خواب رفتن دست و پا در بارداری | علت‌ها و روش‌های درمان
گویی بارداری به‌اندازه کافی سخت نبوده که گاهی اوقات خانم‌ها باید علائمی مانند خواب رفتن دست و پا در اوایل بارداری یا ماه‌های آخر را نیز تجربه کنند. این شرایط در بسیاری از موارد طبیعی است و نمی‌تواند به‌تنهایی نشانهای از ابتلا به بیماری باشد. اما در مواردی که بی‌حسی دستها و پاها و سوزن‌سوزن شدن یا گزگز آن‌ها شدیدتر شده یا با علائم دیگری همراه است، باید سریعتر به پزشک مراجعه کنید. باتوجه‌به اینکه خواب رفتن دست و پا در این دوران حساس برای بسیاری از زنان نگران‌کننده و آزاردهنده است، در این مقاله از وبلاگ گهواره به بررسی علائم، علت و روش‌های درمان خواب رفتن دستها و پاها در دوران بارداری می‌پردازیم و در نهایت نیز راهکارهایی برای جلوگیری از بروز این مشکل ارائه می‌شود.
با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.
- خواب رفتن دست و پا در بارداری به چه معناست؟
- علائم خواب رفتن دست و پا در بارداری
- علت خواب رفتن دست و پا در بارداری
- روش‌های درمان خواب رفتن دست و پا در بارداری
- راهکارهایی برای جلوگیری از خواب رفتن دست و پا در بارداری
- چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
- خواب رفتن و بی حسی دست و پا در بارداری و راهکارها
- پرسش‌های متداول
- منابع
خواب رفتن دست و پا در بارداری به چه معناست؟
علائمی که در ماه‌های آخر معمولا برای اکثر زنان رخ می‌دهد، خستگی در دوران بارداری است. اما آنچه که باعث غافلگیری آن‌ها می‌شود، خواب رفتن دست و پا در دوران بارداری است. این بی‌حسی معمولا در دستها، پاها، انگشتان، کمر یا حتی باسن احساس می‌شود. چنین شرایطی می‌تواند آزاردهنده و گاهی نگران‌کننده باشد. چون بی‌حس شدن نشانه از دست دادن حس در بخشی از بدن است.
زنان در سه‌ماهه سوم بارداری به‌دلیل ورم بدن و افزایش وزن جنین که به اعصاب فشار وارد می‌کند، دچار بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن و خواب رفتن دست و پاها می‌شوند.
به‌نقل از سایت medlineplus
بزرگ شدن رحم، ممکن است به اعصاب پا فشار وارد کند. فشار وارده به اعصاب پا باعث بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن پاها و انگشتان خواهد شد. این حالت معمولا بعد از زایمان از بین می‌رود.
As your uterus grows, it may press on the nerves in your legs. This may cause some numbness and tingling (feeling of pins and needles) in your legs and toes. This is normal and will go away after you give birth.
علائم خواب رفتن دست و پا در بارداری
علائم بی‌حسی دستها و پاها یا به‌عبارتی خواب رفتن آن‌ها در طول دوران حاملگی به شرح زیر است:
- افزایش علائم هنگام بیدار شدن از خواب، در نیمه شب یا هنگام انجام دادن حرکاتی خاص؛
- احساس سوزن‌سوزن شدن پیش‌رونده در دستها و پاها و انگشتان همراه با درد و از دست دادن حس؛
- افزایش خواب رفتن دستها و پاها در اواسط یا اواخر دوران بارداری به‌دلیل افزایش وزن و احتباس مایعات.
علت خواب رفتن دست و پا در بارداری
برخی از زنان، خواب رفتن دست و پا در بارداری و جنسیت جنین را مرتبط می‌دانند. اما مطالعات علمی نشان داده این دو مورد هیچ‌گونه ارتباطی با یکدیگر ندارند. در ادامه نقل‌قولی از سایت معتبر parents آمده که نشان می‌دهد، علت خواب رفتن دست‌وپا در این دوران همواره نشان‌دهنده بیماری نیست.
