود امتحان کنید تا ببینید کدام‌یک برای او مناسب‌تر است.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "وسایل بهداشتی نوزاد | لیست لوازم بهداشتی ضروری کودک" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
مکانی تمیز برای خواباندن نوزاد
شما می‌توانید یک حوله یا یک حصیر تمیز را روی زمین یا تخت پهن کنید و یا از تشک‌های مخصوص تعویض پوشک که معمولاً جزو سیسمونی نوزاد هستند، استفاده کنید. زیراندازی که برای نوزاد انتخاب می‌کنید باید قابلیت شستشو و یا دستمال کشیدن را داشته باشد و ضد آب باشد، چون مطمئننا با ادرار یا مدفوع نوزاد آلوده خواهد شد. شما باید مرتباً این سطوح را ضدعفونی کنید.
دستمال مرطوب نوزاد
شما قبل از تعویض پوشک نوزاد نیاز به تمیز کردن بدن او در ناحیه تناسلی دارید. بهتر است از دستمال مرطوب ضد حساسیت و عاری از الکل و رایحه استفاده کنید. برای 8 هفته اول زندگی یک نوزاد، بسیاری از متخصصان کودکان استفاده از آب گرم و توپ‌های پنبه‌ای را به‌جای دستمال مرطوب برای تمیز کردن توصیه می‌کنند؛ زیرا برای پوست نوزاد تازه متولدشده ملایم‌تر است. همچنین می‌توانید از دستمال‌های لطیف و تمیزی که از قبل مرطوب کرده‌اید، استفاده کنید.
کرم برای محل خارش پوشک
متخصص اطفال ممکن است برای جلوگیری یا درمان بثورات ناشی از پوشک، یک کرم محافظت‌کننده را توصیه کند. این هم جزو لوازمی است که باید در بسته تعویض پوشک نوزاد خود داشته باشید تا بعد از تمیز کردن و خشک‌کردن نوزاد، بر روی قسمت تحتانی بدن او بمالید.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "برای جلوگیری از ادرار سوختگی نوزاد چه کار کنیم؟" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
یک دست لباس تمیز
البته این یک گزینه اختیاری است، اما گاهی ممکن است از دیدن اینکه نوزادتان همه جای لباس خود را کثیف کرده، شگفت‌زده شوید!
مکانی برای دور ریختن پوشک‌های کثیف
اگر از کهنه استفاده می‌کنید می‌بایست یک ظرف مخصوص برای نگهداری کهنه‌های کثیف داشته باشید که تا زمانی که آن‌ها را بشویید در آن نگهداری شوند. اگر از پوشک‌های یک‌بارمصرف استفاده می‌کنید نیز باید یک سطل زباله کنارتان داشته باشید. پوشک‌های کثیف بوی تند و نامطبوعی دارند بنابراین حتماً باید از ظرفی استفاده کنید که بتوانید درب آن را بپوشانید.
کیت تعویض پوشک همراه
این نیز اختیاری است، اما اگر بتوانید یک پکیج شامل یک زیرانداز تمیز تاشو، یک ظرف کوچک دستمال مرطوب، دو پوشک و کیسه‌های پلاستیکی برای قرار دادن پوشک‌های کثیف در آن، همراهتان داشته باشید قطعاً هنگامی‌که همراه کودکتان از خانه خارج می‌شوید، دیگر هیچ نگرانی نخواهید داشت.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "خون در ادرار نوزاد نشانه چیست؟" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
دستورالعمل‌های مرحله به مرحله تعویض پوشک
در این قسمت قصد داریم به شما روش صحیح تعویض پوشک نوزاد را به شکل مختصر اما مفید آموزش دهیم:
- قبل از عوض کردن پوشک نوزاد دستان خود را با آب و صابون بشویید. اگر به سینک دسترسی ندارید، می‌توانید از ضدعفونی‌کننده دست استفاده کنید. اگر به ضدعفونی‌کننده دسترسی ندارید، می‌توانید با کمک یک دستمال مرطوب کودک، دستانتان را تمیز کنید. اگر در یک مهد کودک کار می‌کنید، بعد از شستن دست‌ها یک دستکش یک‌بارمصرف هم بپوشید.
- کودک را روی یک سطح ایمن و تمیز قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که هر آنچه لازم دارید در دسترس شما قرار دارد؛ هرگز نباید کودک روی یک سطح بلند قرار بگیرد. سپس شلوار نوزاد را بنید و لباس او را تا زیر بازوها بالا ببرید تا هنگام عوض کردن پوشک نوزاد جلوی دست و پای شما را نگیرد.
