بارداری موفق بعد از سقط جنین

بسیاری از مادران پس از سقط جنین با هر دلیلی تصمیم به بارداری مجدد می‌گیرند. از این سو نگرانی‌های زیادی در ارتباط با بارداری بعد از سقط وجود دارد. سقط جنین در اکثر موارد بر قدرت باروری شما اثر سوء ندارد. از این رو احتمال بارداری سریع بعد از سقط وجود دارد. معمولا به از بین رفتن جنین با هر دلیلی پیش از هفته ۲۰ بارداری سقط جنین می‌گویند. شما به سادگی می‌توانید تنها چند هفته بعد از سقط بدون مشکل بارداری موفق بعد از سقط را تجربه نمایید. حتی اگر هنوز پریود نشده باشید. مدت زمانی که طول می‌کشد تا باردار شوید بستگی به این دارد که بارداری قبلی شما که منجر به سقط شد چه مدت به طول انجامیده است. اگر شما تمایل به بارداری بعد از سقط دارید یا می‌خواهید که اقدام به جلوگیری از بارداری بعد از سقط نمایید، در ادامه این مقاله می‌توانید اطلاعات مفیدی در این زمینه کسب کنید.

انواع سقط جنین

سقط جنین انواع مختلفی دارد که بسته به دلیل سقط، تصمیم مادر و پزشک و سن بارداری روش سقط تعیین می‌شود. در مجموع سقط به دو دستۀ ناخواسته و خودخواسته تقسیم می‌شود. در سقط ناخواسته، بدون اینکه اقدام درمانی خاصی انجام شود، سقط اتفاق می‌افتد. در سقط خودخواسته، تیم درمانی به کمک مادر می‌آیند تا به بارداری خود خاتمه دهد و جنین را سقط کند. سقط خودخواسته می‌تواند با استفاده از دارو یا جراحی کورتاژ انجام شود. هر یک از انواع سقط ممکن است اثر خاصی روی بارداری بعدی بگذارند و با نکات مربوط به خود همراهند که می‌توانید در مقالۀ سقط جنین در این رابطه مطالعه کنید.

* مهم ترین مراقبت های بعد از سقط جنین چیست؟

آیا سقط جنین روی بارداری‌های بعدی اثری دارد؟

پاسخ به این سوال به علت سثط بستگی دارد. سقط معمولا به علت نقص‌های ژنتیکی یا ساختاری جنین یا برخی مشکلات ساختار تولیدمثلی مادر یا بیماری‌های سیستمیک مانند مشکلات خودایمنی یا مواردی مانند عفونت‌ها اتفاق می‌افتد. مثلا ممکن است قسمت‌هایی مثل قلب جنین تشکیل نشوند یا جنین از نظر تعداد و کیفیت کروموزوم‌ها غیرطبیعی محسوب شود. این موارد موجب سقط می‌شوند اما مشکل جدی و زمینه‌ای که بارداری‌های دیگر را تهدید کند، وجود ندارد. به همین جهت تقریبا در تمامی موارد سقط،‌ بارداری بعدی بدون مشکل خاصی اتفاق می‌افتد. 

در برخی موارد مانند سقط مکرر مثلا به علت نارسایی دهانه رحم، مشکل جدی بوده و می‌تواند برای بارداری‌های بعدی نیز خطر سقط را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل بهتر است بعد از سقط جنین به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را بررسی کند. همچنین اگر سقط توسط عمل کورتاژ و در مراکز غیراستاندارد و غیرقانونی انجام شده باشد، احتمال آسیب به دیوارۀ رحم و ایجاد چسبندگی رحم بالا می‌رود. به این حالت سندروم آشرمن گفته می‌شود و این سندروم موجب ناباروری و باعث سقط‌های مکرر می‌گردد. البته این مشکل معمولا در بارداری بعد از سقط جنین با قرص دیده نمی‌شود.

درست است که تجربۀ سقط موجب نگرانی و ترس شما از بارداری در آینده و تکرار این اتفاق می‌شود اما در مجموع نیازی نیست نگران بارداری بعد از سقط جنین عمدی یا غیرعمدی باشید. درصد بسیار بالایی از بارداری‌ها به سلامت طی شده و موجب تولد نوزادی سالم می‌گردند. 

چه مدت بعد از سقط می‌توان باردار شد

قبل از پرداختن به موضوع بارداری بعد از سقط لازم است بدانید سقط جنین در اثر بارداری پوچ و بارداری خارج از رحم، می‌تواند سبب تغییرات در چرخه قاعدگی شما شود. تخمک‌گذاری زمانی رخ می‌دهد که تخمک از تخمدان آزاد شود. در یک چرخه قاعدگی ۲۸ روزه، حوالی روز چهاردهم تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. در واقع شما حدود دو هفته بعد از سقط جنین، تخمک‌گذاری خواهید داشت. در واقع اگر شما می‌توانید بارداری دو هفته بعد از سقط را تجربه نمایید. اگر پس از سقط جنین، رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، احتمال بارداری وجود دارد. حتی اگر هنوز پریود نیز نشده باشید.

البته باید در نظر داشته باشید که سیکل قاعدگی همه خانم‌ها ۲۸ روزه نیست. در نتیجه زمان احتمالی تخمک‌گذاری برای هر فرد متفاوت است. برخی از خانم‌ها سیکل‌های قاعدگی کوتاه‌تری دارند و ممکن است حدود ۸ روز پس از سقط، تخمک‌گذاری نمایند و باردار شوند. بنابراین اگر قصد بارداری بعد از سقط ندارید، بهتر است پس از سقط جنین یک روش جلوگیری از بارداری مناسب انتخاب نمایید.

علائم بارداری بعد از سقط جنین

علائم بارداری بعد از سقط مانند دیگر حاملگی‌هاست. این علائم عبارتند از:

• حساس شدن سینه‌ها
• حساس شدن نسبت به بو و طعم برخی از غذاها
• تهوع و استفراغ
• خستگی و ضعف بدنی
• عقب افتادن قاعدگی

زمان پریود شدن شما پس از سقط به مدت زمان بارداری پیش از سقط جنین مرتبط است. اگر بیش‌تر از شش هفته بعد از سقط، پریود نشدید، لازم است که با پزشک خود مشورت نمایید. انجام یک تست بارداری می‌تواند کمک‌کننده باشد. گاهی اوقات آزمایش خون بارداری لازم است تا سطح هورمون بارداری در بدن شما سنجیده شود. زیرا در برخی مواقع هورمون‌های بارداری که به سقط جنین منجر شده بود، هم‌چنان در بدن شما حضور دارند و سبب می‌شوند تست بارداری شما مثبت شود. در صورتیکه شما باردار نیستید.

* برای اطلاع از انواع تست بارداری خانگی و میزان دقت هریک کلیک نمایید. 

باردار شدن سریع بعد از سقط

با توجه به این نکته که دوره‌های ماهیانه بلافاصله پس از سقط ادامه می‌یابند، ممکن است حتی دو هفته پس از سقط و قبل از شروع عادت ماهیانۀ بعدی، بارداری اتفاق بیفتد. پس با توجه به این موضوع برای باردار شدن یا نشدن برنامه‌ریزی کنید تا با اتفاق برنامه‌ریزی‌نشده‌ای مانند بارداری بلافاصله بعد از سقط مواجه نشوید.

از بارداری بلافاصله بعد از سقط می‌ترسم

بعضی از مراجعین به پزشکان زنان می‌گویند: "بعد از سقط سریع حامله شدم". همچنین بارداری یک ماه بعد از سقط برای برخی از خانواده‌ها عجیب به نظر می‌رسد. این در حالی است که ممکن است در تخمک‌گذاری بعدی پس از سقط حتی با فاصلۀ کمتر از دو هفته نیز بارداری و لقاح اتفاق بیفتد. به همین دلیل اگر تمایل به باردار شدن ندارید، باید بلافاصله بعد از سقط اقدامات پیشگیرانه از بارداری را زیر نظر پزشک خود، شروع کنید.

آزمایش خون بعد از سقط جنین

بارداری با تغییرات هورمونی در بدن همراه است. یکی از این تغییرات افزایش شدید سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی یا همان B-HCG است. این هورمون با افزایش سن بارداری افزایش می‌یابد و پس از زایمان یا سقط جنین به مرور زمان کم می‌شود. به همین دلیل ممکن است در روزهای اول پس از سقط سطح این هورمون بالا باشد. اگر سن بارداری شما قبل از سقط کم بوده باشد، تست‌های بارداری خانگی حدود سه هفته پس از سقط منفی می‌شوند. اگر سن بارداری شما بالا بوده باشد این زمان ممکن است مقداری طولانی شود. 

توجه بفرمایید که تنها دلیل مثبت شدن تست بارداری سقط نیست. ممکن است باقی‌ماندۀ جفت و جنین در رحم که به آن بقایای بارداری می‌گویند، موجب مثبت شدن تست شود. این حالت باید توسط پزشک بررسی و در صورت نیاز بقایای بارداری توسط کورتاژ خارج شوند. 

