نگهداری از چندقلوها | مراقبت از نوزادان دوقلو یا چندقلوها

نگهداری از چندقلوها مخصوصا در ماه‌های اول تولد ممکن است طاقت فرسا باشد چون هم از نظر ذهنی و هم فیزیکی انرژی بیشتری نیاز دارد. زمان مراقبت از نوزادتان ممکن است 2 یا 3 برابر شود و زمانی که برای خودتان می‌گذارید کاهش می‌یابد. در این مقاله قصد داریم در مورد روشهای اصولی دادن شیر مادر یا شیر خشک به نوزادان چند قلو و استراتژی‌های پرورشی و نگهداری آنها بیشتر توضیح دهیم.

شما می‌توانید با نصب اپلیکیشن گهواره به ابزارهای کاربردی فرزندپروری دسترسی پیدا کرده و با دیگر مادران تبادل نظر کنید.

شیردهی به دوقلوها

مادرهای چند قلوها اطلاع می‌دهند که یکی از پر استرس‌ترین جنبه‌های مادر بودن تغذیه چندقلوها با شیرمادر است. نوزادان باید در طول روز بین ۸ تا ۱۲ بار شیر بخورند. وقتی که به بیش از یک نوزاد این تعداد دفعه شیر می‌دهید ممکن است این احساس به شما دست ‌دهد که تنها کاری که در طول روز می‌کنید خوردن‌، خوابیدن و شیر دادن به آن‌ها است. درحالی که شما زمان و مهارت زیادی صرف می‌کنید و موثرترین کار در این زمان را انجام می‌دهید.

 شیر دادن به نوزادان ممکن است در بعضی مواقع کاری تمام نشدنی به نظر بیاید ولی باید چند نکته را در نظر بگیرید:

• چه با شیشه با آنها شیر بدهید و چه از شیر خودتان تغذیه کنند ، داشتن حمایت و پشتیبانی ارزشمند است. این حمایت ممکن است به شما از سمت همسرتان ، پدربزرگ مادربزرگ یا پرستار  داده شود. هیچ کس نگفته که باید به تنهایی از پس این کار بر آیید.
• این مرحله تا ابد ادامه ندارد(حتی اگر اینطور به نظر برسد). یک مادر با تجربه می گوید:" روز ها طولانی ولی سالها کوتاه هستند." تنها در چند ماه کودکانتان شروع به خوردن غذا های دیگر میکنند، مستقل تر میشوند و فشاری که روی شماست کمتر می شود.
• یکی از نکاتی که باید به آن توجه کنید این است که نباید اجازه دهید دیگران شما را مجبور کنند تا مدل خاصی از شیر دادن را انتخاب کنید. این تصمیمی شخصی بین شما و همسرتان است است که باید با توجه به  توصیه افراد متخصص گرفته شود. مهمترین موضوع این است که کودکانتان بزرگ شوند ، موفق باشند و شما و همسرتان آن از این فرایند لذت ببرید (تا جای امکان).

 تغذیه چندقلوها با شیر مادر  

بیشتر متخصصان بر این باورند که شیر مادر بهترین منبع غذایی برای نوزادان است. مواد غذایی که در شیر مادر وجود دارند مهمترین دلیل انتخاب این روش توسط مادران چند قلوها است. با اینکه این کار فداکاری زیادی می طلبد، امکان‌پذیر است و مادران زیادی موفق شده اند چند قلو های خود را را با این روش شیر دهند. بعضی از مادران حتی باور دارند که وقتی به شیردهی عادت کنید این روش راحت تر از استفاده از شیشه شیر است و زمان کمتری می گیرد. تحقیقات نشان می دهد که مادران معمولاً به اندازه ای که نیاز است شیر تولید می کنند  پس ممکن است که برای چند قلوهایشان به اندازه کافی شیر تولید کنند.

 اگر تغذیه پستانی را انتخاب می کنید برای خود یک مربی انتخاب کنید تا به  بینش شما بیافزاید. این فرد میتواند مادر چند قلوها و مشاور شیردهی باشد.

 در اوایل تک‌ تک به نوزادان شیر دهید؛ این به شما کمک می کند تا بعد از زایمان بهبود یابید، به شیر دادن عادت کنید و همین طور با هر نوزاد به تنهایی وقت بگذرانید.