- پوشک کثیف را باز کنید. اگر مدفوع زیادی وجود دارد می‌توانید از قسمت جلوی پوشک کمک بگیرید و به‌آرامی به سمت پایین و قسمت تحتانی بدن او بکشید تا بخشی از مدفوع به این شکل از بدن نوزاد پاک شود. اگر هم پوشک خیس است از پشت آن می‌توانید استفاده کنید.
- به‌آرامی از قسمت جلو به سمت پشت، بدن کودک را با دستمال تمیز و یا دستمال مرطوب پاک کنید (این برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، به‌ویژه در دختران بسیار مهم است) و اطمینان حاصل کنید که همه آلودگی‌ها را برطرف کرده‌اید. اگر کودک شما مدفوع آبکی داشته باشد ممکن است نیاز به استفاده از چند دستمال مرطوب داشته باشید.
- به‌آرامی مچ پاهای کودک را نگه دارید، پاها و قسمت تحتانی بدن آن‌ها را به‌آرامی به سمت بالا بکشید تا بتوانید پوشک کثیف و دستمال مرطوب را از زیر آن‌ها جدا کنید و هر آلودگی که جا مانده است را پاک کنید. پوشک کثیف را به سمت پایین جمع کنید و ببندید تا قسمت بیرونی پوشک (بخش تمیز) زیر قسمت تحتانی کودک قرار بگیرد.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "عفونت قارچی پوشک نوزاد و علائم آن" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
- پوشک کثیف را به همراه دستمال یا دستمال‌هایی که استفاده کردید درون ظرف مخصوص قرار دهید و یا در محلی دور از دسترس نوزاد بگذارید.
- درحالی‌که نوزاد را کمی به بالا کشیده‌اید، پوشک تمیز را به سمت زیر کودک هدایت کنید؛ به‌طوری‌که نیمی از آن در قسمت پشت و نیمی در قسمت جلو قرار بگیرد.
- یکی از مضرات پوشک بچه سوختگی پای نوزاد است به همین دلیل اجازه دهید که بدن کودک در معرض هوا خشک شود؛ سپس در صورت لزوم با دستان تمیز یا دستکش از کرم سوختگی پای نوزاد به بدن او بمالید.
- طریقه درست بستن پوشک بچه این‌گونه است که باید قسمت جلوی پوشک تمیز را به سمت بالا و روی شکم نوزاد قرار دهید و سپس زبانه‌های چسب‌دار قسمت پشت را به روی قسمت جلو بکشید و ببندید. آن را به‌اندازه‌ای محکم ببندید تا از بروز نشتی جلوگیری شود، اما نه آن‌قدر محکم که باعث فشار آمدن به پوست کودک شما شود یا شکم آن‌ها را فشار دهد.
- لباس کودک را بپوشانید و او را در محل امنی قرار دهید. سپس پوشک آلوده را دور بیندازید و اگر از کهنه استفاده کرده‌اید آن را به محل شستشو منتقل کنید. سپس دستان خود را بشویید یا ضدعفونی کنید.
نحوه پوشك كردن نوزاد پسر و دختر تفاوت خاصی ندارد، به‌جز چند مورد جزئی که در بخش‌های بعد به آن اشاره خواهیم کرد. حالا 2 ساعتی وقت دارید تا از فراغت خود لذت ببرید، زیرا زمان زیادی به تعویض پوشک بعدی نمانده است!
چگونه زمان تعویض پوشک نوزاد را تشخیص دهیم؟
شاید در ابتدا تشخیص اینکه زمان تعویض پوشک نوزاد پسر یا دختر شما چه موقع است کمی برایتان سخت باشد. پوشک‌های یک‌بارمصرف غالباً دارای یک خط نشانگر رطوبت هستند که درصورتی‌که نیاز به تعویض پوشک باشد، آبی‌رنگ می‌شود. اگر نوزاد خود را کهنه می‌کنید و یا در مورد پوشک‌هایی که این نشانگر را ندارند ممکن است بتوانید از طریق احساس پر بودن یا صدا و سنگینی پوشک تشخیص دهید که وقت عوض کردن آن رسیده است یا نه. بو کردن پوشک یا چک کردن آن با نگاه کردن کناره‌های آن، ممکن است راه دیگری برای پیدا کردن زمان مناسب تعویض پوشک باشد.
بهترین قانون درباره مناسب‌ترین زمان تعویض پوشک نوزاد پسر یا دختر (فرقی نمیکنه) بعد از هر بار تغذیه و قبل و بعد از هر چرت زدن است یا هر 2 ساعت یک‌بار در طول روز.
