مراحل و ضرورت زایمان سزارین

مراحل و ضرورت زایمان سزارین از سوالات مادران باردار خصوصاً نزدیک به زمان زایمان است. امروزه هر مادر بارداری با یک جستجوی ساده می‌تواند فیلم زایمان سزارین را در فضای مجاری و اینترنت ببیند و با دنیایی از ترس، وحشت و سوال مواجه شود. این ترس تا چه حد به جا است؟ همه ما می‌دانیم که وقتی از قبل برای هرچیز ناشناخته‌ای آگاهی و آمادگی ذهنی پیدا می‌کنیم، مواجه راحت‌تر خواهد بود. دانستن دقیق مراحل و ضرورت زایمان سزارین، برای تمام مادرانی که در انتظار تولد نوزادشان هستند، بسیار ضروری است. برای آگاهی بیشتر از مراحل و ضرورت زایمان سزارین با ما همراه باشید.

ضرورت انجام سزارین چیست؟ چه کسانی سزارین می‌شوند؟

در ادامه بررسی مراحل و ضرورت زایمان سزارین به بررسی دلایل انجام سزارین می‌پردازیم. ترس از زایمان طبیعی از مهم‌ترین و شایع‌ترین دلایلی است که مادران باردار را به سمت تلاش برای سزارین سوق می‌دهد. زایمان سزارین خود می‌تواند به صورت سزارین انتخابی (الکتیو و به عبارتی از پیش برنامه‌ریزی شده) و یا به صورت ناگهانی و اورژانسی انجام شود. 

دلایل انجام سزارین برنامه‌ریزی شده

• عدم تناسب بین اندازه جنین و شکل و اندازه لگن مادر از دلایل سزارین برنامه‌ریزی‌ شده است که به دو حالت ممکن است رخ دهد:

1. سر و اندازه جنین به‌قدری بزرگ باشد که از لگن مادر عبور نکند. 
2. لگن مادر به قدری کوچک باشد که حتی جنین به اندازه طبیعی از آن عبور نکند.

• چاقی مادر: وزن بالای مادر احتمال نیاز به سزارین را افزایش می‌دهد. علت این امر عمدتاً بیماری‌های همراه با اضافه وزن مانند دیابت بارداری است. همچنین طول مدت زایمان طبیعی در زنان باردار با وزن بسیار بالا افزایش می‌یابد که می‌تواند منجر به سزارین شود.
• بزرگی بیش‌از اندازه جنین (ماکروزومی): جنین بیش‌از پنج کیلو‌گرم در زنان بدون بیماری دیابت و بیش‌از 5/4 کیلو-گرم در زنان باردار مبتلا به دیابت باید سزارین شود.
• زایمان قبلی به روش سزارین: اگر‌چه امکان زایمان طبیعی بعد از سزارین وجود دارد؛ امّا گاهی به علت نحوه برش در سزارین قبلی و نوع ترمیم بافتی پس از جراحی سزارین، خطراتی از قبیل پارگی رحم، وضعیت مادر و جنین باید مورد بررسی قرار گیرد تا مادر بتواند زایمان طبیعی بعد از سزارین داشته باشد. اگر شرایط زایمان طبیعی نباشد، مجدداً جراحی سزارین انجام می‌شود. برای اطلاعات بیش‌تر درباره‌ی زایمان طبیعی بعد از سزارین به این مقاله مراجعه کنید.
• بیماری زمینه‌ای در مادر: شرایطی از قبیل بیماری قلبی مزمن، دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های کلیوی در مادر ممکن است با خطراتی برای جنین و مادر در حین زایمان طبیعی همراه باشند. در این موارد نیز با تصمیم پزشک متخصص زنان سزارین انجام می‌شود.
• ابتلا مادر به عفونت‌ها: ابتلا مادر به ایدز و بیماری هرپس تناسلی (تبخال تناسلی) از مواردی است که منجر به سزارین برنامه‌ریزی شده می‌شود. این بیماری را به احتمال بالایی حین زایمان طبیعی به نوزاد منتقل می‌شوند.
• چندقلویی: اگرچه زایمانِ بارداری‌های دوقلویی می‌تواند با روش طبیعی انجام شود، امّا بارداری‌ با تعداد قُل دو یا بیش‌تر با صلاح دید پزشک متخصص می‌توانند سزارین شوند.
• جفت سرراهی: جفت سرراهی حالتی است که جفت (عامل انتقال موادغذایی و اکسیژن از مادر به جنین و مواد زائد از جنین به مادر) به صورت غیرطبیعی در قسمت تحتانی رحم قرار می‌گیرد و باعث انسداد کامل یا بخشی از دهانۀ رحم می‌شود. اگر جفت سرراهی تا پایان بارداری ادامه یابد ار خروج نوزاد از دهانه رحم جلوگیری می‌کند؛ در نتیجه باید زایمان به روش سزارین انجام شود.
• جراحی قبلی مادر خصوصاً جراحی در ناحیه رحم و لگن باید توسط پزشک متخصص بررسی شود.
• موقعیت قرارگیری جنین در رحم: دو حالت قرارگیری جنین در رحم باعث زایمان سزارین می‌شود:
• قرارگیری جنین به صورت افقی و یا به پهلو: در این حالت اگر متخصص زنان تشخیص دهد که با انجام مانور‌هایی حین زایمان، نمی‌شود که جنین از راه واژینال و به صورت طبیعی متولد شود؛ سزارین انجام می‌شود.
• موقعیت بریچ: در این حالت سر نوزاد رو به بخش بالایی رحم قرار گرفته و پاها به سمت دهانه رحم و واژن قرار دارند. در این حالت نیز اگر متخصص زنان تشخیص دهد که با انجام مانور‌هایی حین زایمان، نمی‌شود که جنین از راه واژینال و به صورت طبیعی متولد شود؛ سزارین انجام می‌شود.