به‌نقل از سایت parents
بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن انگشتان، دستها و پاها، کمر و باسن در دوران بارداری معمولا جدی نیست و احتمالا با تولد نوزاد، فروکش می‌کند. باید هر نشانه و علامتی را در دوران بارداری جدی بگیرد، هرچند که بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن یا خواب رفتن دست و پاها به‌تنهایی، به‌ندرت نشان‌دهنده بیماری است.
Numbness and tingling in the fingers, hands, legs, back, and buttocks is not usually serious, and will likely subside once your baby arrives. You should take every new pregnancy symptom seriously, Although numbness and tingling alone will rarely indicate a more serious condition.
خواب رفتن دستها و پاها در بارداری دلایل متعددی دارد که به شرح زیر هستند:
ترشح هورمون ریلاکسین
زنان، تغییرات هورمونی و تغییرات شدید بدنی را در دوران بارداری تجربه می‌کنند. بنابراین بسیاری از آن‌ها، چنین تغییراتی را عامل خواب رفتن دستها و پاها می‌دانند. لازم است بدانید که با پیشرفت بارداری، بدن، هورمون‌های ریلاکسین بیشتری تولید خواهد کرد. این هورمون‌ها به رباط‌ها اجازه می‌دهند که در دوران بارداری و حین زایمان راحت‌تر کشیده شوند.
اما، ترشح اضافی هورمون ریلاکسین، باعث تغییر وضعیت بدن و مرکز ثقل آن خواهد شد. در نتیجه، اعصاب تحت فشار قرار می‌گیرد. تحت فشار قرار گرفتن اعصاب منجر به درد شدید و سوزن‌سوزن شدن پاها، دستها، انگشتان، کمر و باسن شده و خواب رفتن این اعضا را تجربه خواهید کرد.
بیش تحرکی مفاصل
نکته مهم اینکه، بسیاری از زنان در دوران بارداری و به‌دلیل ترشح هورمون ریلاکسین، دچار بیش‌تحرکی مفاصل می‌شوند. باز شدن مفاصل و تحرک زیاد آن‌ها می‌تواند باعث بی‌ثباتی در بدن و تجربه درد، حساسیت، بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن کمر یا پاها شود.
رشد جنین و سنگین‌تر شدن رحم
با وزن‌گیری جنین و سنگین‌تر و پُرتر شدن رحم، فشار بیشتری به عضلات، رباط‌ها و اعصاب وارد می‌شود که در خواب رفتن دست و پا در بارداری نقش دارد.
احتباس آب و تورم بدن
با نزدیک شدن به سه‌ماهه دوم و سوم بارداری و به‌دلیل احتباس آب در بدن، زنان تورم دستها و پاها را تجربه می‌کنند. این تورم می‌تواند باعث خواب رفتن، سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی اندام‌های تحتانی شده و حتی روی عصب مچ دست، پاها، ران‌ها، باسن و کمر فشار وارد کند. بنابراین با اعمال فشار روی این اندام‌ها، زنان حالتی مانند خواب رفتن دستها و پاها و حتی گرفتگی پا در بارداری را تجربه خواهند کرد.
ابتلا به سندرم تونل کارپال در بارداری
علت بی‌حسی مچ‌دست زنان باردار، فشار آوردن آب محبوس شده روی عصب میانی در مچ دست است که باعث «سندرم تونل کارپال» می‌شود. این سندرم در دوران بارداری بسیار شایع بوده و بین 31% تا 62% از زنان باردار به آن مبتلا می‌شوند.
دلایل اصلی ابتلا به این سندرم موارد زیر هستند:
- احتباس مایعات در بدن؛
- افزایش وزن؛
- نوسانات هورمونی.