یک علت دیگر برای مثبت شدن تست‌های بارداری خانگی، بارداری بعد از سقط جنین است. یعنی شما دو هفته یا کمتر پس از سقط باردار شده‌اید و تست شما به این علت مثبت است. در این موارد باید چکار کرد؟ در این موارد شما باید تست خون بارداری بدهید تا سطح هورمون‌های بارداری در خون شما تعیین شود. این حالت دقیق‌تر بوده و با توجه به مقدار عددی هورمون، بارداری بعد از سقط جنین از بقایای بارداری یا آثار قبلی سقط مشخص می‌گردد. همچنین ممکن است برای تشخیص قطعی، پزشک از سونوگرافی هم کمک بگیرد. این سونوگرافی ممکن است شکمی یا واژینال باشد.

اقدامات لازم برای بارداری بعد از سقط

• ممکن است خونریزی پس از سقط تا حدود دو هفته ادامه یابد. اگر حجم این خونریزی طبیعی و کم باشد و علائمی مانند درد شکم و تب و لرز وجود نداشته باشد، جای نگرانی نیست.
• جهت بازیابی سلامت کامل رحم و قطع سریع‌تر خونریزی بهتر است تا حدود دو هفته مقاربت نداشته باشید.
• جهت تقویت رحم بعد از سقط جنین برای بارداری مجدد یا از بین بردن علائم پاک شدن رحم بعد از سقط بهتر است صبر کنید تا حداقل یک دورۀ عادت ماهیانه برای شما اتفاق بیفتد و احتمال مواردی مانند عفونت برای شما کاهش یابد. این موضوع همچنین موجب می‌شود که رحم سریع‌تر بهبود یافته و همچنین تعیین سن بارداری بعدی راحت‌تر و دقیق‌تر باشد. پزشک در بعضی موارد از داروهایی برای پاک کردن بقایای جنینی از رحم مانند قرص مترژن استفاده می‌کند.
• در برخی منابع قدیمی‌تر ذکر شده که بین سه تا شش ماه جهت از بارداری مجدد بعد از سقط جنین صبر کنید اما این موضوع به تازگی رد شده و صحت علمی نداشته و حتی بلافاصله پس از سقط نیز می‌توان جهت بارداری اقدام کرد. حتی در برخی تحقیقات مشخص شده که بارداری تا سه ماه بعد از سقط می‌تواند موجب کاهش برخی عوارض برای جنین شود.
• بهتر است علت سقط جنین شما توسط پزشک بررسی شود و قبل از اقدام به بارداری بعد از سقط جنین با پزشک مشورت کنید تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود. همچنین جهت بررسی‌های بیشتر ممکن است اقداماتی نظیر آزمایش خون، آزمایش ژنتیک، هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی از رحم و لوله‌های فالوپ، هیرستروسکوپی، ام آر آی، کورتاژ تشخیصی و سونوگرافی لازم شود.
• اگر شما به دلایل پزشکی و درمانی سقط جنین داشته‌اید، قبل از اقدام جهت بارداری بعد از سقط جنین حتما دورۀ درمان خود را کامل کنید تا مشکلی برای سلامتی شما پیش نیاید.
• اگر علائم بارداری بعد از سقط جنین مانند حساسیت سینه‌ها، حساسیت به بوها و مزۀ مواد خوراکی، تهوع و استفراغ، خستگی و عقب افتادن پریود را تجربه کردید حتما با پزشک مشورت کرده و از تست‌های خانگی بارداری یا آزمایش خون استفاده کنید.
• با توجه به اهمیت موضوع، اگر تا حدود شش هفته پس از سقط عادت ماهیانۀ شما شروع نشد، حتما از یک تست بارداری خانگی استفاده کرده و همچنین با پزشک خود مشورت کنید.
• یکی دیگر از راه‌های کنترل بارداری بعد از سقط جنین بررسی زمان تخمک‌گذاری است. در زمان تخمک‌گذاری شما ممکن است علائمی مانند افزایش دمای بدن، حساسیت سینه‌ها، لکه‌بینی و افزایش میل جنسی را تجربه کنید. بهتر است از دو روز قبل تا پنج روز پس از تخمک‌گذاری، جهت پیشگیری از بارداری، اقدامات لازم حین مقاربت را انجام دهید.
• یکی از اتفاقات مهم پس از سقط ممکن است افسردگی یا تغییر مود و حال کلی مادر، پدر یا هر دو باشد. همچنین تصور احتمال بارداری بعد از سقط جنین و احتمال سقط شدن آن ممکن است اضطراب زیادی برای پدر و مادر ایجاد کند. به همین دلیل، علاوه بر آمادگی رحم برای بارداری بعد از سقط، قبل از اقدام جهت بارداری از سلامت و آمادگی جسمی، روانی و احساسی اطمینان حاصل کنید و با مشورت پزشک و روان‌شناس اقدام به بارداری نمایید. همچنین سعی کنید از افراد ایمنی مانند خانواده و دوستان صمیمی کمک و انرژی روانی دریافت کنید تا راحت‌تر این دوران و دوران بارداری پس از سقط جنین را پشت سر بگذارید. با این نوع اقدامات حمایتی کم‌کم به این باور می‌رسید که من می‌توانم دوباره باردار شوم و حاملگی بعد از سقط جنین بسیار ممکن و آسان است.
• اگر می‌خواهید بدانید که بعد از سقط جنین چه بخوریم، بهتر است بدانید دستور غذایی مخصوصی نیاز ندارید. می‌توانید از موادی که آهن بالایی دارند استفاده کنید تا دچار کم‌خونی نشوید. از این موارد می‌توان به گوشت قرمز، جگر و حبوبات اشاره کرد. همچنین غذاهای پرکالری ممکن است انرژی زیادی به بدن شما رسانده و موجب افزایش وزن شوند پس بهتر است در مصرف این مواد نیز دقت کنید. 
• بعد از سقط جنین دارو چه بخوریم؟ ممکن است شما جهت رفع خطر احتمالی عفونت و همچنین بازیابی سلامت خود، نیاز به مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک یا برخی از مکمل‌ها را داشته باشید که این داروها در صورت نیاز توسط پزشک تجویز می‌گردند.
• جهت جلوگیری یا کاهش خطر سقط جنین بهتر است از مصرف دخانیات و سیگار، کافئین بیش‌ازحد، الکل و دریافت کالری اضافی خودداری کنید. 

