فولیکول غالب برای بارداری | تعداد و سایز مناسب آن

انتشار: دی ۱۴۰۰ | بروزرسانی: شهریور ۱۴۰۴
فولیکول غالب

فولیکول غالب برای بارداری چیست؟ نقش آن در باروری چیست؟ فولیکول‌ها کیسه‌های حاوی تخمک هستند که بعد از تشکیل بزرگ می‌شوند فولیکول‌هایی که بتوانند به قطر ۲ تا ۱۰ میلی‌متر برسند فولیکول آنترال نام دارند که برای باروری مناسبند. فولیکول آنترالی که بتواند تخمک گذاری انجام دهد به عنوان فولیکول غالب نامگذاری می‌شود. اندازه طبیب و مناسب فولیکول بالغ برای بارداری حدود ۱۸ تا ۲۴ میلی‌متر است. در ادامه شما بیشتر با فولیکول غالب بیشتر آشنا شده و می‌خوانید که چه فولیکولی منجر به بارداری دوقلو و بارداری دختر و پسر می‌شود.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

فولیکول غالب برای بارداری چیست و چگونه بالغ می‌شود؟

با شروع هر دوره قاعدگی، حدود 12 تا 20 فولیکول دارای تخمک نارس در اثر ترشح هورمون محرکه فولیکولی (FSH) شروع به رشد می‌کند. در روز نهم قاعدگی فولیکولی که بالغ شده است باقی مانده است و مابقی فولیکول‌ها از بین می‌روند و منجربه تولید هورمون ‌های استروژنی می‌شوند. فولیکول باقی مانده که همان فولیکول غالب است، شروع به ترشح مقدار زیادی هورمون استرادیول می‌کند. در روز 14 دوره قاعدگی، ترشح هورمون LH از غده هیپوفیز افزایش یافته و فولیکول به آخرین مرحله رشد خود می‌رسد و 24 تا 36 ساعت بعد تخمک را رها می‌کند. بعد از آن هورمون پروژسترون از فولیکول ترشح می‌شود که تا دوره قاعدگی بعدی ( در صورت عدم بارداری) ادامه دارد.

به گفته clevelandclinic

طول فاز فولیکولی شما به مدت زمانی بستگی دارد که طول می‌کشد تا فولیکول غالب، یک تخمک کاملاً بالغ را تشکیل دهد.طولانی بودن فاز فولیکولی به این معنی نیست که شانس کمتری برای بارداری دارید. در بیشتر موارد، طولانی بودن این فاز به سادگی به معنای طولانی‌تر بودن دوره قاعدگی شماست.

The length of your follicular phase depends on how long it takes the dominant follicle to form a fully matured egg. Having a long follicular phase doesn’t mean you’re less likely to become pregnant. A long follicular phase most likely means that your menstrual cycle is longer, too.

 

فولیکول آنترال یا همان فولیکول غالب برای بارداری

باید بدایند که امکان شمارش فولیکول‌های نارس در افراد امکان‌پذیر نیست. اما با رشد فولیکول‌ها ابعاد آنها به حدود 25 میکرومتر می‌رسد که می‌توان توسط سونوگرافی فولیکول آنها را تشخیص داد. همانطور که توضیح دادیم این فولیکول‌ها شروع به رشد کرده و کم‌کم برخی از آنها از بین می‌روند تا جایی که تنها تعداد کمی فولیکول با ابعاد بزرگتری در حدود 2 تا 10 میلی‌متر باقی می‌مانند. در این مرحله که فولیکول به سومین مرحله رشد خود رسیده است حفره‌ای پر از مایع به نام آنتروم، درون آنها بوجود می‌آید و به این ترتیب فولیکول آنترال نام می‌گیرد. هرچه فولیکول آنترال در تخمدان بیشتر باشد، میزان ذخیره تخمدان بیشتر و شانس بارداری بالاتر است.

