در هفته بیستم بارداری چه می گذرد؟ | علائم و توصیه‌ها
رسیدن شما را به هفته بیستم بارداری و پایان ماه پنجم بارداری تبریک میگوییم! شما نیمی از بارداری خود را پشت سر گذاشته‌اید سونوگرافی تعیین جنسیت جنین انجام داده و دیگر نیازی به جستجو برای علائم بارداری پسر یا دختر ندارید و تنها بیست هفته دیگر تا پایان بارداری شما باقی مانده است. شما در این هفته باز هم وزن اضافه خواهید کرد و شاهد تحولات بیشتری در بدن خود و کودکتان خواهید بود. شکم شما در این هفته نیز بزرگ‌تر خواهد شد؛ بنابراین کمردردها و گرفتگی عضلاتتان ادامه خواهند داشت. مراقب باشید که با توصیه‌های غلط اطرافیانتان گمراه نشوید؛ معمولاً در طول دوران بارداری اطرافیان شما از سر دلسوزی توصیه‌هایی به شما خواهند کرد. بهتر است تنها نسبت به انجام توصیه‌های پزشک متعهد باشید. در ادامه بیشتر دمورد تحولات هفته بیستم بارداری توضیح خواهیم داد.
با نصب اپلیکیشن گهواره، می‌توانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیه‌های تغذیه‌ای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایش‌ها و غربالگری‌های ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری می‌کند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، می‌توانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیام‌های مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک می‌کند دوران بارداری سالم و آگاهانه‌ای را تجربه نمایید.
تغییرات جنین در هفته بیستم بارداری
اندازه جنین در هفته بیستم بارداری تقریباً به اندازه یک موز است. قد جنین در هفته بیستم بارداری در حدود 17-16 سانتی‌متر و وزن او در حدود 310 گرم می‌باشد.
با ورود به هفته بیستم بارداری ، رشد جنین آن سرعت قبلی را نخواهد داشت و با سرعت کمتری به رشد خود ادامه خواهد داد. کمی بعد سرعت رشد جنین به کمترین میزان خود خواهد رسید. البته جنین در هفته بیستم بارداری نیز به تحرک خود ادامه خواهد داد؛ بنابراین شما به عنوان یک مادر باردار به‌راحتی می‌توانید حضور جنین دلبندتان را با لگدزدن‌ها و حرکت‌هایش درک کنید.
برخی از تغییرات اصلی جنین در هفته بیستم بارداری در ادامه ذکر شده است که شما را به مطالعه آن دعوت می‌کنیم:
تولید ماده مکونیوم توسط جنین
در هفته بیستم بارداری، جنین ماده چسبنده سبزرنگی دفع می‌کند که مکونیوم نام دارد. این ماده دفعی حاوی کلیه موادی است که تا هفته بیستم بارداری توسط جنین بلعیده شده است. درواقع مکونیوم اولین مدفوعی است که توسط جنین دفع می‌گردد. این ماده شامل سلول‌های اپی تلیال، مخاط، مایع آمنیوتیک، صفرا، کرک‌های جنینی و آب است که خوشبختانه بی‌بو است.
افزایش حس شنوایی جنین
با ورود به هفته بیستم بارداری ، حس شنوایی جنین به طور کامل رشد کرده است و تمام صداهای محیط اطرافش را به‌خوبی می‌شنود. در این هفته گوش خارجی جنین نیز شکل گرفته است و می‌تواند پس از دریافت صداهای اطراف، آن را به گوش داخلی منتقل کند؛ بنابراین بهتر است با حفظ آرامش خود و محیط زندگی، آرامش جنینتان را نیز تضمین کنید.
تکامل ریه‌های جنین
در هفته بیستم بارداری ریه‌های جنین به مرحله‌ای از تکامل رسیده‌اند که به جنین اجازه می‌دهند که به‌خوبی تنفس کند.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله جنسیت جنین در چند هفتگی مشخص میشود را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
کسب مهارت بلعیدن توسط جنین
در هفته بیستم بارداری ، جنین با بلعیدن حجم بیشتری از مایع آمنیوتیک عمل مکیدن و بلعیدن بعد از تولد را تمرین خواهد کرد. این کار دستگاه گوارش را نیز برای عملکرد بهتر آماده می‌کند. در این هفته جنین می‌تواند روزانه 300 میلی‌لیتر مایع آمنیوتیک را که در آن شناور است ببلعد.
دمای داخل رحم و مایع آمنیوتیکی که جنین در آن شناور است، قدری بالاتر از دمان بدن جنین است. این حالت باعث میشود که جنین در دوران بارداری گرم نگه داشته شود. به همین علت نوزادان بعد از تولد علاقه زیادی به گرما دارند و دوست دارند شیر گرم بنوشند.
ترشح ورنیکس (Vernix) توسط پوست جنین
با آغاز هفته بیستم بارداری بدن جنین مقدار زیادی ورنیکس ترشح می‌کند. این ماده پوست جنین را چرب نگه می‌دارد و از پوست جنین محافظت می‌کند.