توجه نمایید که سقط کردن تنها استفاده از داروهایی مثل قرص سایتوتک و سایر داروهای سقط نبوده و این داروها ممکن است عوارض جدی بر جای بگذارند. ضمن اینکه جهت جلوگیری از عوارضی همچون اسکار و چسبندگی رحم، عفونت، سقط ناکامل، افزایش احتمال سقط و مرده‌زایی و مشکلات در بارداری بعدی، حتما باید سقط جنین توسط متخصص و در مراکز استاندارد انجام شود.

عوارض سقط جنین

طی پروسه سقط جنین، چه به روش دارویی چه از طریق جراحی، ممکن است عوارض به خصوصی برای مادر پیش بیاید. این عوارض می‌توانند بر زمان بارداری بعد از سقط اثرگذار باشند. هم‌چنین سبب به تعویق افتادن اولین اقدام بعد از سقط شود. زیرا تا عوارض برطرف نشوند شما اجازه اقدام برای بارداری نخواهید داشت. مشکلات حاصل از سقط جنین عبارتند از:

• عفونت‌ها
• پارگی یا اسیر به دهانه رحم
• پارگی رحم
• خون‌ریزی‌های شدید
• حساسیت دارویی به داروهای مصرف شده حین انجام پروسه سقط جنین

گاهی اوقات سقط جنین به دلایل پزشکی انجام می‌شوند. در نتیجه جهت اقدام برای بارداری بعد از سقط جنین، لازم است که از نظر علل پزشکی بروز مشکل در حاملگی پیشین، بررسی شوید. بهترین زمان آزمایشات بعد از سقط، پس از پریود مجدد می‌باشد.

تأثیر عوارض سقط جنین بر بارداری‌های بعدی

به طور معمول سقط جنین تأثیر منفی بر قدرت باروری شما و بارداری‌های بعدی نخواهد داشت. اما برخی از تحقیقات ثابت کرده‌اند که سابقه سقط جنین می‌تواند ریسک زایمان زودرس، سقط مجدد و تولد نوزاد با وزن کم را در بارداری‌های بعدی افزایش دهد. ریسک بروز عوارض ذکر شده به روش انجام سقط و فاصله بارداری تا سقط نیز بستگی دارد. بارداری زود بعد از سقط بدون بررسی‌های لازم ریسک عوارض را افزایش می‌دهد. در ادامه به بررسی روش‌های شایع سقط جنین می‌پردازیم.

