آیا قرص اورژانسی باعث نازایی می‌شود؟
یکی از شایع‌ترین راه‌های جلوگیری از بارداری ناخواسته در سراسر دنیا استفاده از قرص‌های ضد بارداری اورژانسی است، اما در عین حال استفاده از این قرص‌ها و شایعاتی که پیرامون مصرف آن است، بسیاری از زنان را نگران می‌کند که مبادا دچار نازایی و ناباروری شوند. حال آنکه پژوهش‌های پزشکی نشان می‌دهد که رابطۀ علّی و معلولی بین مصرف قرص‌های ضدبارداری اورژانسی و نازایی نیست و قرص‌های ضد بارداری اورژانسی سبب نازایی نمی‌شود. برای اینکه بدانیم چرا برخی گمان می‌کنند که قرص ضد بارداری اورژانسی با نازایی ارتباط دارد باید قرص‌های اورژانسی و عملکردشان را بشناسیم تا بدانیم آیا ممکن است روند بارداری را مختل کند یا نه.
همچنین با نصب اپلیکیشن گهواره می‌توانید از ابزارهای پیش از بارداری و بارداری استفاده کنید و اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید، همچنین از تجربه سایر افراد و پیام تخصصی مشاور استفاده کنید.
عملکرد قرص‌های ضد بارداری اورژانسی و رابطۀ آن با نازایی
اغلب زنان و دختران بعد از رسیدن به سن بلوغ می‌دانند که برای بارداری کافی است که اسپرم سالمی به تخمک سالمی برسد تا لقاح صورت بگیرد و تخمک بارور شود. هر آنچه مانع این اتفاق شود، چه مانعی عمدی باشد (مانند استفاده از کاندوم) یا بیماری باشد و ناخواسته (مانند تنبلی تخمدان) بارداری را دشوار و کند می‌کند. یک از راه‌هایی که مانع بارداری می‌شود قرص‌های ضد بارداری اورژانسی است.
قرص اورژانسی چیست؟
قرص‌های ضد بارداری اورژانسی که به انگلیسی با نامEmergency contraception (EC) شناخته می‌شوند و به قرص «صبح روز بعد» هم معروفند، در دستۀ داروهای پروژسترونی ضد بارداری قرار می‌گیرد. به این سبب به این قرص‌ها «اورژانسی» می‌گویند که خوردنشان از پیش برنامه‌ریزی نشده است و بعد از رابطۀ جنسی محافظت‌نشده و احتمال بارداری مصرف می‌شود و نه پیش از آن. فرق این قرص‌ها با قرص‌های ضد بارداری مانند ال‌دی (البته از قرص ال‌دی در شرایطی به‌عنوان قرص اورژانسی هم استفاده می‌شود) و روکین است هم همین است. قرص‌های ضدبارداری با برنامه‌ریزی و پیش از رابطۀ جنسی مصرف می‌شود. بنابراین بسیاری از زنانی که احتمال می‌دهند، بر اثر رابطۀ جنسی محافظت‌نشده، دچار بارداری ناخواسته شده‌اند، از قرص‌های ضد بارداری اورژانسی استفاده می‌کنند.
قرص‌های ضد بارداری اورژانسی انواع متعددی دارد و اینکه بهترین قرص ضد بارداری اورژانسی برای هر فرد کدام است، به شرایط او و اینکه کدامیک در دسترسش باشد بستگی دارد.
قرص ضدبارداری اورژانسی چگونه عمل می‌کند؟
این قرص‌ها حاوی لوونورژسترل (لونژیل) یا اولیپریستال استات است که تخمک‌گذاری را عقب می‌اندازند و مخاط رحم را تغییر می‌دهد تا محیط مساعد شکل‌گیری جنین نباشد. همچنین اسپرم واردشده به بدن زن را ضعیف می‌کند تا قدرت باروری کمتری داشته باشد. با این شیوه است که مانع لقاح می‌شود. برای همین بهتر است خوردن این قرص‌ها هرچه سریع‌تر بعد از رابطۀ جنسی محافظت‌نشده باشد تا احتمال آزادسازی تخمک کمتر و کمتر شود، اما اگر پیش از خوردن قرص تخمک‌گذاری انجام شده باشد، احتمال باردار شدن وجود دارد و این قرص‌ها تخمک بارورشده را از بین نمی‌برد و سبب سقط جنین نمی‌شود. بنابراین خوردن این قرص، با اینکه تا 95 درصد از بارداری جلوگیری می‌کند، ولی همچنان احتمال اندکی برای بارور شدن تخمک وجود و پیشگیری از بارداری صد در صد نیست. همچنین اگر فرد داروهای دیگری، مانند داروهای ضد اضطراب یا درمان تشنج یا داروی صرع و HIV و... هم مصرف می‌کند، ممکن است بر اثربخشی قرص‌های اورژانسی تأثیر بگذارد.
