آبریزش بینی نوزاد | علل و درمان آبریزش بینی کودک

باورش راحت نیست اما آبریزش بینی نوزاد می‌تواند نشانه‌ی خوبی باشد؛ زیرا به کودک شما کمک می‌کند تا از میکروب‌های دستگاه تنفس راحت شود. اما آبریزش بیش‌ازحد و گرفتگی بینی نوزاد، موجب شیر نخوردن او شده و تنفس را سخت می‌کند؛ پس باید به فکر راه چاره بود. در این مقاله، از راهکارهای خانگی درمان سریع آبریزش بینی نوزاد و داروهایی مانند شربت سیتریزین برای کودکان صحبت خواهیم کرد.

پادکست خلاصه مقاله آبریزش بینی نوزاد:

با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره‌ تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.

علل آبریزش بینی نوزاد را بشناسیم

علت آبریزش بینی کودک چیست؟ برای پیدا کردن راهی برای درمان فوری آبریزش بینی نوزاد، باید علتش را مشخص کنیم. مواجهه با سرما و گریه کردن، از موارد طبیعی آبریزش بینی کودکان هستند که درمانی نیاز ندارند. شایع‌ترین علت آبریزش بینی نوزاد شامل موارد زیر است:

آلرژی نوزادان و آبریزش بینی

حساسیت یا آلرژی تنفسی می‌تواند از آغاز کودکی، نوزاد را درگیر کند. سلول‌های ایمنی در برابر محرک‌های مختلف، مواد التهابی ترشح می‌کنند که علائمی مانند آبریزش شدید بینی، آبریزش چشم نوزاد و عطسه ایجاد می‌کنند. حساسیت و تحریک‌پذیری به عوامل خارجی مثل دود سیگار، آلاینده‌های هوا و گرده گیاهان در سنین بالاتر از دو سال، معمول است اما حساسیت به عوامل داخل خانه مثل حیوان خانگی، گرد و خاک و مایت در کودکان زیر دو سال هم رخ می‌دهد. آلرژی، عامل بیش‌ترین میزان آبریزش بینی کودکان در تابستان و بهار است.

*مقاله درمان گرفتگی بینی کودکان در شب را مطالعه کنید.

علائم و نشانه‌های آلرژی تنفسی نوزادان

حساسیت می‌تواند خیلی ساده مثل برخورد با حیوان خانگی جدید یا پیچیده و با منبع نامعلوم باشد. علائم سرماخوردگی نوزاد و در کودکان کوچک‌تر متفاوت‌ است. حتی ممکن است خانواده متوجه گرفتگی بینی نوزاد نشوند؛ مگر هنگام آبریزش بینی طولانی مدت در کودکان یا زمانی که آبریزش بینی و عطسه همزمان رخ دهند. در کودکان بزرگتر، علائم زیر دیده می‌شوند:

• آبریزش بینی، گرفتگی بینی یا آبریزش پشت حلق
• عطسه‌های مکرر
• خارش سقف دهان، بینی، گوش‌ها و چشم‌ها
• خر و پف کردن
• گلو دردهای متناوب
• زیاد صاف کردن صدا و سرفه و آبریزش بینی نوزاد
• سر درد

پزشک با بررسی سوابق خانوادگی آلرژی، معاینه گوش، حلق و بینی و انجام تست‌های پوستی پریک، وجود حساسیت و نوع ماده محرک را مشخص می‌کند و نسبت به رفع آبریزش بینی نوزاد اقدام می‌کند.

* مقاله شربت تب بر قوی برای کودکان را مطالعه کنید. 