- زنانی که مبتلا به سندرم تونل کارپال شده‌اند، علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- علائم سندرم تونل کارپال در زنان باردار
- خواب رفتن دستها و پاها؛
- احساس سوزن‌سوزن شدن دست، مچ‌دست و بازو؛
- مشکلاتی برای گرفتن اشیا در دست؛
- بی‌حسی دستها؛
- درد دست، مچ دست و انگشتان؛
- سوزن‌سوزن شدن انگشتان دست؛
- بی‌حسی انگشتان دست به‌ویژه انگشت شست، انگشت اشاره و انگشت میانی؛
- درد منتشرشونده در شانه‌ها، گردن و بازو؛
- تورم در دست و انگشتان؛
- بی‌حسی پاها، کمر و باسن.
همان‌طور که می‌بینید، یکی از علائم شایع ابتلا به سندرم تونل کارپال، بی‌حسی و خواب رفتن دستها و پاها است.
به‌نقل از سایت parents
بیشتر موارد سندرم تونل کارپال، در چندماه آخر بارداری رخ می‌دهد. اما اگر در بارداری‌های قبلی یا خارج از دوران بارداری، این سندرم را تجربه کرده باشید، احتمال بروز زودهنگام علائم بیشتر است.
Most cases of carpal tunnel syndrome occur during the last few months of pregnancy, but if you experienced carpal tunnel syndrome in previous pregnancies or experienced it outside of pregnancy, your symptoms may present earlier.
سیاتیک در بارداری
یکی دیگر از دلایل شایع گزگز، سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی و خواب رفتن دست و پاها، کمر و باسن در دوران بارداری، سیاتیک است. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که عصب سیاتیک تحت فشار قرار بگیرد.
سیاتیک در سه‌ماهه سوم بارداری بروز کرده و معمولا خفیف است. اما می‌تواند برای برخی از زنان دردناک باشد یا حتی توان حرکت را از آن‌ها بگیرد.
علائم سیاتیک در بارداری
- احساس درد در یک‌طرف یا هر دو طرف بدن؛
- احساس گزگز، سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی در قسمت‌های تحتانی بدن مانند کمر، باسن و پاها؛
- ضعف عضلانی در کمر، باسن و پاها.
ابتلا به مرالژیا پارستتیکا در بارداری
درحالی‌که درد خفیف کمر در دوران بارداری نسبتا شایع است، اما ممکن است این درد به دلیل ابتلا به مرالژیا پارستتیکا باشد. زنان باردار معمولا به‌دلیل فشار روی عصب جانبی ران (عصبی در جلو و کنار ران) با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
علائم مرالژیا پارستتیکا در زنان باردار
- درد و کوفتگی در ران و سرایت آن به قسمت بیرونی زانو؛
- بی‌حسی پاها و احساس سوزن‌سوزن شدن یا خواب رفتن پاها؛
- احساس تیرکشیدن در ناحیه ران.
سندرم تونل تارسال
سندرم تونل تارسال به‌دلیل التهاب عصب تیبیال خلفی رخ می‌دهد که در امتداد قسمت داخلی مچ‌پا و پا قرار دارد. در دوران بارداری، رباط‌های پا ممکن است شُل شوند و افزایش وزن نیز باعث تغییر مرکز تعادل بدن و قوس پا شود. تمامی این موارد در کنار یکدیگر باعث التهاب عصب تیبیال خلفی خواهد شد. شایع‌ترین علائم این سندرم، بی‌حسی و خواب رفتن پایین‌تنه است. از دیگر علائم سندرم تونل تارسال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی کف پاها؛
- ضعف یا درد شدید در محل قوس و کف پاها.
کم‌خونی و سندرم پای بی‌قرار
کم‌خونی ناشی از فقر آهن در دوران بارداری می‌تواند باعث سندرم پای بی‌قرار شود. از جمله علائم رایج این سندرم، سوزن‌سوزن شدن پاها، خواب رفتن پاها و احساس خزیدن خزنده روی پاها است.
کمبود ویتامین B12
کمبود این ویتامین در دوران بارداری باعث آسیب عصبی شده که با علائم زیر همراه است:
- خواب رفتن دستها و پاها؛
- بی‌حسی دستها و پاها؛
- سوزن‌سوزن شدن دستها و پاها؛
- ضعف عمومی عضلات؛
- مشکل در راه رفتن؛
- از دست دادن حافظه.