تعداد فولیکول غالب برای بارداری

هر جنین دختر در رحم مادر، در هفته بیستم بارداری، دارای هفت میلیون تخمک است که با گذشت زمان از مقدار آن کاسته شده و در هنگام تولد،  نوزاد دختر معمولا حدود دویست هزار تخمک دارد. هر نوزاد دختر در هنگام تولد، تعداد مشخصی فولیکول در تخمدان خود دارد که در بین نوزادان دختر متفاوت است. با شروع قاعدگی هر ماه یکی از این تخمک‌ها در داخل فولیکول بالغ شده و از آن آزاد می‌شود و با گذشت زمان و افزایش سن، تعداد تخمک‌ها یا در واقع ذخیره تخمدان مناسب برای بارداری کم شده و شانس برای بارداری کاهش می‌یابد.

سایز فولیکول غالب برای بارداری

برای بارداری، اندازه فولیکول غالب معمولاً 18 تا 22 میلی‌متر است. این فولیکول رسیده و آماده تخمک‌گذاری است و شانس باروری را به حداکثر می‌رساند. در سونوگرافی‌های متوالی، پزشک اندازه فولیکول را بررسی می‌کند تا بهترین زمان برای نزدیکی را مشخص کند.

اندازه مناسب فولیکول برای بارداری

اگر تحت درمان باروری هستید، ممکن است پزشک از طریق سونوگرافی واژینال تعداد فولیکول‌های در حال رشد و اندازه آنها را نظارت کند. فولیکول‌ها بر حسب میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شوند. بطور کلی اندازه مناسب و طبیعی فولیکول بالغ برای تخمک‌گذاری و بارداری حدود 18 تا 24 میلی‌متر است. هنگامی که سایز فولیکول از 24 میلی‌لیتر بیشتر باشد، تخمک درون آن بیش از حد بالغ شده، بنابراین دیگر زنده نیست.

جدول اندازه فولیکول در روزهای مختلف دوره پریود

بطور متوسط هر فولیکول در مسیر رشد خود روزانه 3/0 میلی‌متر رشد می‌کند. فولیکول بالغ شروع به ترشح هورمون استرادیول کرده که این باعث افزایش سرعت رشد در فولیکول می‌شود که در این صورت بطور متوسط روزانه 2-1 میلی‌متر رشد می‌کند. باید بدانید که بیشترین قطر فولیکول بالغ در روز 13 سیکل بوده و بیشترین میزان تخمک‌گذاری در روز 14 سیکل صورت می‌گیرد.

روز سیکل قاعدگی اندازه تقریبی فولیکول (میلی‌متر) توضیحات تکمیلی
روز 1 تا 4 2 تا 5 میلی‌متر فولیکول‌ها در مرحله اولیه و ریز هستند؛ تحت تأثیر FSH شروع به رشد می‌کنند.
روز 5 تا 7 6 تا 10 میلی‌متر چندین فولیکول شروع به رشد می‌کنند؛ یکی از آن‌ها به‌عنوان فولیکول غالب انتخاب می‌شود.
روز 8 تا 10 10 تا 14 میلی‌متر فولیکول غالب رشد سریع‌تری دارد و ترشح استرادیول افزایش می‌یابد.
روز 11 تا 13 15 تا 20 میلی‌متر فولیکول به مرحله بلوغ نزدیک می‌شود؛ ترشح استرادیول به اوج می‌رسد.
روز 14 تا 16 18 تا 24 میلی‌متر فولیکول بالغ (گراف) به حداکثر اندازه می‌رسد؛ تخمک‌گذاری معمولاً روز 14 اتفاق می‌افتد.
روز 17 به بعد پس از آزادسازی، فولیکول به جسم زرد تبدیل می‌شود جسم زرد پروژسترون ترشح می‌کند؛ اگر بارداری رخ ندهد، جسم زرد تحلیل می‌رود.

اندازه نرمال فولیکول در روز 13

همانطور که گفته شد در روز 13 سیکل فولیکول به بیشترین قطر خود رسیده است که اندازه‌ای در حدود 18 تا 30 میلی‌لیتر خواهد داشت.