 تغذیه پستانی همزمان 

بسیاری از مادران  متوجه می‌شوند که بعد از عادت کردن بدنشان به میزان شیر مورد نیاز، آنها می توانند همزمان به نوزادانشان شیر دهند. این کار ممکن است به درد شما  نخورد ولی می توانید امتحان کنید چون زمان و انرژی مورد نیاز را کاهش می دهد.

 دقیقا مثل شیر دادن به یک نوزاد، جای خود را راحت کنید. می توانید از  بالش برای این کار استفاده کنید. بعضی تولید کنندگان بالش هایی مخصوص تغذیه پستانی چند‌قلو ها تولید می کنند.

* برای ثبت نام در کاملترین دوره مراقبت از نوزاد و کسب اطلاعات بیشتر کلیک نمایید:👈 دوره جامع مراقبت از نوزاد 

 چند مورد از حالت‌های متداول برای تغذیه پستانی دوقلوها

 نگهداری دو توپی: در این حالت یک بالش در هر طرف بدن خود و و یک بالش روی پای خود قرار دهید نوزادان را طوری بگیرید که پاهایشان به سمت پشت صندلی شما باشد و یا اینکه آنها را روی بالش روی پایتان قرار دهید طوریکه سرشان نزدیکه پستان شما باشد. دست خود را زیر گردن هر نوزاد قرار دهید.

 مدل گهواره ای: در این حالت نوزادان خود را توری بگیرید که سر آنها روی ساعد شما باشد و بدنشان به سمت بدن شما باشد.پاهای آن ها به صورت ضربدری قرار گیرد.

 مدل توپی گهواره ای: در این حالت نوزادی را که راحت تر تغذیه می‌کند به حالت گهواره ای گرفته و دیگری را با حالت توپی بگیرید.

 به جای اینکه به هر نوزاد همیشه یک پستان بدهید می توانید دائم جای آن ها را عوض کنید تا میزان شیر مصرفی هر دو پستان به یک اندازه باشد مخصوصاً اگر یک نوزاد از دیگری  بیشتر شیر می خورد. اگر بیش از دو نوزاد دارید میتوانید از سیستم گردشی استفاده کنید طوری که همه نوزادانتان از هر دو پستان شیر بخورند. برای مثال اگر سه قلو دارید می توانید دو نوزاد را همزمان شیر دهید و سپس  به سومی از هر دو پستان شیر دهید و در نوبت بعدی شیردهی جای آنها را عوض کنید.

 تغذیه پستانی و با شیر خشک: با اینکه تغذیه پستانی برای ایجاد و نگهداری میزان شیر تولیدی شما لازم است  لازم نیست که حتماً همیشه از این روش استفاده کنید. با این حال نوزادتان هر چقدر که از شیر شما استفاده کند برایش خوب است.

 بسیاری از مادرانی که از هر دوی این روش ها استفاده می کنند موفق هستند چون هم خودشان به نوزاد شیر می دهند و هم می توانند از همسرشان و یا پرستار کمک بگیرند. مثلاً شما می توانید به یکی از نوزادان شیر دهید در حالیکه همسرتان به دیگری شیر خشک میدهد و در نوبت بعدی شیردهی جای نوزادان را عوض کنید یا اینکه همسرتان در یک نوبت به نوزادان شیر خشک میدهد و شما استراحت می کنید. بهتر است که اول میزان شیر تولیدی خود را به حد قابل قبول برسانید و بعدا از شیر خشک استفاده کنید.

 بعضی از مادران سه قلو ها ترجیح می دهند که سیستمی گردشی ایجاد کنند که در آن به دو نوزاد همزمان شیر دهند و سومی را روی صندلی نوزاد بگذارند و به او شیر خشک دهند. این معمولاً وقتی که نوزادان کمی بزرگ تر شده اند و می توانند گردن خود را بالا نگه دارند راحت تر است.

در نظر داشته باشید اگر بین ۸ تا ۱۰ بار در ۲۴ ساعت شیر ندهید و از پمپ هم استفاده نکنید میزان شیر تولیدی شما کاهش می یابد.

پمپ کردن: اگر یک یاهر دو نوزاد شما زودرس و در بیمارستان هستند شما می توانید با استفاده ازپمپ پستان میزان شیر خود را به حد مورد نظر برسانید.پمپ پستان برای زمانی که یک نوزاد در بیمارستان است و یا یک یا هر دو نوزاد شما سخت شیر می خورند یا برای وقتی که می‌خواهید سر کار خود برگردید ولی همچنان به نوزادانتان از شیر خودتان بدهید،مفید است.