ازآنجا که در نتیجۀ خوردن این قرص آزادسازی تخمک مدتی عقب می‌افتد، چرخۀ قاعدگی کمی نامنظم می‌شود، ممکن است به مدت یک یا دو ماه بارداری سریع تفاق نیافتد، اما این امر به معنای نازایی و از بین رفتن امکان بارداری نیست. خوب است بدانیم که در تعریف علمی نازایی زمانی است که یک سال رابطۀ جنسی منظم و بدون محافظت برقرار باشد و بارداری رخ ندهد. به همین سبب باردار نشدن زنی با یکی دو ماه تاخیر، بعد از خوردن قرص اورژانسی نازایی نیست. با این حال باید بدانیم که مصرف این قرص‌ها عوارضی هم دارد.
طریقۀ مصرف قرص‌های ضد بارداری اورژانسی
این قرص‌ها به‌صورت تکی و دوتایی عرضه می‌شود. قرص تکی را از بلافاصله بعد از رابطۀ جنسی تا 48 ساعت بعد از می‌شود مصرف کرد. در قرص‌های دو تایی، قرص اول را باید بالافاصله بعد از رابطۀ جنسی تا 48 ساعت بعد از آن مصرف کرد و قرص دوم را 12 ساعت بعد از قرص اول.
توجه داشته باشید که درست و دقیق مصرف کردن این دارو بر اثربخش بودن آن موثر است.
اثر کردن قرص‌های ضد بارداری اورژانسی
تا زمانی هم که قاعدگی رخ نداده است، نمی‌توان مطمئن شد که قرص کاملاً اثر کرده است یا نه، ولی به تأخیر افتادنِ یک هفته‌ایِ پریود هم بر اثر این دارو طبیعی است. بعد از این مدت برای اطمینان باید از تست‌های بارداری استفاده کرد.
عوارض مصرف قرص‌های ضد بارداری اورژانسی
بعضی از عوارض خوردن این قرص‌ها عبارت است از:
- ـتهوع و استفراغ، می‌توان دو ساعت بعد از مصرف قرص اورژانسی یک قرص ضد تهوع خورد، ولی اگر فرد پیش از دو ساعت استفاراغ کرد باید دوباره قرص را مصرف کند و اگر تهوع ادامه داشت باید به دکتر مراجعه کند.
- سردرد
- نامنظم شدن چرخۀ قاعدگی و لکه‌بینی
- تشدید سندروم پیش از قاعدگی (PMS)
- حساس شدن پستان‌ها
- معده‌درد
چنانچه گفته شد، قرص اورژانسی تخمک‌گذاری را به تأخیر می‌اندازد. به تأخیر افتادن تخمک‌گذاری با اینکه فرد تنبلی تخمدان داشته باشد و تخمک‌گذاری‌اش مختل یا نامنظم باشد، فرق می‌کند. این دو را نباید یکی دانست یا چنین پنداشت که قرص اورژانسی سبب تنبلی تخمدان می‌شود.
استفاده از قرص ضدبارداری اورژانسی به‌عنوان راه جلوگیری دائمی و نازایی
درست است که قرص‌های اورژانسی باعث نازایی نمی‌شود، اما به دلیل اینکه این قرص‌ها حاوی هورمون بسیار زیادی است و تنظیم هورمون‌ها را در بدن بهم می‌ریزد، بیش از سالی یک یا دو بار نباید از آن استفاده کرد و خوردن این قرص‌ها نباید به‌عنوان راه همیشگیِ جلوگیری از بارداری در نظر گرفته شود. زیرا عوارض زیادی به دنبال خواهد داشت، اما بهم خوردن چرخۀ قاعدگی به مدت یک یا دو ماه و در نتیجه به تأخیر افتادن بارداری در این مدت طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
منابع:
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.