درمان آلرژی تنفسی در نوزادان

در این شرایط برای آبریزش بینی نوزاد چه کنیم؟ درمان آبریزش بینی نوزاد 6 ماهه یا بالاتر، اگر به‌خاطر آلرژی تنفسی باشد، به دو طریق کلی ممکن است:

1. دوری از ماده آلرژی‌زا: اولین و موثرترین راه، دور کردن عامل حساسیت‌زا یا به نوعی کنترل محیط است. مثل دوری از حیوان یا گردگیری خانه و شستن منظم ملحفه‌ها.
2. دارو‌های ضدحساسیت یا آنتی هیستامین‌ برای کودکان:

شربت ستیریزین در کودکان (Cetirizine)

ستیریزین نوعی داروی آنتی‌هیستامین و یک اسم شربت برای آبریزش بینی کودکان است که تاثیرگذاری و ایمنی آن در درمان آبریزش بینی در کودکان زیر دو سال تضمین نشده است. ستیریزین برای کودک 5-2 ساله، حداکثر 5 میلی‌گرم و یک بار در روز مصرف می‌شود. در کودکان 6 تا 12 سال، می‌توان تا روزی 10 میلی‌گرم هم استفاده کرد. ستیریزین در بازار به شکل قرص‌های ۱۰ و ۵ میلی‌گرمی و همچنین شربت موجود است. شربت ستیریزین برای کاهش آبریزش بینی در کودکان مبتلا به آلرژی موثر است اما در سرماخوردگی‌های معمولی کاربردی ندارد. لازم به ذکر است که این دارو می‌تواند باعث خواب‌آلودگی شود.

اسپری مخصوص آبریزش بینی نوزاد که حاوی آنتی‌هیستامین است، نباید برای درمان آبریزش بینی نوزادان زیر یک سال، مانند نوزاد چهار ماهه، استفاده شود.

شربت نئوتادین برای کودکان یا دس‌لوراتادین (Desloratadine)

این شربت نیز برای درمان آبریزش بینی نوزاد موثر است. این شربت یک داروی ضد آبریزش بینی نوزاد و از دسته ‌آنتی‌هیستامین‌ها است که می‌تواند برای نوزادان بالای 6 ماه استفاده شود. این ‌دارو، به صورت قرص ضد آبریزش بینی نوزاد نئوتادین 5 میلی‌گرمی و شربت ضدسرفه کودکان در بازار موجود است و با کمترین اثر روی خواب‌آلودگی منجر به قطع شدن آبریزش بینی نوزاد می‌شود.

• 6 تا 12 ماه: 1 میلی‌گرم در روز مثلاً برای درمان آبریزش بینی نوزاد 3 ماهه و 8 ماهه
• 1تا 5 سال: 25/1 میلی‌گرم در روز
• 6 تا 12 سال: 5/2 میلی‌گرم در روز

سرماخوردگی نوزادان و آبریزش بینی

ویروس‌های بسیار زیادی وجود دارند که می‌توانند باعث سرماخوردگی و آبریزش بینی شدید کودک به صورت ناگهانی بشوند. خوشبختانه بسیاری از سرماخوردگی‌ها باعث تقویت سیستم ایمنی کودک شما می‌شود. با این‌حال، اولین سرماخوردگی نوزاد می‌تواند برای والدین ترسناک باشد. کودک در هر زمان از سال، ممکن است سرما بخورد. در 2 سال اول، ممکن است هشت تا ده بار در سال سرماخوردگی به سراغ کودک بیاید. اگر اطراف نوزاد شما، کودکان بزرگتر زیاد هستند، احتمال سرماخوردگی او بیشتر می‌شود و درمان سرماخوردگی کودکان الزامی است.

علائم سرماخوردگی در نوزادان

آبریزش بینی نوزاد می‌تواند اولین نشانه‌ی سرماخوردگی نوزاد شما باشد. ترشح بینی می‌تواند آبکی و شفاف باشد اما به مرور زمان، به رنگ زرد متمایل به سبز دربیاید. آبریزش بینی سبز کودک، یک فرایند طبیعی است و به معنی بدتر شدن سرماخوردگی نیست. سایر نشانه‌های کنار آبریزش بینی نوزاد در سرماخوردگی به شرح زیر است:

• بی‌حالی
• تب و آبریزش بینی نوزاد
• سرفه به خصوص هنگام شب
• عطسه و آبریزش بینی نوزاد
• کاهش اشتها، خوب شیر نخوردن
• دشواری در به خواب رفتن

اگر در ادامه‌ی علائم بالا، شاهد لرز، تهوع، استفراغ یا اسهال و آبریزش بینی نوزاد هستید، احتمالاً نوزاد به آنفولانزا مبتلا شده است.

