EFW در سونوگرافی یا وزن تخمینی جنین چیست؟
یکی از راههای ارزیابی سلامت جنین، سونوگرافی است و با اطلاعاتی که از آن به دست میآید میشود وزن جنین یا EFW را تخمین زد. جنینی که، نسبت به وزن طبیعی، وزن خیلی کمتر یا خیلی بیشتری دارند، معمولاً درگیر ناهنجاریها و مرگومیر بیشتری هستند. بنابراین با به دست آوردن بهموقع EFW در سونوگرافی میشود از بروز برخی ناهنجاریها یا مرگ جنین جلوگیری کرد.
با نصب اپلیکیشن گهواره، میتوانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیههای تغذیهای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایشها و غربالگریهای ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری میکند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، میتوانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیامهای مشاورهای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک میکند دوران بارداری سالم و آگاهانهای را تجربه نمایید.
EFW در سونوگرافی چیست؟
منظور از EFW تخمین زدن وزن جنین در دوران بارداری است. تخمین وزن جنین، به انگلیسی estimate of fetal weight و به شکل مخفف: EFW، از ترکیب اندازههایی که از جنین در سونوگرافی به دست میآید و تطابق آن با سن حاملگی محاسبه و بر نمودار رسم میشود. این اندازهها عبارتند از قطر سر جنین (BPD)، دور شکم جنین (AC)، دور سر (HC)، طول استخوان فمور (FL). بنابراین معنی EFW در سونوگرافی این است که پزشک تخمین بزند وزن تقریبی جنین در زمان مشخصی از بارداری چهقدر است و آیا این وزن نسبت به سن حاملگی طبیعی است یا خیر. این نتایج در کنار آزمایش غربالگری دادههای مهمی از سلامت جنین در اختیار پزشک میگذارد.
برخی پزشکان برای به دست آوردن EFW در سونوگرافی از چنین فرمولی استفاده میکنند:
EFW= 1.07 × BPD + 0.30 × AC × FL
اگر وزن تخمینی جنین کمتر از 10 درصد پایین نمودار باشد، جنین برای سن حاملگی کوچک در نظر گرفته میشود که به این حالت SGA میگویند. اکثر جنینهایی که نسبت به سن حاملگی کوچک هستند سالمند، اما در بعضی موارد برای اطمینان از رشد طبیعی جنین به سونوگرافیهای مجدد نیاز است. بهعلاوه، پزشکان از بررسی میزان مایع آمنیوتیک اطراف جنین (AFI در سونوگرافی) و اندازهگیری جریان خون در بند ناف (داپلر شریان ناف) نیز بهره میبرند.
توجه به این نکته ضروری است که در اندازهگیریهای مکرر همان جنین ممکن است دادهها متفاوت باشد و وزن تخمینزدهشده گاهی تا 20 درصد نادرست است. دقت تخمین به آگاهی دقیق از سن حاملگی، دقت در اندازهگیری وزن و استفاده از منحنی وزنی که پزشک استفاده میکند بستگی دارد. همچنین دقت تخمین EFW در سونوگرافی با نزدیک شدن زمان زایمان و افزایش وزن نوزاد کاهش مییابد. در ارزیابی رشد جنین و وزن گرفتن او معمولاً ناهنجاریهای جنین بررسی نمیشود. برای بررسی ناهنجاریها از سونوگرافی آنومالی درهفتههای 18 تا 22 استفاده میکنند.
* همچنین بخوانید: محدودیت رشد داخل رحمی یا IUGR چیست؟
اکثر جنینهایی که در سونوگرافی دیده میشوند برای سن حاملگی بزرگ هستند، تغذیۀ خوبی دارند و سالماند. در بعضی موارد بزرگی جنین ممکن است به سبب دیابت بارداری مادر یا سندرومی ژنتیکی باشد.
نکتۀ مهم اینکه در جهان توافقی بر سر اینکه قرار گرفتن جنین در کدام صدک نشانۀ کموزنی یا سنگینی اوست وجود ندارد و در هر کشور و متناسب با وزن و قد افراد آن منطقه فرق میکند. بنابراین اندازۀ نرمال EFW در همۀ نقاط جهان و برای همۀ جنینها یکسان نیست و پزشک متخصص باید طبیعی بودن یا نبودن وزن جنین را تعیین کند.
EFW در سونوگرافی باید چند باشد؟
وزن متوسط جنین تکقلو در پایان سه ماه اول بارداری حدود 80 گرم است. سرعت رشد جنین پس از هفته 22 بیشتر میشود و در هفته 35 به حداکثر سرعت رشد میرسد و وزن بهطور هفتگی حدود 220 گرم زیاد میشود. سپس رشد کُند میشود و در هفته 40 وزن جنین تقریباً هفتهای 185 گرم بیشتر میشود.
دوقلوهای دیکوریونی (dichorionic)، که جفت جدا دارند، تا حدود هفته 32 تقریباً با سرعتی شبیه به تکقلوها رشد میکنند. پس از آن تا هفته 37 حدود 188 گرم در هفته رشد میکنند. سرعت رشد دوقلوهای مونوکورونیک (monochorionic)، که جفت مشترک دارند، از هفته 28 کُند میشود تا در هفته 37 بهطور متوسط به هفتهای حدود 170 گرم میرسد.
پس از تعیین سن حاملگی و EFW در سونوگرافی، میتوان از نمودار رشد یا جدول وزن برای تعیین صدک افزایش وزن جنین در بارداری استفاده کرد.
در جدول زیر صدکهای 10 و 90 EFW در سونوگرافی بنابر منحنی رشد جنین Hadlock (یکی از روشهای تخمین وزن جنین و ترسیم منحنی رشد) و منحنی رشد وزن نوزاد بنابر دادههای مرکز ملی آمار بهداشت ایالات متحده، در سال 2011، را میتوان مشاهده کرد:
کالج سلطنتی متخصصان زنان و زایمان (RCOG) توصیه میکند که EFW کمتر از صدک دهم با توجه به میانگین سن حاملگی (AUA در سونوگرافی)، جنین کوچکتر از حد طبیعی (SGA) در نظر گرفته شود و جنینی که وزنش بیشتر از صدک نود است بزرگتر از سن حاملگی (LGA) دانسته شود.
هفتاد درصد از نوزادانی که هنگام تولد وزنشان کمتر از صدک دهم است در معرض خطر نیستند. تفاوت اندازه بین نوزادان به عوامل مختلفی مانند سایز والدین نوزاد، پیشینۀ قومی نوزاد و جنسیت او بستگی دارد.
منابع: