وزن گیری نوزاد در هر ماه چقدر است
حتما برای شما هم پیش آمده است که نگران وزن گیری نوزاد خود شده باشید. نگرانی شما کاملا به جا بوده است. کودکان در سال اول زندگی نسبت به سایر مراحل با سرعت بیشتری وزن می‌گیرند. اگرچه ممکن است به علت بیماری‌های ارثی، نارس بودن و یا سوء‌تغذیه وزن گیری به درستی انجام نشود. تشخیص و درمان زودهنگام اختلال وزن گیری اهمیت بالایی دارد. زیرا ممکن است این اتفاق نشانه بیماری پنهان یا تغذیه نادرست کودک باشد که هر چه سریع‌تر نیاز به درمان دارد. تاخیر در درمان می‌تواند موجب ضعیف شدن سیستم ایمنی، کاهش رشد قد و اختلالات یادگیری کودک شود. در سال اول زندگی نوزاد وزن گیری طبیعی ، مراحل دندان درآوردن ، غلت زدن ، راه افتادن و بسیاری از فاکتورهای رشدی دیگر اتفاق می‌افتد و دغدغه والدین در این دوران زیاد است.
وزن گیری طبیعی نوزاد چگونه است؟
شاید برای شما این سوال ایجاد شود که وزن طبیعی یعنی چه و بر چه اساسی تعیین شده است؟ معمولا مقدار طبیعی وزن، بر اساس اندازه‌گیری و بررسی وزن هزاران کودک سالم تعیین می‌شود. سپس وزن سایر کودکان با این مقدار سنجیده می‌شود. اما به یاد داشته باشید که فرآیند رشد، یک مسابقه نیست و هر کودکی مسیر رشد منحصر به فردش را طی می‌کند.
با توجه به تغییرات سریع وزن کودک، مقدار آن با توجه به سن سنجیده می‌شود. کودک از بدو تولد تا 3 ماهگی، روزانه 30 گرم و از 3 تا 12 ماهگی، روزانه 20 گرم وزن اضافه می‌کند.
به عبارت دیگر نوزاد سالم از بدو تولد تا 6 ماهگی، هر هفته 208 گرم وزن اضافه می‌کند. از 6 تا 12 ماهگی نیز، هر هفته 85 تا 140 گرم وزن اضافه می‌کند.
در پایان یک سالگی وزن کودک نسبت به زمان تولد 3 برابر خواهد شد. کودک 5 ماهه نیز وزنی معادل دو برابر وزن تولدش دارد.
*در مورد جدول برنامه غذایی نوزاد 5 ماهه در این مقاله بیشتر بخوانید.
وزن گیری نوزاد نارس
وزن‌گیری نوزادان نارس کمی متفاوت‌تر است. نوزادان نارسی که وزن آن‌ها در هنگام تولد 1500-1000 گرم بوده است، در 10 هفتگی به دو برابر مقدار تولد و در 18 هفتگی به 3 برابر زمان تولد می‌رسد. به طور کلی آن‌ها تا 20 هفتگی هر روز 30-20 گرم وزن اضافه می‌کنند. نوزادان نارسی که وزن آن‌ها در هنگام تولد 2000-1500 گرم بوده است، در 12 هفتگی به دو برابر مقدار تولد و در 16 هفتگی به سه برابر زمان تولد می‌رسد. البته این تفاوت‌ها تا 2 سالگی کودک ادامه خواهد داشت و پس از آن مانند کودک سالم محاسبه می‌شود.
وزن گیری غیرطبیعی کودک به چه معنی است؟
زمانی وزن گیری کودک شما غیرطبیعی تلقی می‌شود که با سرعت کمتری نسبت به سایر کودکان هم‌سن وهم‌جنس خود وزن بگیرد. سازمان جهانی بهداشت برای بررسی وزن کودکان بر اساس سن، نموداری تهیه کرده است. این نمودار برای دختران و پسران متفاوت است. برای شیرخواران با وزن کمتر از 1500 گرم و مبتلایان به سندرم داون نمودار رشد مخصوصی وجود دارد.
هر زمان که کودک‌تان را برای بررسی رشد و تکامل به مرکز بهداشت می‌برید، وزن او اندازه گرفته می‌شود. سپس توسط ماما وارد نمودار می‌شود تا با وزن قبلی او مقایسه شود. اگر وزن کودک روند قابل‌انتظاری را طی نکند، یعنی ثابت بماند و یا کاهش پیدا کند، وزن‌گیری غیرطبیعی تلقی می‌شود.
بررسی علت وزن گیری نامناسب کودک
بسیاری از کودکان در دوران رشد خود، دوره‌های کوتاهی از ثابت ماندن وزن یا حتی کم شدن آن را تجربه می‌کنند. این اتفاق غیرطبیعی و نادر نیست. اما اگر این روند ادامه پیدا کند، پزشک نگران خواهد شد. پزشک کودک با مطرح کردن سوالاتی درباره چگونگی تغذیه و همچنین معاینه کامل او علت را بررسی می‌کند. ممکن است از شما بخواهد تا لیستی از غذاهایی که به کودک می‌دهید، تهیه کنید. او باید از صحبت‌های شما سه موضوع زیر را متوجه شود:
- کودک شما چه غذاهایی می‌خورد؟
- فواصل میان وعده‌های غذایی کودک شما چند ساعت است؟
- کجا و چگونه به کودک غذا می‌دهید؟
ممکن است پزشک آزمایش خون و ادرار نیز درخواست کند. بهتر است برای درخواست آزمایشات کامل به پزشک اصرار نکنید. زیرا آزمایشات نمی‌توانند علت وزن گیری غیرطبیعی را مشخص کنند، مگر در شرح حال یا معاینه کودک مورد مشکوکی یافت شود.
توجه کنید که اگر کودک شما در وزن گرفتن مشکل دارد و با موارد زیر درگیر است، حتما به پزشک یادآوری کنید:
- استفراغ، اسهال، نشخوار کردن غذا (بالا آوردن غذا و مجدد قورت دادن آن)
- دور کردن از مصرف غذاهای سفت و ترد
- تمایل نداشتن به مصرف مواد خاصی مانند شیر یا گندم که ممکن است به علت آلرژی باشد.
- مصرف بیش از حد مایعات کم کالری که کودک را از خوردن غذاهای جامد و پرکالری محروم می‌کند.
- مصرف بیش از حد شیر بدون همراهی با غذای کمکی که موجب کم خونی فقر آهن می‌شود.
- یبوست مزمن، درد شکمی،کاهش اشتها، عفونت مزمن گوش، خرخر کردن و تنفس دهانی، عفونت مکرر
- مسافرت اخیر، استقرار در طبیعت
زمان‌های مناسب برای وزن کردن نوزاد
در مراکز بهداشت کشور ما معمولا پایش رشد در مراحل زیر انجام می‌شود:
- 3-5 روزگی
- 14-15 روزگی
- 30-45 رروزگی
سپس 2، 4، 6، 7، 9، 12، 15، 18 و 24 ماهگی و پس از آن هر سال انجام می‌شود.
اگر روند افزایش وزن از بدو تولد تا یک سالگی توقفی داشته باشد یا میزان آن طبیعی نباشد، باید با رعایت راهنمایی‌های مراقبان سلامت، بعد از 15 روز برای وزن گیری مجدد مراجعه کنید.
عوامل تاثیرگذار بر وزن گیری نوزاد کدامند؟
وزن گیری غیرطبیعی یک بیماری به حساب نمی‌آید. بلکه یک علامت خطر است که می‌تواند علت‌های بیشماری داشته باشد. وزن نگرفتن کودک می‌تواند نشانه بیماری جسمی، اختلالات تکاملی یا رفتاری، کمبود منابع غذایی و یا ترکیبی از این موارد باشد. می‌توانیم وزن گیری غیرطبیعی را بر اساس علت آن در سه دسته تقسیم‌بندی کنیم:
دریافت ناکافی انرژی روزانه
- روش نادرست شیردهی
- ارتباط نامناسب کودک و مادر
- مصرف بیش از حد مواد غیرمغذی مانند آب میوه‌‌های شیرین
- رعایت نکردن نسبت صحیح در تهیه شیر خشک
- حجم کم غذا
- غذای نامتناسب با نیازهای سنی کودک
- درد و ناراحتی ناشی از رفلاکس گوارشی
- اختلالات بلع و مکیدن
جذب ناکافی مواد مغذی
- از دست دادن بیش از حد مواد مغذی از راه دفع ادرار، مدفوع و استفراغ در بیماری‌های متابولیک، گوارشی، حساسیت‌‌ها و بیماری سیستیک فایبروزیس (CF)
افزایش نیاز کودک به انرژی روزانه
- افزایش سوخت و ساز بدن کودک به علت بیماری مادرزادی قلبی، پرکاری تیروئید و بیماری مزمن ریوی
- افزایش التهاب به علت بیماری سیستیک فایبروزیس و بدخیمی‌ها
- تشدید فعالیت کودک در بیش‌فعالی
علت‌های شایع برای وزن گیری غیرطبیعی با توجه به سن کودک
تولد تا 6 ماهگی
- عدم توانایی در مکیدن مناسب سینه مادر یا شیشه شیر
- رعایت نکردن نسبت صحیح در تهیه شیر خشک
- مشکلات شیردهی مانند درد نوک سینه و تجمع شیر در سینه
- دفعات کم شیردهی
- عدم تحمل به پروتئین شیر و حساسیت به آن
- رفلاکس نوزادی
- بیماری قلبی مادرزادی
- نقص‌های مادرزادی مانند شکاف کام و لب
- اختلال در جذب مواد غذایی به علت بیماری‌های مانند سیستیک فایبروزیس(CF)
7 تا 12 ماهگی
- تاخیر در شروع غذاهای جامد
- تلاش نکردن مادر یا پدر پس از رد کردن غذاهای جدید توسط کودک
- عدم توانایی درجویدن و بلع غذاهای جامد
- انگل روده‌ای
- آلرژی غذایی
اندازه‌گیری صحیح وزن کودک
شاید برای شما جالب باشد که بدانید، شایع‌ترین علت انحراف روند رشد کودک در نمودار، اندازه‌گیری نادرست وزن کودک است! پس در صورت غیرطبیعی بودن وزن، تکرار اندازه‌گیری اقدام بعدی خواهد بود.
- وزن کودکان زیر یک‌سال با ترازوهای رومیزی اندازه‌گیری می‌شود. رعایت همیشگی چند نکته به ثبت دقیق وزن کودک کمک می‌کند.
- تا جای ممکن لباس‌های کودک را مانند مراجعه قبلی‌تان به مرکز بهداشت انتخاب کنید. با این کار تغییرات وزن با دقت بالایی اندازه‌گیری می‌شود.
- نزدیک به ترازو بایستید. مشغول صحبت با کودک شوید تا آرام شود.
- دقت کنید که ترازو به محلی تکیه نداشته باشد. در هنگام توزین برای ثابت نگه‌داشتن کودک با دست به ترازو فشار نیاورید.
- پاها یا قسمت‌های بدن کودک نباید به زمین یا محل دیگری برخورد کند.
راهکارهای افزایش وزن در نوزادان دارای کمبود وزن
هدف از درمان، فراهم کردن مواد مغذی کافی و دستیابی کودک به وزن طبیعی است. کودکانی که دچار کمبود وزن خفیف تا متوسط هستند، در خانه و تحت مراقبت والدین درمان می‌شوند. در موارد کمبود وزن شدید، کودک در بیمارستان بستری می‌شود. برای وزن گیری نوزاد چه کنیم؟
تنظیم کالری موردنیاز کودک و مصرف مکمل وزن گیری کودک:
با مراجعه به متخصص تغذیه کالری موردنیاز کودک خود را محاسبه کنید. بر اساس آن مواد غذایی مناسب را در وعده‌های روزانه بگنجانید. مکمل آهن و زینک نیز برای کودک مفید خواهد بود. اگرچه مصرف قطره آهن بعد از 6 ماهگی ضروری است.