* حتما بخوانید: علائم صد در صد جنین دختر و شکل شکم در آن
تغییرات بدن مادر در هفته بیستم بارداری
در هفته بیستم بارداری نیز تغییرات بدن مادر ادامه خواهد یافت؛ برخی از مهم‌ترین تغییرات در زیر آمده است:
افزایش وزن مادر
در هفته 20 بیستم بارداری متوجه خواهید شد که قوس کمرتان ناپدید میشود. اگر تاکنون به پوشیدن لباس‌های راحتی و گشاد تن نداده باشید، این هفته دیگر نمی‌توانید مقاومت کنید. از پوشیدن لباس‌های تنگ و بستن محکم چیزی به دور کمر خود اجتناب کنید.
با ادامه یافتن رشد جنین در داخل رحم، شکم مادر در هفته بیستم بارداری بزرگ‌تر خواهد شد. شاید بهتر باشد در دوران بارداری خود، حساسیتتان را نسبت به چاقی و اضافه‌وزن کمتر کنید. شاید شما تا هفته بیستم بارداری به طور متوسط 5 کیلوگرم وزن اضافه کرده باشید. به طور متوسط تا پایان هفته چهلم بارداری یک مادر ممکن است 12 تا 18 کیلوگرم اضافه وزن پیدا کند که با پیروی از یک برنامه غذایی و ورزشی خوب بعد از پایان بارداری می‌توانید به‌تدریج آن را کم کنید.
نکته‌ای که لازم است بدانید این است که افرادی که قبل از بارداری وزن کمتری دارند، در دوران بارداری نیاز به افزایش وزن بیشتری خواهند داشت. افرادی که پیش از بارداری دارای اضافه‌وزن بوده‌اند نیاز به افزایش وزن کمتری خواهند داشت؛ اما این یک قانون کلی و ثابت نیست و از فردی به فرد دیگر تفاوت خواهد کرد.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "وزن‌گیری مادر در دوران بارداری" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
خارش در ناحیه شکم مادر
با توجه به رشد جنین در داخل رحم، شکم مادر باردار نیز رشد می‌کند و بزرگ میشود. بزرگ شدن شکم مادر باردار همراه با کشیده شدن پوست او خواهد بود. در هفته بیستم بارداری به دلیل کشیده شدن بیشتر پوست شکم، احساس خارش زیادی در بدن مادر ایجاد می‌گردد. خارش شکم مادر در هفته بیستم بارداری و بعد از آن امری طبیعی محسوب میشود؛ زیرا با کشیده شدن بیشتر پوست، حساسیت فرد بیشتر میشود. به طوری که حتی خارش‌های شدید هم برای او کافی نیستند! بهتر است با استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و چرب کننده، تا حدودی این خارش‌ها را تسکین دهید.
کشیدگی پوست بخش‌های مختلف بدن مادر باردار
کشیدگی پوست در دوران بارداری، بخشی طبیعی از فرایند بارداری محسوب میشود. در اوایل و ابتدای هفته بیستم بارداری ممکن است ترک‌های ایجاد شده در پوست مادر باردار به رنگ بنفش مایل به صورتی باشند. اما به مرور زمان به رنگ سفید یا نقره‌ای در خواهند آمد. این کشش‌ها بیشتر در بخش پایین شکم مادران باردار دیده میشود؛ اما دیده شدن آن بر روی سینه‌ها، ران‌ها، بازوها و بخش‌های دیگری از بدن نیز ممکن است.
میزان این ترک‌ها در مادران مختلف متفاوت خواهد بود که بستگی زیادی به ساختار ژنتیکی بدن آن‌ها و سلامت پوستشان خواهد داشت. برخی در تمام بارداری علائم کشش پوست را تجربه خواهند کرد، برخی تنها در بارداری اول با آن مواجه می‌شوند. برخی دیگر نیز هیچ‌گاه دچار ترک پوستی نمی‌شوند. راه درمانی خاصی برای پیشگیری کامل یا محو کامل این ترک‌ها وجود ندارد. اما می‌توانید با استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و چرب کننده و مصرف آب فراوان، میزان ترک‌ها را به حداقل برسانید.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "جلوگیری از ترک شکم در بارداری" را نیز بخوانید.
افزایش حجم خون بدن مادر
در دوران بارداری و خصوصاً از هفته بیستم بارداری، حجم خون بدن مادر افزایش چشمگیری پیدا می‌کند. این ویژگی در طول تکامل به این علت ایجاد شده است که مادران در هنگام زایمان خون زیادی را از دست خواهند داد. بنابراین افزایش حجم خون از کم‌خونی مادر بعد از بارداری جلوگیری خواهد کرد. این افزایش در حجم خون برای سلامتی جنین داخل رحم نیز لازم است.