پره‌اکلامپسی
پره‌اکلامپسی نوعی بیماری جدی در دوران بارداری است که باعث تورم شدید خواهد شد. از دیگر علائم پره‌اکلامپسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم شدید بدن و فشار به اعصاب،
- بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن دستها و پاها؛
- اختلالات بینایی؛
- سردرد شدید؛
- کاهش ادرار؛
- درد شدید شکم؛
- استفراغ؛
- حالت تهوع؛
- تشنج.
دیابت
قند خون کنترل نشده در دوران بارداری منجر به آسیب عصبی شده که گاهی با سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی و خواب رفتن دستها و پاها همراه است. این علائم نشانهای جدی از عدم مدیریت صحیح دیابت هستند. بنابراین در این شرایط باید هرچه‌سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
روش‌های درمان خواب رفتن دست و پا در بارداری
روش‌های درمان خواب رفتن دستها و پاها، کمر و باسن در بارداری بسته به علت، متفاوت بوده و معمولا به شرح زیر است:
ماساژ درمانی
بی‌حسی، خواب رفتن و سوزن‌سوزن شدن دستها، انگشتان، کمر، باسن و پاها در دوران بارداری را می‌توان با ماساژ ملایم درمان کرد. باتوجه‌به اینکه نحوه دریافت ماساژ در این دوران بسیار مهم است، بنابراین باید به مرکزی معتبر مراجعه کنید.
تغییر وضعیت خواب
تغییر وضعیت خواب با استفاده از بالش‌های بارداری، روشی ساده و ارزان برای جلوگیری از خواب رفتن دستها و پاها است.
انجام حرکات کششی
ورزش در دوران بارداری تاثیر بسیار زیادی در کنترل وزن و حفظ سلامت مادر و جنین دارد. می‌توانید از حرکات کششی برای جلوگیری از فشار روی اعصاب پا و دست استفاده کنید تا مانع خواب رفتن، سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی این اندام‌ها شود.
درمان سندرم تونل کارپال
همان‌طور که اشاره شد، یکی از دلایل اصلی خواب رفتن دست و پا در بارداری، ابتلا به سندرم تونل کارپال است. بنابراین با درمان این سندرم می‌توان احتمال خواب رفتن دستها و پاها را کاهش داد. روش‌های درمانی سندرم تونل کارپال به شرح زیر است:
- استفاده از کیسه یخ برای کاهش تورم؛
- بالا بردن مرتب دستها و مچ دست؛
- استفاده از داروهای مسکن تجویزی توسط پزشک متخصص برای دوران بارداری؛
- استفاده از مچ‌بند یا آتل برای ثابت نگه‌داشتن مچ دست در حالتی خنثی.
درمان سیاتیک و مرالژیا پارستتیکا
سیاتیک و مرالژیا پارستتیکا علت خواب رفتن دست و پا در بارداری هستند. بنابراین اگر برای درمان این مشکلات اقدام شود، خواب رفتن دستها و پاها نیز درمان خواهد شد. روش‌های درمان سیاتیک و مرالژیا پارستتیکا به شرح زیر است:
- استفاده از پدهای گرم‌کننده یا کیسه آب‌گرم؛
- ماساژدرمانی؛
- فیزیوتراپی؛
- دوش یا حمام آب‌گرم؛
- خودداری از بلند کردن اجسام سنگین؛
- خودداری از ایستادن‌های طولانی‌مدت؛
- مصرف داروی مسکن تجویز شده توسط پزشک متخصص؛
- شنا کردن یا شناور ماندن روی آب برای افزایش جریان خون؛
- خوابیدن روی سمت آسیب‌ندیده بدن.
درمان سندرم تونل تارسال
- استراحت کافی؛
- استفاده از کیسه یخ؛
- فیزیوتراپی؛
- ماساژ درمانی؛
- ورزش مانند بالا بردن پاشنه پا تا پنجه؛
- کشش ساق پا؛
- تمرینات تعادلی.
