چرت‌های کودک در یک سال اول
نوزادان تازه متولد شده در چند ماه اول زندگی خواب‌های کوتاه سه تا چهار ساعته و مکرر دارند. مدت زمان خواب کودک، با افزایش سن او افزایش می‌یابد. چرت‌های کودک در یک سال اول بسیار ضروری هستند. آنها نه تنها به تکامل و رشد جسمی و عاطفی کودک کمک می‌نمایند بلکه تاثیرات زیادی بر میزان هوش او در سال‌های بعدی زندگی و یادگیری دارند. با این حال بسیاری از مادران با خواباندن نوزادشان مشکل داشته و بسیاری از آنها از عدم همکاری فرزندانشان گله دارند. در این مقاله به توضیح شرایط لازم برای چرت زدن، ترفندهای ضروری و نکات ایمنی مربوط به چرت زدن کودک در سال اول زندگی می‌پردازیم.
میزان خواب کافی کودک در یک سال اول
در طول سال اول زندگی، کودک شما زیاد می‌خوابد و چرت می‌زند یعنی چیزی بین 12 تا 18 ساعت در روز. اینکه خواب نوزاد در هر دوره چقدر طول بکشد، بیشتر تحت تأثیر گرسنگی است. نوزادان در سال اول زندگی باید هر سه تا چهار ساعت یک بار غذا داده شوند. در پنج تا شش هفته‌ی اول، اجازه ندهید نوزاد هر بار بیشتر از 5 ساعت بخوابد و او را برای غذا خوردن بیدار کنید وگرنه دچار کم وزنی می‌شود و جدول وزن‌گیری نوزاد با اختلال روبه‌رو خواهد شد. از چهار ماهگی، در بیشتر نوزادان تمایل به داشتن خواب طولانی‌تر در شب آغاز می‌شود. در شش ماهگی، بسیاری از نوزادان می‌توانند پنج تا شش ساعت یا بیشتر بدون نیاز به تغذیه بخوابند و در واقع «خواب شبانه» را شروع می‌کنند. با این حال نباید اهمیت چرت‌های کودک در یک سال اول که در طول روز زده می‌شوند را نادیده گرفت. تعداد این چرت‌های روزانه با رشد کودک کاهش می‌یابد. یک کودک 2 ماهه ممکن است تا چهار بار در روز چرت بزند، در حالی که یک نوزاد بزرگتر ممکن است فقط یک تا دو بار در روز بخوابد. در واقع برنامه‌ی چرت‌های نوزاد در یک سال اول یا دفعات چرت زدن کودک تا یک سالگی بدین شرح است:
از تولد تا دو ماهگی: زمان کلی خواب در روز 14 تا 18 ساعت است. خواب نوزاد یک ماهه تکه تکه است و در طول روز برای تغذیه بیدار می‌شوند. در هفته‌های اول، می‌توانید انتظار داشته باشید که کودک 10 تا 12 بار در روز از گرسنگی بیدار شده و گریه کند. روز برای نوزاد تا دو ماهگی از حدود ساعت 7 صبح شروع می‌شود. در این سن، کودک چرت‌های زیادی خواهد داشت. چرخه‌ی روز شامل 1 تا 2 ساعت بیداری و سپس 1 تا 2 ساعت چرت زدن است. تا ماه دوم، اگر چرت کودک بیش از 1.5 تا 2 ساعت طول کشید، بهتر است او را برای تغذیه بیدار کنید. چرت‌های طولانی به معنای کمتر خوردن غذا در روز و گرسنگی بیشتر در شب می‌شود. در این دوران قنداق کردن به نوزادان کمک کند بهتر و طبیعی بخوابند.
2 تا 4 ماهگی: زمان کلی خواب 13-14 ساعت است. روز کمی زودتر شروع شده و بیشتر نوزادان در این سن حدود ساعت 6 صبح بیدار می‌شوند. کودک شما 2-3 بار در روز و در مجموع 4-8 ساعت چرت خواهد زد. در این سن آماده‌ی بحران سیر قهقرایی خواب سه ماهگی باشید. او مانند قبل برای غذا و بازی از خواب بیدار می‌شود اما در برابر دوباره خوابیدن مقاومت میکند. باید او را طبق برنامه‌ی مقرر وادار به چرت زدن بکنید. همچنین، در سن 2-3 ماهگی قنداق کردن متوقف می‌شود، و ممکن است کودک شما بیشتر احساس وحشت کند، بیشتر بغلتد و چندین بار در شب بیدار شود.