چند نکته برای افزایش تولید شیر

 مراقبت کردن از بدنتان به شما کمک می کند تا بهتر به نوزادانتان شیر دهید:

هر وقت که می توانید استراحت کنید. با این که شاید دیگر نتوانید شب‌ها کامل بخوابید، از هر فرصتی که میتوانیم استفاده کنید تا استراحت کنیم. خستگی زیاد جلوی تولید شیر را می گیرد.

سالم و به اندازه کافی بخورید. در دوره شیردهی رژیم نگیرید چون شیردهی خود کالری مصرف میکند. رژیم غذایی شما باید سالم باشد و مایعات زیادی داشته باشد.

ویتامینهای قبل ز زایمان خود را ادامه دهید. این ویتامین ها مواد غذایی که ممکن است در غذاهای روزانه شما نباشد را جبران می کند.

مایعات زیاد بنوشید. با اینکه اثبات نشده که نوشیدن مایعات زیاد تولید شیر را افزایش می دهد ، شیر دادن شما را تشنه می کند. قبل از شیر دادن آب یا آب میوه بنوشید و می توانید موقع شیر دادن آب دم دست داشته باشید. بعضی از بالش های مخصوص شیردهی  جیب هایی به همین منظور دارند.

تغذیه چندقلوها با شیر خشک

والدین برای دلایل مختلف به نوزادان خود شیر خشک میدهند. مریضی مادر یا بچه، سخت بودن، ایجاد و نگهداری شیربه مقدارمورد نیاز برای مادر، همکاری والدین در شیر دادن به نوزادان ، یا حتی موجود بودن شیر خشک هر وقت که لازم است. به هر حال هدف اصلی برطرف کردن نیازهای نوزادان یعنی  دریافت مواد غذایی و مایعات کافی است.

 همانطور که در بخش تغذیه با پستان گفته شد بهتر است تا وقتی که نوزادانتان خوب تغذیه می کنند از شیر دادن به یک نوزاد شروع کنید و بعدا می توانید همزمان به آن ها شیر دهید. یکی از مواردی که باید به آن دقت کنید این است که هرگز نوزادتان را موقع شیر خوردن تنها نگذارید چون این کار احتمال خفگی آن ها را زیاد می کند.

 دو متخصص اطفال که خود مادر دوقلو هستند، چند روش زیر را برای شیر دادن همزمان به دوقلوها با شیشه شیر پیشنهاد می کنند:

• روی زمین بنشینید، پاهای خود را به صورت هفتی باز کنید ، نوزادان را بین دو زانوی خود و روی بالش قرار دهید طوری که پاهای آنها به سمت شما باشد و آرنجتان را روی رانتان قرار دهید.
• روی مبل بنشینید آرنج چپ خود را روی دسته مبل  قرار دهید ، با دست چپ خود نوزادانتان را نگه دارید ، با دست راست یک شیشه شیر را بگیرید و دیگری را به سینه خود تکیه دهید.
• یک نوزاد را روی  بازوی خود گرفته  و با همان دست به او شیر دهید. نوزاد دیگر را روی پاهای خود قرار دهید طوری که پاهایش به سمت بیرون باشد و با دست راست خود به او شیر دهید.
• به مبل یا بالش تکیه دهید ، نوزادان تان را روی پای خود  طوری قرار دهید طوری که به شما تکیه داده باشند و به سمت بیرون نگاه کنند و در هر دست  یک شیشه شیر بگیرید.
• یک نوزاد را روی صندلی نوزاد بگذارید و دیگری را روی پایتان و به آنها شیر دهید.
• از دو صندلی نوزاد استفاده کنید، بین آنها بنشینید و در هر دست یک شیشه شیر داشته باشید.

آیا نوزادانم به اندازه کافی شیر میخورند؟

اگر نوزانتان رشد معمولی دارند این به آن معناست که به اندازه کافی مواد غذایی دریافت می کنند. ممکن  است که متخصص کودکان شما از شما بخواهد بیشتر به او مراجعه کنید.   شما همین طور می‌توانید ترازوی نوزاد اجاره کنید تا بتوانید در ماه اول وزن نوزادان خود را کنترل کنید. اگر بدانید که نوزادانتان  به اندازه کافی می خورند و وزنشان به اندازه کافی بالا می رود،ممکن است اعتماد  به نفس شما در مورد تغذیه پستانی افزایش یابد. به طور معمول بعد از هفته اول وزن نوزاد باید روزی بین ۱۴ تا ۲۸ گرم افزایش یابد.