علائم عفونت ریه یا ذات‌الریه، علاوه بر نشانه‌های سرماخوردگی معمولی، شامل لرز، برافروختگی پوست، تعریق، تب بالا، درد و حساسیت شکم، تشدید سرفه‌ها و تنفس سریع یا تنگی نفس می‌شود. همچنین ممکن است لب‌ها و سر انگشتان کودک به رنگ آبی یا کبود در بیاید که نشانه ناکافی بودن اکسیژن خون او است.

درمان سرماخوردگی در نوزادان

همیشه بهترین واکنش جلوگیری از آبریزش بینی نوزاد، با جلوگیری از ابتلای کودک به سرماخوردگی است. اگرچه سرماخوردگی و علائم آن به‌تدریج بهبود می‌یابند اما در صورت گرفتگی و آبریزش بینی نوزاد و شیرنخوردن در سن کمتر از 3-2 ماهگی، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر کودک زیر 6-3 ماه شما تب بالای 39 درجه دارد، حتماً با پزشک در تماس باشید. در هر سنی اگر تب بیشتر از 5 روز طول کشید، به پزشک مراجعه کنید.

1. مصرف مایعات کافی: اگر کودک شما غذا می‌خورد، مصرف غذاهای مایع مثل سوپ و حریره را بیشتر کنید. اما اگر فقط شیر می‌خورد، باید تعداد دفعات شیردهی را افزایش دهید.
2. قطره سدیم کلراید 9/0 درصد (دکوسالین): این یک اسم قطره آبریزش بینی کودکان است. شما می‌توانید این قطره بینی نوزاد را از داروخانه و بدون نسخه پزشک تهیه کنید. برای درمان آبریزش بینی نوزاد، چند قطره از این محلول را داخل هر حفره‌ی بینی بچکانید، سپس با استفاده از یک سرنگ بدون سرسوزن یا پوآر، ترشحات بینی را تخلیه کنید. در صورت نیاز، می‌توانید این کار را تکرار کنید. همچنین، برای تسهیل تغذیه‌ی نوزاد، توصیه می‌شود این روش را پیش از هر وعده‌ی غذایی انجام دهید.
3. مرطوب کردن هوا: هوا را با استفاده از دستگاه بخور سرد مرطوب کنید.

عفونت سینوس‌ها یا عفونت لوزه سوم کودک (آدنوئید)

گاهی تجمع موکوس و خلط تولید ‌شده در سینوس‌ها و عدم تخلیه آن‌ها در بینی، موجب سینوزیت و آبریزش خلطی بینی کودکان می‌شود. لوزه‌های سوم یا آدنوئید کودک هم ممکن است دچارعفونت و تورم شود که با همین علائم همراه خواهد بود. این دو مورد در نوزادان بسیاری، با پولیپ‌های بینی همراه است. برای درمان گرفتگی و آبریزش بینی نوزاد در این شرایط، به تجویز آنتی‌بیوتیک توسط پزشک و در صورت مزمن شدن به جراحی لوزه (آدنکتومی) یا تخلیه عفونت سینوس‌ها نیاز است. در مورد بهترین آنتی بیوتیک برای سرماخوردگی کودکان در این مقاله بیشتر بخوانید.

آترزی کوان در نوزادان و آبریزش بینی

گاهی تجمع موکوس و خلط تولید ‌شده در سینوس‌ها و عدم تخلیه آن‌ها در بینی، موجب سینوزیت و آبریزش خلطی بینی کودکان می‌شود. لوزه‌های سوم یا آدنوئید کودک هم ممکن است دچارعفونت و تورم شود که با همین علائم همراه خواهد بود. این دو مورد در نوزادان بسیاری، با پولیپ‌های بینی همراه است. برای درمان گرفتگی و آبریزش بینی نوزاد در این شرایط، به تجویز آنتی‌بیوتیک توسط پزشک و در صورت مزمن شدن به جراحی لوزه (آدنکتومی) یا تخلیه عفونت سینوس‌ها نیاز است. 

