آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم در طول بارداری
خوشبختانه با تلاش‌هایی که در رسانه‌های مختلف در حال انجام است امروزه بسیاری از افراد از معایب تک فرزندی مطلع هستند و می‌دانند که تا چه حد میتواند خطرناک باشد، از این رو بیشتر خانواده‌ها از حالت تک فرزندی خارج شده و برای فرزند دوم اقدام می‌کنند. اما یکی از مسائلی که ممکن است در این دوران ذهن آنها را مشغول کند، نحوه‌ی آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم در طول بارداری است. هر چه نباشد او مدت زیادی را به صورت تنهایی با والدین خود زندگی کرده است و فرزند دوم میتواند به عنوان یک عامل تهدید کننده برایش محسوب شود. بنابراین شما باید او را از نظر روانی برای پذیرش این عضو جدید آماده کنید. در ادامه بیشتر در مورد روش‌های اصولی این کار توضیح می‌دهیم.
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
آماده كردن فرزند اول برای فرزند دوم
همانطور که والدین به آمادگی برای فرزند دوم نیاز دارند، فرزند اول نیز همین نیاز را دارد و شما باید رفتار با فرزند اول هنگام تولد فرزند دوم را بدانید. و این میتواند یکی از اصلی‌ترین تفاوت بارداری اول و دوم باشد. روش درست برای این کار را در ادامه در چند بخش توضیح خواهیم داد:
نحوه خبر دادن تولد فرزند دوم به فرزند اول
یکی از کارهای مهم در زمانی که فرزند دومتان را حامله هستید، اطلاع دادن این خبر به فرزند اول است. اینکه به او بگویید به زودی شاهد به دنیا آمدن یک خواهر یا بردار جدید است، میتواند برایش چالش‌برانگیز باشد. هیچ روش کلی برای این کار وجود ندارد. در اولین گام باید زمان به دنیا آمدن او را به کودک خود اطلاع دهید. کودکان کم سن و سال‌تر درک درستی از زمان ندارند بنابراین باید از نشانه‌های محیطی برای این کار استفاده کنید. مثلاً بگویید وقتی هوا سرد شد یا وقتی عید تمام شد و ... اگر کودک از شما در مورد جزئیات پرسید از توضیح بچه دار شدن برای کودکان نترسید و با فاکتور گرفتن از مسائل جنسی و خط قرمزها آن را برایش توضیح دهیم. مثلاً فرزندتان می‌خواهد بداند این عضو جدید الان کجا است و شما می‌توانید تنها به گفتن اینکه داخل شکم شماست بسنده کنید. نیازی نیست در مورد جزئیات بارداری یا زایمان طبیعی یا سزارین اطلاعاتی در اختیارش قرار دهید.
زمان درست را برای اطلاع‌رسانی انتخاب کنید
هر کودک بسته به سن و سالش، درک متفاوتی از بارداری دارند. برای کودکان زیر ۳ سال، بهتر است تا زمانی که شکم مادر به‌وضوح بزرگ نشده، از گفتن موضوع خودداری کنید. اما برای کودکان بزرگتر، می‌توانید از همان ماه‌های ابتدایی این خبر را به او بدهید.
دوران نوزادی‌شان را به آنها یادآوری کنید
یکی از راه‌هایی که می‌توانید کودک خود را برای فرزند دوم آماده کنید، این است که از زمان کودکی خودش برایش بگویید، وسایل، لباس‌های نوزادی یا عکس‌های آلبوم را نشانش دهید و از ظاهرش تعریف کنید و بگویید کودک بعدی نیز قرار است به همین صورت وارد خانواده شود و اینکه ورودش چقدر میتواند جالب باشد.
از آنها مشاوره بخواهید
یکی دیگر از روش‌های آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم در طول بارداری، نظرخواهی از او در مورد مسائل مربوط به عضو جدید است. کودکتان را در خرید وسایل فرزند جدید تا انتخاب اسم و... مشارکت دهید. حتی از او بخواهید یک یا دو قلم از وسایل را خودش برای این عضو جدید انتخاب کند. همچنین می‌توانید از او نظر بخواهید که وسایل نوزاد چطور چیده شود. با این رفتار شما این حس را به آنها منتقل می‌کنید که فرد مهمی هستند و بخشی از مسئولیت‌های عضو جدید به عهده‌ی آنها است.
منتظر تغییرات رفتاری باشید
به یاد داشته باشید که کودکان بزرگتر نیز هنوز کودک هستند پس زیاد انتظار تعادل رفتاری از آنها نداشته باشید. ممکن است در طی آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم در طول بارداری، رفتار او مدام تغییر کند. گاهی خوشحال باشد، گاهی ناراحت باشد و حتی حسودی کند.
به جای سرزنش، احساس او را تایید کرده و بگویید: می‌فهمم که ناراحت شدی چون مامان وقت زیادی برای نی‌نی می‌گذارد. سپس با او درباره راه‌حل‌هایی برای گذراندن زمان بیشتر با هم صحبت کنید.
در هر مورد سعی کنید با گوش دادن به حرف‌ها و درک احساساتش او را آرام کنید و به او قول روزهای خوبی که قرار است با این عضو جدید داشته باشد را بدهید. همچنین آموزش رفتار با کودک حسود نیز میتواند در این راستا موثر باشد.