برای اینکه بدن خود را با افزایش چشمگیر حجم خون در هفته بیستم بارداری تطبیق دهد، از گشاد کردن رگ‌ها استفاده می‌کند. افزایش قطر رگ‌ها باعث کاهش فشار خون مادر باردار خواهد شد. این افت فشار خون مادر باردار می‌تواند عوارضی چون سرگیجه برای او ایجاد کند.
گاهی اوقات انقباضات ایجاد شده در سیستم گردش خون باعث کاهش خون‌رسانی به جنین خواهد شد. در این مواقع بهتر است به‌آرامی موقعیت خود را تغییر دهید؛ و یا از حالت نشسته با ایستاده و یا بالعکس تغییر وضعیت دهید. به این ترتیب خون‌رسانی به جنین نیز تضمین میشود.
تنگی نفس در مادر باردار
یکی از علائم شایع دوران بارداری که در هفته بیستم بارداری پررنگ‌تر میشود، تنگی نفس می‌باشد. علت تنگی نفس مادر باردار این است که با رشد اندام‌های داخلی بدن جنین، فشار زیادی به دیافراگم وارد میشود. دیافراگم نیز با فشار بر ریه‌ها، تنفس را اندکی با مشکل مواجه می‌کند. پس جای هیچ نگرانی وجود ندارد. در دوران بارداری جابجایی اندک روده، معده و کبد نیز ممکن است رخ دهد.
* علت و درمان تنگی نفس در بارداری پسر و دختر
افزایش تورم پاهای مادر باردار
در هفته بیستم بارداری ، دست‌ها و پاهای مادر باردار نیز ممکن است دچار تورم شوند. می‌توان گفت که این ورم در تقریباً همه مادران باردار به چشم می‌خورد اما شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "ورم پا در بارداری و جنسیت جنین" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
ترومبوز رگ‌های خونی
اگر مادر باردار هم‌زمان با تورم بخش‌های مختلف بدن، لکه‌های قرمزرنگی نیز مشاهده کردید ممکن است دچار ترومبوز شده باشید. ترومبور در اثر لخته شدن خون در رگ‌ها ایجاد می‌گردد. با توجه به اینکه ترومبوز ممکن است برای هر مادر بارداری رخ دهد، بهتر است در دوران بارداری خصوصاً در هفته بیستم بارداری و بعد از آن، توجه بیشتری نسبت به علائم خود داشته باشید.
لخته شدن خون در رگ‌های پا در مادران باردار امری شایع است و با خطر زیادی همراه نیست. با این وجود در برخی موارد این لخته‌ها به سمت قلب و ریه حرکت کرده و مشکلات قلبی-عروقی و ریوی ایجاد کند. قصد نگران کردن شما را نداریم، اما گاهی ترومبوز می‌تواند به مرگ منجر شود؛ بنابراین در صورت مشاهده هر علامتی با پزشک خود مشورت کنید.
مراقبت از مادر و جنین در هفته بیستم بارداری
بهتر است به‌عنوان یک مادر باردار بدانید که در ماه پنجم بارداری چگونه از خودتان مراقبت کنید. در هفته بیستم بارداری، بهتر است برنامه‌های بیشتری برای رسیدگی به خود ترتیب دهید. شاید بد نباشد با دوستانتان قرار آب‌تنی در استخر آب گرم بگذارید. البته لازم است کلیه نکات ایمنی را برای حفظ سلامت خود و جنینتان رعایت کنید. همچنین زمان‌هایی را برای گفتگو و دورهمی های آرام‌بخش با دوستانتان ترتیب دهید.
از زمان به وجود آمدن فرزندتان، پیوند بین شما و همسرتان قوی‌تر از قبل و زندگیتان بسیار متفاوت‌تر شده است. ایده بهتر آن است که در این دوران وقت بیشتری را با شریک زندگی خود بگذرانید و درباره تمام احساساتتان با او صحبت کنید. درباره فرزندتان، آینده‌اش، برنامه‌هایی که برای او خواهید داشت با هم گفتگو کنید. این کار باعث افزایش صمیمیت بین شما خواهد شد.
اگر در دوران بارداری‌تان دچار فراز و نشیب‌های جسمی و روانی متعدد می‌شوید جای نگرانی نیست. این اتفاقات در دوران بارداری امری طبیعی محسوب میشود. می‌توانید در این مواقع از تنفس عمیق، مدیتیشن، استراحت و فکر کردن به فرزند دلبندتان کمک بگیرید.
یکی از توصیه‌های اشتباهی که در مکرراً به زنان باردار میشود، این است که: یک زن باردار باید به اندازه دو نفر غذا بخورد. درحالی‌که اصلاً نیازی به این کار نیست و یک مادر باردار تنها می‌بایست 300 کالری بیشتر از نیاز روزانه خود کالری مصرف کند. کالری دریافتی نیز باید از طریق خوراکی‌های سالم و غنی از مواد مغذی تأمین شود.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "یوگا در بارداری" را نیز بخوانید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.