جسم خارجی در بینی نوزادان و آبریزش بینی

انسداد راه هوایی، به دنبال وارد کردن جسم خارجی به بینی، خود را با سرفه و تنگی‌نفس ناگهانی نشان می‌دهد اما گاهی جسم خارجی راه هوایی را کامل مسدود نمی‌کند و از بینی جلوتر نمی‌رود. جسم خارجی گیرکرده در بینی بعد از مدتی می‌تواند به صورت خروج ترشحات چرکی یا آبکی از یکی از حفره‌های بینی ظاهر شود. پزشک با معاینه بینی و درصورت لزوم تصویربرداری وجود جسم خارجی را تشخیص داده و آن را با دستگاه مخصوص خارج می‌کند. 

سایر بیماری‌های مرتبط با آبریزش بینی نوزاد

• گرفتگی بینی نوزاد و رفلاکس از جمله رفلاکس پنهان نوزاد می‌توانند هم‌زمانی داشته باشند؛ زیرا رفلاکس به دلیل خاصیت اسیدی مواد برگشته از معده، حلق و بینی را تحریک به ترشح می‌کند. التهاب این نواحی می‌تواند موجب گرفتگی و آبریزش بینی نوزاد شود.
• اگر کودک شما مرتب سرما می‌خورد (بیشتر از 5-4 بار در سال) یا یک حفره بینی‌اش دائم گرفته و به آبریزش بینی نوزاد دچار است، به وجود پولیپ بینی شک می‌کنیم.

با اپلیکیشن گهواره، هر هفته در جریان تغییرات و نیازهای کودکت قرار بگیر.هر روز یک پیام مشاور متناسب با سن کودکت دریافت کن. قد و وزن کودکت رو هر ماه وارد کن تا بهت بگیم رشد کودکت مناسب هست یا نه.

نصب اپلیکیشن گهواره

آبریزش بینی نوزاد هنگام دندان درآوردن 

برخی آبریزش بینی نوزاد و دندان درآوردن را به هم مرتبط می‌دانند. حال آن‌که آبریزش بینی، یک مشکل شایع در دندان درآوردن نیست. اغلب علائمی مانند درد، تحریک پذیری، تب، مشکلات خواب با دندان درآوردن همراه است اما اگر آبریزش بینی نوزادان با سایر علائمی مانند اسهال و استفراغ، تب بالا، از دست دادن اشتها، سرفه و گریه بیش از حد در حین بیرون آمدن دندان ظاهر ‌شود، باید برخی از بیماری‌های رایج دوران کودکی را بررسی کنید، زیرا این علائم به احتمال زیاد توسط دندان‌های جدید ایجاد نمی‌شوند.

درمان آبریزش بینی نوزاد در طب سنتی

برای درمان آبریزش بینی نوزاد در طب اسلامی نیز روش‌ها و ترفندهایی وجود دارد. راهکارهای این طب برای این‌که چگونه آبریزش بینی نوزاد را قطع کنیم، به شرح زیر است:

• تنقیه یا شستشوی سوراخ بینی با آب و نمک 
• بخور آب گرم
• بخار روغن اکالیپتوس (موثرترین داروی گیاهی برای آبریزش بینی نوزاد)
• نوشیدن آب و عسل بهترین داروی آبریزش بینی نوزاد و درمان گلودرد
• افزایش مصرف مایعات
• ترکیب ریحان و شکر
• بخور گیاه بابونه

در مورد روش‌های درمان سنتی سرماخوردگی کودکان زیر یک سال نیز به این مقاله مراجعه کنید. بهتر است در مورد انجام انواع درمان خانگی آبریزش بینی نوزاد، با متخصص مشورت کنید.