راهکارهایی برای جلوگیری از خواب رفتن دست و پا در بارداری
در این بخش راهکارهایی ارائه می‌شود تا از خواب رفتن دستها و پاها در دوران بارداری جلوگیری شود. این راهکارها به گردش خون در بدن کمک کرده و از طرفی مانع از اضافه‌وزن زنان باردار می‌شوند که مهم‌ترین عامل در اعمال فشار به اعصاب است.
- فعال بودن در دوران بارداری؛
- انجام یوگای ملایم؛
- شنا؛
- ورزش‌های سبک زیرنظر مربی؛
- پیاده‌روی سریع و روزانه؛
- ماساژ ملایم؛
- نوشیدن آب کافی در روز؛
- خودداری از خوردن خوراکی‌های محبوس‌کننده مایعات در بدن؛
- داشتن رژیم‌غذایی متعادل زیرنظر پزشک متخصص؛
- مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها طبق دستور پزشک متخصص.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
خواب رفتن دستها و پاها، بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن آن‌ها در دوران بارداری طبیعی است و جای نگرانی نخواهد بود. اما اگر علائم ماندگار بوده و آزاردهنده هستند یا علاوه‌بر علائمی که در بخش‌های قبلی بررسی شدند، مبتلا به مشکلات زیر هستید باید هرچه‌سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
- کم‌خونی یا فقر آهن؛
- دیابت بارداری؛
- پره‌اکلامپسی؛
- کمبود ویتامین B12.
اگر در کنار بیماری‌های بالا، علائم خواب رفتن دستها و پاها شدیدتر شده و با علائم زیر همراه بودند نیز باید سریعتر به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی واژن؛
- درد شدید شکم؛
- انقباضات؛
- سردردهای شدید؛
- تاری دید؛
- تورم شدید.
خواب رفتن و بی حسی دست و پا در بارداری و راهکارها
خواب رفتن دست و پا در بارداری اغلب طبیعی بوده و جای نگرانی نیست. چون علت اصلی آن افزایش فشار رحم به اعصاب و در نتیجه بی‌حسی، خواب رفتن و سوزن‌سوزن شدن انگشتان، دست و پا و کمر و باسن است. اما در مواردی که علائم شدیدتر شدند یا به بیماری‌هایی مانند کم‌خونی، کمبود ویتامین B12، دیابت بارداری و پره‌اکلامپسی مبتلا هستید، باید سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید. در این مقاله، روش‌های درمان نیز بررسی شدند که شامل ماساژ درمانی، فیزیوتراپی، پیاده‌روی روزانه، شنا و مصرف ویتامین‌ها و ورزش‌های کششی و سبک هستند. بنابراین برای سلامتی خود این روش‌های درمان را در نظر بگیرید.
پرسش‌های متداول
- خواب رفتن دست و پا در بارداری به‌چه معناست؟ در دوران بارداری، به‌دلیل بزرگ شدن رحم و فشاری که به اعصاب وارد می‌کند، دستها و پاها خواب رفته و فرد احساس بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن در این اندام‌ها دارد.
- علائم خواب رفتن دستها و پاها در دوران بارداری چیست؟ بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن و حالت خواب‌رفتن از جمله علائم این مشکل است.
- علت خواب رفتن دستها و پاها در بارداری چیست؟ کم‌خونی، افزایش اندازه رحم، سندرم تونل کارپال، سیاتیک، کم‌خونی، کمبود ویتامین B12 و سندرم تونل تارسال از جمله دلایل خواب رفتن دستها و پاها در بارداری هستند.
- آیا خواب رفتن دستها و پاها در بارداری جدی است؟ خیر. بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن و خواب رفتن دستها و پاها در بارداری به‌تنهایی نشان‌دهنده ابتلا به بیماری نیست.
- درمان خواب رفتن دستها و پاها در بارداری چیست؟ ماساژ ملایم، فیزیوتراپی، ورزش ملایم و کششی، پیاده‌روی روزانه، مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها، شنا و استفاده از کمپرس سرد و گرم از جمله روش‌های درمان خواب‌رفتن دستها و پاها در بارداری هستند.
منابع
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.