 در هفته های اول شاید بهتر باشد که از جدولی برای نوشتن میزان غذا ، پوشک مصرفی و میزان مدفوع استفاده کنید. به طور کلی نوزادی که به اندازه کافی مواد غذایی دریافت می کند باید بین ۸ تا ۱۲ بار در روز غذا بخورد ، بین ۴ تا ۶ پوشک استفاده کند و یک بار در روز مدفوع کند. ممکن است تفاوت کمی بین نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند و آنهایی که شیر خشک میخورند باشد. اگر سوالی دارید حتماً از متخصص بپرسید.

با اپلیکیشن گهواره، هر هفته در جریان تغییرات و نیازهای کودکت قرار بگیر.هر روز یک پیام مشاور متناسب با سن کودکت دریافت کن. قد و وزن کودکت رو هر ماه وارد کن تا بهت بگیم رشد کودکت مناسب هست یا نه.

نصب اپلیکیشن گهواره

بزرگ کردن چندقلوها؛ پرورش دادن افراد قوی

 چندقلوها معمولاً د ارتباط قوی با هم دارند، از نظر ژنتیکی به هم شبیهند، در تولد فقط چند دقیقه با هم تفاوت دارند و مراحل رشد را همزمان طی می‌کنند. آنها با دوستی آماده به دنیا می‌آیند دوستی که با او اتاق‌ها، اسباب بازی ها و حتی توجه دیگران را تقسیم می کنند.

 وقتی که صاحب چند قلو می شوید ممکن است که به آنها به شکل یک ست نگاه کنید برای مثال ممکن است که برای آنها لباس های یکسان بخرید و یا بقیه به آن ها " چندقلوها" بگویند. این اتفاق حتماً مضر نیست ولی  ممکن است جلوی رشد جداگانه آنها را بگیرد. اگر فکر کنید که آن ها از هر نظر شبیه به هم هستند نمی توانید از بعضی از استراتژی های پرورشی استفاده کنید.

•  وقت تک به تک: تحقیقات نشان می‌دهند که به طور کلی چندقلوها مثل نوزادان تک بزرگ میشوند مگر اینکه زودرس باشند که در این صورت ممکن است رشد آنها تحت تاثیر قرار گیرد.
•  بعضی از تحقیقات نشان می دهد که چند قلو ها دیرتر از از تک ها زبان یاد می‌گیرند. این تاخیر ممکن  است برای بعضی پدر و مادر ها نگران کننده باشد. یکی از تحقیقاتی که در مورد دلیل این تاخیر بوده نشان می دهد که آن به دلیل میزان ارتباط پدر و مادر با نوزاد است. مادران دوقلوها کمتر با نوزادانشان "حرف" می‌زنند، برای آنها کتاب می خوانند و یا در مورد عکسها حرف میزنند.
•  این به نظر طبیعی می آید زیرا فشاری که روی مادران دوقلوها هست نسبت به مادرانی که یک نوزاد دارند بیشتر است. با اینکه این تحقیقات فقط در مورد ارتباط مادر و نوزاد بود در واقعیت پدرها و بقیه کسانی که از نوزاد مراقبت می کنند هم می توانند تاثیر زیادی در مراقبت روزانه نوزاد داشته باشند. به طور کلی دوقلو بودن توانایی کودکان در مدرسه را کاهش نمی دهد. پس تحقیقاتی مثل این به معنای نامساعد بودن شرایط برای دوقلوها نیست و فقط اهمیت ارتباط تک به تک والدین با نوزاد را نشان میدهد.
•  استراتژی‌های پرورش: یکی از دلایل دیگری که باید  چند قلو ها را افرادی دید که فقط همزمان با خواهر یا برادرشان به دنیا آمده اند این است که تفاوت ذهنی آنها با هم را پیدا کنید. مخصوصا وقتی که بزرگ می شود بهتر است که ذهنیت متفاوت آن ها را درک کنید تا بتوانید از استراتژی های پرورش مناسب آن ها استفاده کنید.