اوایل ممکن است کودک شما بعد از هر بار تغذیه، دفع داشته باشد؛ بنابراین شما مجبورید که سر ساعت و به‌موقع پوشک آن‌ها را عوض کنید؛ اما اگر کودکتان بعد از تغذیه مدفوع ندارد و یا خواب‌های کوتاه و مقطعی خود را به خواب‌های طولانی شبانه تغییر داده، پوشک نکردن نوزاد برای یک مدت به اینکه روال خواب او را به هم نزنید، می‌ارزد.
برخی از نوزادان واقعاً از خیس شدن پوستشان خوششان نمی‌آید، حتی به مقدار کم؛ بنابراین اگر کودک شما کسل و بی‌قرار است حتماً پوشک او را چک کنید.
در مورد نوزادانی که مستعد سوختگی در اثر پوشک هستند و پوست این نواحی در آن‌ها بسیار حساس شده است، می‌بایست تعویض پوشک را به‌صورت مرتب و در زمان دقیق انجام دهید.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "مشکلات پوستی رایج در نوزادان" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
زمان تعویض پوشک نوزاد پسر چه کاری باید انجام دهیم؟
زمان تعویض پوشک نوزاد پسر می‌توانید به‌آرامی با یک دستمال تمیز و مرطوب، آلت تناسلی و بیضه آن‌ها را تمیز کنید. (وضعیت بیضه‌ها و آلت را بررسی کنید. در صورت مشکلاتی مانند بیضه نزول نکرده در این مقاله بیشتر بخوانید.) بهتر است زمان تعویض پوشک نوزاد پسر یک دستمال بر روی آلت او قرار دهید تا از فوران احتمالی ادرار هنگام تعویض پوشک جلوگیری کنید. بعلاوه هنگام بستن پوشک نوزاد پسر، به‌آرامی سر آلت تناسلی او را به سمت پایین ببرید تا از خیس شدن لباس او در اثر نشت ادرار جلوگیری شود.
زمان تعویض پوشک نوزاد دختر چه کاری باید انجام دهیم؟
زمان تعویض پوشک نوزاد دختر حتماً او را از جلو به عقب پاک کنید تا از عفونت جلوگیری شود. شاید لازم باشد که به‌آرامی لب‌های واژن را باز کنید و با یک دستمال تمیز از پاک شدن آلودگی‌ها و یا مدفوع در نزدیکی ورودی واژن مطمئن شوید.
علت پس دادن پوشک نوزاد چیست؟
در این دوران باید آمادگی پس دادن پوشک نوزاد را نیز داشته باشید. این اتفاق زمانی می‌افتد که مدفوع نوزاد به حدی زیاد است که از پوشک نوزاد بیرون می‌زند و باعث کثیف شدن لباس و بدن او می‌شود. در این مواقع سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و یک نفس عمیق بکشید، البته از بینی! حواستان باشد که لباس‌های نوزاد را از سر او درنیاورید تا از کثیف و آلوده شدن سر و صورت او پیشگیری کنید. سعی کنید با کمک چند دستمال مرطوب بدن او را تمیز کنید، البته گاهی تنها حمام کردن نوزاد می‌تواند این بحران را کنترل کند! درصورتی‌که پس دادن پوشک نوزاد به‌صورت مکرر اتفاق افتاد به این معناست که وقت تغییر سایز پوشک رسیده و باید از پوشک‌های بزرگ‌تر استفاده کنید.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "راهنمای انتخاب پرستار کودک" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
کهنه کردن بهتراست یا پوشک
یکی دیگر از سؤالاتی که ذهن والدین را درگیر می‌کند این است که کهنه کردن بهتر است یا پوشک. پوست نوزاد به‌خصوص در ماه‌های اول تولد بسیار حساس است و یکی از مضرات پوشک در این زمان این است که می‌تواند باعث سوختگی پای نوزاد شود. به همین علت به نظر می‌رسد که کهنه کردن با پارچه‌های نخی در ماه‌های اول بهتر از پوشک کردن باشد. علاوه بر این برخی از کودکان نسبت به پوشک و یا برخی از انواع پوشک‌ها حساسیت نشان می‌دهند که در آن‌ها نیز کهنه کردن ترجیح داده می‌شود. با وجود همه این‌ها، امروزه انواع و اقسام پوشک‌های ضد حساسیت وارد بازار شده‌اند و به دلیل مشغله زیاد والدین امروزی، معمولاً پوشک کردن نوزاد توسط آن‌ها ترجیح داده می‌شود. در این صورت بهتر است چند نوع پوشک را برای نوزاد امتحان کنید تا پوشکی که بهترین سازگاری را با پوست او دارد پیدا کنید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.