4 تا 8 ماهگی: زمان کل خواب در روز 12-14 ساعت است. روز بسته به کودک شما از ساعت 6-8 صبح شروع می‌شود. در این سن نوزاد 2-3 بار در روز و در مجموع 3-5 ساعت چرت می‌زند. خواب شبانه از این دوران شروع به طولانی شدن میکند. دندان درآوردن معمولاً بین 4-6 ماهگی شروع می‌شود و درد لثه می‌تواند کودک شما را درگیر کرده و شاهد تب کودکان برای دندان باشید که خواب او را مختل می‌نماید.
8 تا 12 ماهگی: در این دوران مدت زمان خواب کامل 12 تا 14 ساعت در روز است. روز از حدود ساعت 6 تا 7 صبح شروع می‌شود. کودک در این دوران، هنوز هم دو تا سه با در روز چرت می‌زند. در این دوره‌ی سنی بیشترین کشش خواب شبانه آغاز می‌شود.
مکان خواب کودک در یک سال اول
خواب کودک یک ساله می‌تواند در یک گهواره یا تختخواب دارای حصار بخوابد. این وسیله می‌تواند در اتاق والدین، اتاق خواهران و برادران یا در اتاق خود نوزاد باشد. مهم است که کودک خود را در مکانی امن بخوابانید. کودک نباید در رختخوابِ شما و با شما بخوابد. این موضوع به خاطر خطر خفگی و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) خطرناک است. شما می‌توانید کودک را برای تغذیه به تخت خود بیاورید، اما به محض انجام کار باید او را به تختخوابش برگردانید. بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند به کودک خود به صورت نشسته و روی صندلی غذا بدهید تا از وقوع مشکل جلوگیری کنید. به اشتراک‌گذاری اتاق خواب با کودک در سال اول مفید است اما به اشتراک‌گذاری رختخواب در اصول تربیت توصیه نمی‌شود.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) چیست؟
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) اصطلاحی است که برای توصیف مرگ ناگهانی و غیرقابل توضیح کودک سالم به کار می‌رود. این اتفاق زمانی می‌افتد که کودک بدون هیچ دلیل مشخصی به خواب رفته و می‌میرد. SIDS مهمترین علت مرگ در نوزادان، در سنین 1 ماه تا 1 سال است. وقتی کودک بین 2 ماه تا 6 ماه سن دارد، خطر ابتلا به SIDS بیشتر است. همچنین وقوع این اتفاق در نوزاد پسر بیشتر از دختران است.
مهم است که با دنبال کردن دستورالعمل‌های زیر، خطر SIDS را کاهش دهید:
- از قانون «خواب به پشت» پیروی کنید. یعنی چه در چرت‌های کودک در یک سال اول و چه خواب‌های طولانی او را به پشت بخوابانید.
- کودک را به تنهایی روی یک تشک محکم در تختی قرار دهید که فاصله‌ی تخته‌های کف آن از 5 تا 9 سانتیمتر بیشتر نباشد.
- کودک را برای خواب روی تختخواب، مبل، تشک نرم، بالش یا سطح دیگر قرار ندهید. تخت نوزاد بهترین و مطمئن‌ترین مکان برای خواب است.
- سر و صورت کودک خود را از پتوها یا سایر پوشش‌های داخل تخت آزاد کرده و به بررسی تنفس کودک هنگام خواب بپردازید. اگر تصمیم دارید از پتو استفاده کنید، باید آن را در اطراف تشک فرو کنید و نباید بالاتر از قفسه سینه‌ی کودک باشد.
- اطراف گهواره‌ی کودک یک محیط بدون سر و صدا ایجاد کنید. بالش‌ها، لحاف‌ها و روتختی‌ها، اسباب‌بازی‌های و سایر اشیا را از تخت دور کنید، آنها می‌توانند در تنفس کودک اختلال ایجاد کنند. مطمئن شوید که هیچ وسیله‌ی دارای سیم، طناب، گوشه‌های یا لبه‌ی تیز در مکان خواب او وجود نداشته باشد. محیط خواب نوزاد باید بدون دود باشد. کودک نباید در معرض دخانیات یا دود باشد زیرا نشان داده شده است که این امر خطر وقوع SIDS را افزایش می‌دهد. افراد سیگاری باید در خارج از خانه و بخصوص دور از تختخواب سیگار بکشند. سیگار کشیدن در نزدیکی کودکان می‌تواند برای سلامتی آنها بسیار مضر باشد.