 برای مثال باید توجه داشته باشید که یک کودک ممکن است نسبت به تغییر مقاومت  بیشتری نسبت به دیگری نشان دهد و نیازمند هشدار برای تغییر باشد. دانستن این تفاوت باعث به وجود نیامدن مشکلات زیادی  در طول روز می شود. ولی توجه داشته باشید که بعد از توجه به این تفاوت ها نباید به دوقلوهایتان صفت خاصی بدهید مثلاً نباید به یکی از آنها "ساکت" و به دیگری "اجتماعی" بگویید.

 تدارکات لازم برای نگهداری دوقلوها

 علاوه بر فشار های فیزیکی مراقبت از چند قلو ها موارد تدارکاتی هم هستند که ممکن است چالش برانگیز باشد برای مثال شما  به بیش از یک تخت یا کالسکه یا صندلی بچه احتیاج دارید. به موارد زیر برای راحت کردن کارتان دقت کنید:

•  به صورت عمده خرید کنید: مثلاً اگر نزدیک عمده فروشی زندگی می کنید  می توانید در صورت امکان عضویت بگیرید. شما می توانید شیرخشک ، غذای بچه ، پوشک و دستمال را به مقادیر زیاد و با تخفیف بخرید. یکی دیگر از از انتخاب های شما این است که موارد مورد نیاز خود را به صورت عمده آنلاین بخرید.
•  فروشگاههای مورد استفاده مهد کودک ها: این فروشگاه ها تجهیزاتی دارند که برای مراقبت از چندین کودک تقریباً هم سن تولید می شود برای مثال میز های تغذیه ای که چند صندلی دارند ، واحدهای ذخیره پوشک، میزهای بازی که برای چند کودک درست شدند و یا صندلی های بچه با قابلیت روی هم گذاشتن. بعلاوه این تجهیزات معمولاً طوری درست می‌شوند که برای زمان زیادی قابل استفاده باشند.
•  به گروه والدین ملحق شوید: این گونه گروه‌ها به طور متداول دور هم جمع می شوند و نه تنها از نظر عاطفی یکدیگر را پشتیبانی می کنند بلکه بعضی تجهیزات نگهداری از نوزاد  بین اعضا خرید و فروش می‌شود.
•  انتخاب های مختلف خود را در نظر بگیرید: دانستن اینکه که شما به چه چیزی نیاز دارید و چه چیزی موجود است بسیار مفید می تواند باشد.
• قفل و نرده: ایجاد فضایی مناسب برای کودکان گذاشتن نرده جلوی حمام و دستشویی، آشپزخانه و پله ها ، گذاشتن قفل کودک روی در کابینت- به شما این اجازه را می‌دهد که وقتی که از یک کودک نگهداری می‌کنید زیاد نگران دیگری نباشید.
•  کالسکه: کالسکه های مخصوص دوقلوها انواع مختلفی دارند. آنهایی که کنار هم هست برای راه رفتن در پارک و دویدن با نوزادانتان مناسب هستند و آنهایی که پشت سر هم هستند برای راه رفتن در جاهای باریک و رد شدن از در بهترند. شما همین طور می‌توانید ۲ کالسکه چطردار را به هم بچسبانید تا یک کالسکه مخصوص دوقلوها درست کنید.
• کمربند بچه: وقتی که کودکانتان شروع به راه رفتن کردند بهتر است که برای آنها کمربند بچه بخرید. این وسایل به کودکان اجازه می دهد تا به تنهایی راه بروند ولی در دسترس باشند. این  کمربندها مخصوصاً در مکان های شلوغ مفید هستند.

همه وسایلی که که مجبور هستید بخرید ممکن است خانه یا اتومبیل شما را شلوغ کند ولی با بزرگ شدن بچه ها تعداد این وسایل کمتر می شود.