کودکان کمتر از 4 ماه به 12-8 نوبت شیردهی نیاز دارند. برای کودکان بزرگتر، 6-4 نوبت شیردهی کافی خواهد بود. برای افزایش کالری شیر مادر می‌توانید با نظر پزشک، به آن شیر خشک اضافه کنید. شما می‌توانید به هر 100 سی‌سی شیر مادر دوشیده شده، نیم تا یک قاشق چای‌خوری شیرخشک اضافه کنید. در صورتی که کودک شما از شیر خشک تغذیه می‌کند، با کم کردن حجم آب و غلیظ‌تر کردن، کالری شیر را افزایش دهید.
* علت وزن نگرفتن نوزاد شیر خشکی چیست و چه باید کرد؟
برای کودکان بزرگتر از راه‌های زیر استفاده کنید:
- اضافه کردن کره، خامه یا سس به سبزیجات
- اضافه کردن برنج و غلات به غذاهای پوره شده
- مصرف نوشیدنی‌های حاوی شیر با کالری بالا
کودکان بزرگتر باید هر 3-2 ساعت غذا مصرف کنند. در طول روز سه وعده غذا اصلی و سه وعده اسنک یا میان وعده لازم است. نباید از یک ساعت قبل از غذای اصلی اسنک مصرف شود تا اشتهای کودک از بین نرود. همچنین تا وعده غذای اصلی به طور کامل خورده نشده، اسنک داده نشود. از خوراندن بیش از حد آب میوه یا نوشیدنی کم‌کالری به کودک خودداری کنید. در هر وعده ابتدا غذای جامد و سپس مواد مایع داده شود.
شربت وزن گیری کودک ؟ آری یا خیر؟
شربت سیپروهپتادین در بین مادران به شربت وزن گیری یا شربت اشتهاآور معروف شده است. اما دقت کنید که مصرف این دارو برای کودکان زیر دو سال ممنوع است. شربت سیپروهپتادین در برخی موارد موجب افزایش وزن کودک شده است. اما اثرات درازمدتی ندارد. اگر پس از گذشت 3-2 ماه بهبودی در وزن گیری کودک مشاهده نشده یا کودک دچار خواب‌آلودگی قابل‌توجه شود، دارو قطع می‌شود.
اصلاح شرایط محیط غذا خوردن
تغییر محل غذا خوردن کودک می‌تواند به مصرف غذای بیشتر کمک کند. کودک باید در موقعیت راحتی بنشیند و سرش رو به بالا قرار بگیرد. به او اجازه دهید تا با انگشتانش غذا را به دهان ببرد. اما غذاهای نرم را با قاشق به او بدهید. بگذارید غذا خوردن کودک تمام شود و سپس شروع به تمیزکاری کنید.
- هر چیزی که حواس او را حین غذا پرت می‌کند به حداقل برسانید. تلویزیون، تلفن و موسیقی بلند از این موارد هستند. تا جایی که می‌توانید زمان صرف غذا را منظم کنید. کودک را سر سفره بقیه خانواده بنشانید.
- اگر کودک نسبت به غذای جدید تمایل نشان نداد، تسلیم نشوید. شاید لازم باشد 10 بار تلاش خود را تکرار کنید. در کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری مانند اوتیسم این تعداد به 30 بار هم می‌رسد.
- به عنوان تنبیه شیطنت‌‌های کودک، او را از غذا محروم نکنید. حتی غذا را به عنوان پاداش کارهای خوب هم در نظر نگیرید.
- تنها زمانی که کودک غذای خود را کامل مصرف کند، باید مورد تشویق قرار بگیرد. اما او را به علت مصرف نکردن غذا تنبیه نکنید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.