فولیکول مناسب در سنین مختلف (زیر 30، بالای 35 سال)

در هر سیکل قاعدگی، چندین فولیکول شروع به رشد می‌کنند، اما معمولاً تنها یک فولیکول به عنوان فولیکول غالب انتخاب شده و به رشد خود ادامه می‌دهد تا تخمک را آزاد کند. اندازه و کیفیت این فولیکول برای باروری از اهمیت بالایی برخوردار است.

خانم های زیر 30 سال

در این گروه سنی، فولیکول‌ها معمولاً کیفیت بالایی دارند. یک فولیکول غالب مناسب در این سنین، اغلب به اندازه ۱۸ تا ۲۲ میلی‌متر می‌رسد و احتمال تخمک‌گذاری موفق و بارداری را افزایش می‌دهد. این اندازه نشان‌دهنده رسیدگی و بلوغ کافی تخمک درون آن است.

خانم های بالای 35 سال

با افزایش سن، کیفیت و تعداد فولیکول‌ها کاهش می‌یابد. در خانم‌های بالای ۳۵ سال، ممکن است فولیکول‌ها به همان سرعت رشد نکنند و رسیدن به اندازه مطلوب کمی دشوارتر باشد. با این حال، فولیکول غالب با اندازه ۱۸ تا ۲۲ میلی‌متر همچنان برای موفقیت بارداری طبیعی یا با روش‌های کمک‌باروری مطلوب است.

تفاوت فولیکول غالب در سیکل طبیعی و IVF

در یک سیکل طبیعی، بدن شما به طور خودکار تنها یک فولیکول را به عنوان فولیکول غالب انتخاب می‌کند و به آن اجازه رشد می‌دهد. این فولیکول به تنهایی به اندازه نهایی می‌رسد تا تخمک‌گذاری اتفاق بیفتد. اما در IVF (لقاح آزمایشگاهی)، هدف تحریک تخمدان‌ها برای تولید چندین فولیکول بالغ به طور همزمان است. این کار با استفاده از داروهای هورمونی انجام می‌شود تا بتوان تعداد بیشتری تخمک برای لقاح در آزمایشگاه به دست آورد.

اگر فولیکول غالب به اندازه مناسب نرسد چه باید کرد؟

اگر فولیکول غالب به اندازه مطلوب (18 تا 22 میلی‌متر) نرسد، احتمالاً تخمک‌گذاری موفق انجام نخواهد شد. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است برای تحریک رشد فولیکول، داروهای هورمونی تجویز کند. همچنین، گاهی اوقات تزریق آمپول آزاد‌سازی تخمک (مانند HCG) زمانی که فولیکول به اندازه کافی رسیده، برای کمک به تخمک‌گذاری برنامه‌ریزی‌شده استفاده می‌شود. مشورت با پزشک متخصص زنان و زایمان بهترین راه برای مدیریت این وضعیت است.

بیشتر بخوانید: تخمک گذاری بعد از تزریق آمپول HCG

نکات مهم و پایانی

برای داشتن یک بارداری موفق، فولیکول غالب باید به اندازه ۱۸ تا ۲۲ میلی‌متر برسد. در صورت عدم رشد کافی فولیکول، با مشورت پزشک می‌توان از داروهای هورمونی یا آمپول‌های محرک تخمک‌گذاری استفاده کرد.

سوالات پرتکرار کاربران درباره فولیکول غالب برای بارداری و پاسخ متخصص 

آيا ما که فولیکول غالب نداریم احتمال بارداری وجود دارد؟

اگر فولیکول غالب نداشته باشید، در آن سیکل تخمک‌گذاری و بارداری اتفاق نمی‌افتد.

فولیکول غالب ندارم چه کار باید کنم و چه رژیمی داشته باشم؟

برای بهبود وضعیت باید علت بررسی ود (مثل PCO، مشکلات هورمونی یا استرس) و با تغذیه سالم، کاهش وزن در صورت اضافه وزن، ورزش منظم و پیگیری دارویی زیر نظر پزشک درمان انجام شود.