دلایل انجام سزارین ناگهانی یا برنامه‌ریزی نشده

• عدم پیشرفت زایمان طبیعی: از مهم‌ترین و شایع‌ترین دلایل زایمان سزارین عدم پیشرفت زایمان طبیعی است. زایمان طول‌کشیده به زایمانی اطلاق می‌شود که بیش‌از 20 ساعت در زایمان اول و 14 ساعت یا بیش‌تر در زایمان-های بعدی طول بکشد. این پدیده می‌تواند به دلایلی مانند انقباضات ضعیف دیواره رحم، شکست در القای زایمان، زایمان‌های چندقلویی و بزرگی نوزاد برای کانال زایمان رخ دهد که نهایتاً منجر به سزارین می‌شود.
• عدم دریافت اکسیژن کافی و ضربان قلب نامناسب جنین از عوامل دیگری هستند که می‌توانند منجر به سزارین شوند.
• پارگی زودهنگام بندناف و جداشدن جفت از دیواره‌ی رحم شرایطی هستند که بسیار برای سلامت جنین خطرناک بوده و منجر به سزارین اورژانسی می‌شوند.
• خونریزی شدید مادر که باعث عدم تحمل زایمان طبیعی شود.
• پره‌اکلامپسی: شرایطی است که در آن فشار خون بالا و علائم آسیب به ارگان‌های دیگر مانند کبد و کلیه، در مادری با فشار خون نرمال بعد از هفته 20 حاملگی رخ می‌هد. در این شرایط با توجه به هفته بارداری و وضعیت سلامت مادر و جنین، پزشک متخصص ممکن است سزارین اورژانسی و یا القای زایمان طبیعی را انتخاب کند.
• پارگی کیسه آب از دلایلی است که می‌تواند منجر به سزارین اورژانسی شود. البته گاهی با توجه به وضعیت مادر و جنین و هفته بارداری، پزشک متخصص می‌تواند صبر کند تا زایمان طبیعی اتفاق بیافتد و یا از القای زایمان استفاده کند.

زایمان سزارین در چند هفتگی انجام می‌شود؟

در کلاس‌های آمادگی برای زایمان آموزش داده می‌شود که اگرچه سزارین و به عبارتی تولد نوزاد از هفته 37 تا هفته 42 بارداری قابل انجام بوده و منجر به تولد نوزادی سالم می‌شود؛ امّا بسیاری از متخصصان زنان ترجیح می‌دهند که زایمان سزارین بعد از هفته 39 بارداری و تا هفته 40 انجام شود. انجام زایمان سزارین در این زمان منجر به حداقل رسیدن مشکلات تنفسی برای نوزاد و همچنین تکامل حداکثری او می‌شود.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

شرح کامل نحوه عمل سزارین

در ادامه بررسی روند و ضرورت انجام سزارین، به شرح نحوه‌ی عمل سزارین می‌پردازیم. ابتدا بی‌حسی اپیدورال برای تسکین درد زایمان یا بی‌حسی نخاعی برای زایمان بدون درد و یا بیهوشی کامل انجام می‌شود. در مراحل عمل سزارین، سپس با ایجاد برشی در پوست و دیواره‌ی رحم به صورت افقی یا عمودی، نوزاد را از رحم خارج می‌کنند. پس از قطع بند ناف، برش‌های دیواره‌ی رحم و پوست با بخیه دوخته می‌شود. موارد گفته شده در مراحل سزارین با بیهوشی کامل و مراحل سزارین با بی‌حسی تفاوتی ندارد. در سزارین با بیهوشی کامل، ماده بیهوش‌کننده از راه خون و تنفس وارد بدن مادر شده و مادر کاملاً بیهوش می‌شود. در سزارین با بی‌حسی، ماده بی‌حسی یا بی‌دردی از راه کمر به مادر تزریق شده و مادر حین عمل هوشیار است. 

مراحل سزارین در اتاق عمل در مقالاتی دیگر به‌شکل کامل‌تری شرح داده‌شده‌اند که می‌توانید به آن‌ها مراجعه کنید. 

مدت زمان عمل سزارین چقدر است؟

تمام مراحل سزارین از قرارگیری شما روی تخت تا انتقال به ریکاوری بعد از جراحی، اگر همه ‌چیز خوب پیش برود، یک ساعت طول می‌کشد. معمولاً نوزاد در 10 تا 15 دقیقه ابتدایی پس از دریافت بی‌حسی یا بیهوشی از رحم خارج می‌شود.

عوارض زایمان سزارین

برای انتخاب بین زایمان طبیعی یا سزارین، علاوه‌بر آگاهی از مراحل و ضرورت زایمان سزارین و طبیعی، باید از سزارین و عوارض آن نیز بدانید تا درست تصمیم بگیرید. برای مطالعه بیشتر به مقاله زایمان سزارین مراجعه کنید.