سقط جنین به وسیله دارو

روشی است که طی آن با مصرف دارو سقط جنین القا می‌شود. این روش احتمال بروز عوارض در بارداری‌های بعدی را افزایش نمی‌دهد. عوارضی مانند حاملگی خارج از رحم، سقط جنین، تولد نوزاد با وزن کم و زایمان زودرس. این روش در اوایل بارداری انجام‌پذیر است. هم‌چنین احتیاجی نیست تا جهت تقویت رحم برای بارداری مجدد بعد از سقط صبر نمود. زیرا لایه داخلی رحم در این روش دستکاری نمی‌شود و کل پروسه به صورت طبیعی رخ می‌دهد.

سقط جنین به روش جراحی

در این روش برای خروج محتویات بارداری، از دستگاهی به نان ساکشن یا وسیله‌ای قاشق مانند تیز با نام کورت استفاده می‌شود. به این روش از سقط اصطلاحا کورتاژ گفته می‌شود. در موارد بسیار نادر اگر شما از روش جراحی جهت سقط‌های مکرر استفاده نمایید دچار مشکلات جدی در لایه داخلی رحم خواهید شد. به این مشکل اصطلاحا سندرم آشرمن گفته می‌شود. این عارضه سبب می‌شود تا جهت اقدام برای بارداری موفق بعد از سقط مکرر دچار مشکل شوید. ضمنا سندرم آشرمن سبب افزایش ریسک سقط مجدد و مرده‌زایی خواهد شد. هم‌چنین این سندرم دلیل بچه‌دار نشدن بعد از سقط نیز می‌باشد. بهترین زمان بارداری بعد از کورتاژ، اقدام پس از اولین پریود مجدد می‌باشد.

از طرفی بسیار مهم است که سقط به روش جراحی به وسیله یک فرد دوره دیده در زمینه پزشکی و در یک محیط کاملا استریل انجام شود. اگر به دلایلی مجبور به سقط جنین عمدی شدید، لطفا به هیچ عنوان در مراکز غیرقانونی اقدام به سقط جنین ننمایید. زیرا ریسک عفونت را به شدت افزایش می‌دهد. اگر هر یک از روش‌هایی سقط تحت نظر پزشک یا ماما و در مراکز معتبر بهداشتی درمانی انجام شود، خطری سلامت شما را تهدید نخواهد کرد. سقط غیرقانونی سبب مشکلات در قدرت باروری شما و عملکرد سیستم تولید مثل خواهد شد.

روش‌های مؤثر در سلامت بارداری بعد از سقط

گاهی اوقات هیچ روشی برای جلوگیری از سقط مجدد وجود ندارد که سبب ترس از بارداری بعد از سقط در مادران می‌گردد. اما در هر صورت انتخاب یک سبک زندگی سالم به سلامت بارداری و جنین کمک ویژه‌ای می‌نماید. حدود سه ماه پیش از اقدام مجدد برای بارداری بهتر است به صورت روزانه از اسیدفولیک و ویتامین‌های مخصوص پیش از بارداری استفاده نمایید. ضمنا در دوران بارداری نیز از مصرف کافئین، الکل، مواد مخدر و سیگار بپرهیزید.

تشخیص بارداری بعد از سقط

تست‌های بارداری به سطوح بالای هورمون‌های بارداری (بتا HCG) حساسیت دارند. پس از سقط جنین حدود ۱۰ روز تا دو هفته، سطوح هورمون در بدن شما هم‌چنان مانند بارداری بالا خواهد بود. در نتیجه جهت اطمینان از بارداری یک ماه بعد از سقط بهتر است آزمایش خون بارداری انجام شود.حتی ممکن است جهت اطمینان بیشتر، سونوگرافی از رحم به عمل آید.

جلوگیری از بارداری بعد از سقط

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، از نظر جسمی در مدت زمان کوتاهی بعد از سقط جنین احتمال بارداری وجود دارد. در نتیجه اگر شما قصد بارداری بعد از سقط جنین را ندارید، بهتر است بلافاصله پس از پروسه سقط، روش جلوگیری از بارداری مناسب را انتخاب نمایید. درمانگر شما بهترین راهنمایی را در زمینه انتخاب روش جلوگیری از بارداری بعد از سقط، برای شما ارائه خواهد کرد. 

در اکثر موارد پروسه سقط بر قدرت باروری و سلامت بارداری بعد از سقط اثرگذار نخواهد بود. در موارد بسیار نادری اگر سقط جنین به روش جراحی سبب عارضه در لایه داخلی رحم گردد، می‌تواند سبب بروز مشکل در بارداری بعد از سقط گردد.