- دمای مناسب اتاق خواب نوزاد، همان دمایی ست که برای بزرگسالان مناسب است.
- در حدود 5 ماهگی تمام اسباب بازی‌های آویز را از گهواره خارج کنید. این سن معمولاً سنی است که کودک شما قادر به نشستن در تختخواب است و این وسایل از این مرحله به بعد نباید در دسترسش باشند.
- کودک خود را در زمان بیداری در طول روز بر روی شکمش قرار دهید. به این تمرین «زمان شکم» می‌گویند. زمان شکم می‌تواند به رشد عضلات و چشم‌های کودک شما کمک کند، همچنین از جلوگیری از نواحی صاف در پشت سر جلوگیری میکند.
- از پستانک هم می‌توانید استفاده کنید. استفاده از پستانک با کاهش میزان SIDS همراه است.
ترفندهایی برای چرت زدن کودک
برای کمک به راحتی چرت‌های کودک در یک سال اول می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید:
- یک برنامه‌ی روتین داشته باشید. بهترین راه برای کمک به چرت نوزاد، این است که مطمئن شوید او هر روز در ساعت‌های مشخصی چرت بزند. این کار ساعت بدنش را تنظیم کرده و خواب شبانه‌ی او را نیز بهبود می‌بخشد.
- از پیش برنامه‌ریزی کنید. اگر کودکتان در محیط آرام بهتر می‌خوابد، قبل از رسیدن به ساعت چرت، محیط را آرام کنید، یا کم نور کنید یا هر شرایط محیطی که باعث خواب نوزادتان می‌شود را فراهم نمایید.
- علائم آمادگی برای خوابیدن نوزاد را بدانید. اگر کودک چشم‌هایش را میمالد یا شروع به بدخلقی میکند، به شما اطلاع می‌دهد که زمان خوابش نزدیک است. وقتی علائم آمادگی خواب را نشان می‌دهد، او را در جای مشخصش بگذارید تا بخوابد. افتادگی پلک‌ها، خمیازه، سر و صدا و مالش چشم‌ها از جمله علائم رایج خواب هستند.
- شرایط اولیه را فراهم کنید. چرت زدن کودک وقتی نیازهای اساسی‌اش را برآورده می‌کنید راحت‌تر است. پوشک او را عوض کرده و سیرش کنید و لباس نه خیلی گرم و نه خیلی سرد به تنش بپوشانید.
- محیط خواب کودک اگر بسته و محصور باشد تاثیر زیادی در به خواب رفتنش دارد. به عنوان مثال گهواره یا حتی روی پا گرفتنش می‌تواند کمک کند.
- کودک را به لجبازی نکشانید. بازی او را قطع نکنید زیرا لجبازی یک کودک یک ساله و نیمه باعث عدم همکاری‌اش می‌شود. در عوض شرایط را رفته رفته وارد فار خواب کنید. مثلاً نور را کم کنید، سر و صدا را کاهش دهید و... کودک خودش با تغییر محیط کم کم وارد فاز خواب می‌شود.
- بین چرت زدن فعال باشید. هرچه کودک در زمان بیداری، فعالیت بیشتری داشته باشد، آمادگی بیشتری برای استراحت در طول روز دارد. برای درگیر نگه داشتن کودک، با او صحبت کنید، بازی کنید و آواز بخوانید.
- مداخله داشته باشید. اگر کودک خیلی زود از چرت زدن بیدار شد، ببینید آیا می‌توانید با نوازش آرام و گفتن کلمات آرام‌بخش بدون بلند کردنش، زمان خوابش را بیشتر کنید یا خیر. این کار ممکن است به کودک کمک کند تا دوباره بخوابد.
- چرت‌های طول روز را برای داشتن خواب خوب شبانه قربانی نکنید. خواب شب‌ها با کنار گذاشتن چرت‌های روز بیشتر نخواهد شد. در نهایت با یک کودک خسته از خواب مواجه خواهید شد که اصلاً نمی‌تواند بخوابد.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.