خودمراقبتی مادر؛ اصل نگهداری از نورادان چندقلو

• در سال اولی که از نوزادانتان مراقبت می کنید ممکن است آنقدر برای آن‌ها وقت بگذارید که دور بودن از آن‌ها به نظر امکان پذیر نباشد ولی مطمئن باشید که با گذشت زمان کار شما آسان‌تر می‌شود.
• تا آن زمان آن باید برای خود وقت بگذارید. خستگی زیاد و کم بودن زمان شخصی ممکن است باعث افسردگی و منزوی  شدن شما شود. اگر احساس می‌کنید که از زمانی که با نوزادانتان هستید لذت نمی‌برید بهتر است که به مشاور یا هر کسی که ممکن است به شما کمک کند مراجعه نمایید.
• مراقبت از خود ممکن است به نظر آخرین مورد از کارهایی باشد که باید انجام دهید ولی در واقع اولین قدم برای مراقبت از خانواده‌تان است. اگر شما انرژی کافی نداشته باشید کارهای روزانه  مربوط به نگهداری از کودکانتان را به سختی انجام می دهید.
• با در نظر گرفتن اینکه فشار  ماه های اول برای پدر و مادر های چند قلو ها بیشتر است و معمولاً طوری که در کتاب ها می نویسند نیست ، می توانید به موارد زیر دقت کنید تا زندگیتان کمی راحت تر شود:
• به اندازه کافی استراحت کنید: وقتی دیگران به شما می‌گویند که به اندازه کافی بخوابید شاید احساس کنید که دارند شوخی میکنند و از خود می پرسید که چگونه ممکن است. ۲ پرستار بررسی کردند که پدر و مادر های دوقلوها چگونه این مشکل را برطرف می‌کنند. سوالشان ساده بود: والدین دوقلوها از چه استراتژی هایی برای خوابیدن در شش ماه اول نوزادان استفاده میکنند؟

با این که هیچ کدام از جواب‌ها کاملاً موثر نبودند، بعضی از از جواب های متداول شامل:

• نوبتی کردن شیفت شب
•  کمک گرفتن از اقوام
• خوابیدن وقتی که نوزادان خوابند (بعضی از پدر و مادرها گفتند که از این زمان برای انجام کارهای دیگرشان استفاده می کردند)
• دوقلوها همزمان بخورند و بخوابند
• استفاده از نویز سفید و تاریک کردن اتاق برای بهتر خواباندن نوزادان

عادت کردن به این تغییر ممکن است چند هفته اول طول بکشد و به همین دلیل ممکن است در این زمان به اندازه کافی نخوابید. ولی، بالاخره، روزمرگی ایجاد می شود و روز و شب شما به حالت اولیه برمیگردد. اگر برای خوابیدن و یا خواباندن نوزادانتان به مشکل برخوردید می توانید از متخصص کمک بگیرید.

 درخواست کمک و پشتیبانی برای نگهداری چندقلوها

• کمک گرفتن بسیار مهم است. بعضی خانواده ها ممکن است فردی را استخدام کنند و بعضی دیگر از از خانواده، دوستان یا همسایه های خود کمک می‌گیرند.
•  می‌توانید عضو گروه های پشتیبانی از والدین دوقلوها شوید و یا حتی عضو گروه های آنلاین. این گروه‌ها می‌توانند به شما ایده ها و پیشنهادات به درد بخوری بدهند.
•  احساس گناه نکنید: بعضی از از پدر و مادرها که بعد از دوران ناباروری توانسته اند چند قلو داشته باشند وقتی که  به خاطر فشار نگهداری از نوزادان خسته یا مضطرب می شوند احساس گناه می کنند. آن ها فکر می‌کنند که فقط باید احساس شادی کنند چون بلاخره به آرزویشان رسیده اند.
•  این تفکر غلط است است. با اینکه بچه دار شدن وقتی که فکر میکردید هرگز امکان پذیرنیست باعث شادی میشود ، این به این معنا نیست که قرار نیست خسته شوید یا بعضی وقت ها احساس کنید که تحت فشار زیادی هستید. این احساسات برای هر پدر و مادری معمولی است.
•  به جلب توجه عادت کنید: چندقلوها معمولاً باعث جلب توجه مثبت و منفی می شوند. شما باید بدون توجه به نظر افراد دیگر به هدفتان یعنی پرورش بچه هایی سالم و خوشحال که افراد خوبی برای جامعه می شود فکر کنید.
•  برای خود وقت بگذارید: فشار اوایل نگهداری از نوزاد ممکن است برای بقیه ارتباطاتان بد باشد به همین دلیل انعطاف پذیری و صحبت کردن در مورد فکرهایتان مهم است.
•  علاوه بر این وقتی که برای خودتان می گذارید کمی هم زمان برای پرورش و نگهداری از رابطه خود با همسرتان بگذارید این کار لازم نیست پیچیده باشد مثلاً می‌توانید با هم تلویزیون تماشا کنید یا بعد از خواباندن کودکان شام مفصل بخورید.یکدیگر را حمایت کنید و به هم قوت قلب دهید.