رابطه عاطفی‌تان را با فرزند اول تقویت کنید
در دوران بارداری و حتی پس از تولد فرزند جدید، زمانی را فقط با کودک بزرگتر وقت بگذرانید. بازی، خواندن قصه یا حتی یک پیاده‌روی کوتاه میتواند کمک کند او احساس کند هنوز برای والدینش مهم است.
مواظب جریحه‌دار کردن احساسات باشید
یکی از نکاتی که باید در این زمان در نظر داشته باشید جریحه‌دار کردن احساسات کودکتان است. به عنوان مثال، فرزند اول به زودی شاهد وابستگی شدید عضو جدید به مادرش خواهد بود و این میتواند باعث حسادتش شود. یا شاید شما بخواهید جای خواب قدیمی او و یا هر کدام از وسایل مورد علاقه‌اش را به این کودک دهید. مواظب باشید این کار باعث جریحه شدن احساساتش نشود. در عوض سعی کنید این حس بخشندگی و بزرگی را به او القا کنید اما سعی نکنید کاری کنید که او حس کند این احساساتش درست نیستند و از عباراتی مانند تو دیگر بزرگ شدی و به فلان چیز نیاز نداری ... استفاده نکنید، بگذارید خودش به این نتیجه گیری برسد.
اگر قرار است کودک به اتاق جدیدی برود، یا برخی وسایلش عوض شود، این تغییرات را قبل از تولد فرزند جدید انجام دهید تا احساس نکند قربانی شده است. اما تا جایی که ممکن است سعی کنید روتین‌های قبلی را حفظ کنید. خواب، غذا، بازی و تعاملات اجتماعی نباید دستخوش تغییر زیادی شود.
در مورد این عضو جدید اطلاعات دهید
با فرزند اول زیاد در مورد فرزند دوم خود صحبت کنید و این که به او بگویید تا چه حد در بزرگ کردن او به کمکش نیاز دارید. برایش مسئولیت تعیین کنید. مثلاً اینکه وظیفه‌ی بازی کردن با فرزند جدید بر عهده‌ی اوست یا کارهای ساده‌ای از این دست. به او توضیح دهید که بعد از به دنیا آمدن این فرزند جدید، او قرار است چه نقش مهمی داشته باشد.
به کودک بگویید که او اکنون خواهر یا برادر بزرگ است. این نقش را با افتخار برایش توضیح دهید و مسئولیت‌های ساده (مثل آوردن پوشک یا تکان دادن گهواره) را به او بدهید تا حس مهم‌بودن داشته باشد.
با او در مورد مزایای داشتن یک خواهر و برادر بزرگتر صحبت کنید. شما می‌توانید زمانی به تمرین با عروسک‌ها بپردازید و به کودک خود نشان دهید این عضو جدید قرار است چطور غذا بخورد، پوشکش عوض شود و ...
کمک گرفتن از فیلم و کتاب برای آماده کردن فرزند اول
یکی دیگر از بهترین کمکی‌ها در زمان آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم در طول بارداری، استفاده از کارتون و کتاب‌های مرتبط به همین موضوع و حتی تعریف کردن داستان‌های خیالی از این عضو جدید است که به کودک کمک می‌کند از نظر روانی برای تولد جنین شما آماده شود.
کتاب‌های فارسی پیشنهادی:
- «مامان یه نوزاد داره!» نوشته‌ی مژگان شیخی
- «من و خواهر کوچولوم» از مجموعه کتاب‌های نی‌نی و من
- «حالا من داداش بزرگ شدم» ترجمه‌ی سارا طاهری (نشر فنی ایران)
- «یک نوزاد در راه است» نوشته‌ی کیتی کلیک (ترجمه و تصویرسازی مناسب کودک ایرانی)
خرید هدیه برای فرزند اول
بسیاری از والدین گمان می‌کنند خرید هدیه میتواند برای آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم در طول بارداری موثر باشد. بله درست است. زمانی که برای خرید برای فرزند دوم به بازار می‌روید از کودک خود در خرید نظر بخواهید و در پایان، هدیه‌ی کوچکی برای او برای تشکر از کمک‌هایش خریداری کنید اما کاری نکنید که خرید هدیه به باج دادن شبیه شود.
واقعیت‌ها را نشان دهید نه فقط بخش‌های شیرین را
اگر فقط از زیبایی‌های خواهر یا برادر داشتن بگویید، کودک بعد از تولد نوزاد ممکن است شوکه شود. از واقعیت‌ها هم بگویید. مثلا توضیح دهید نوزاد زیاد گریه می‌کند، نمی‌تواند بازی کند، ممکن است مامان خسته باشد. اما همه اینها موقتی‌اند.
سعی کنید خودتان الگوی خوبی باشید. کودک رفتار والدین را تقلید می‌کند. اگر شما با عشق و آرامش با نوزاد رفتار کنید، او نیز چنین خواهد کرد. همچنین اگر بین دو فرزند تبعیض قائل نشوید، کودک کمتر احساس رقابت می‌کند.
سخن پایانی
آماده کردن فرزند اول برای فرزند دوم در طول بارداری بخشی از تربیت فرزند اول به حساب می‌آید. بعد از زایمان به عنوان یک مادر و پدر شما حتی مسئولیت‌های سنگین‌تری دارید و باید بدانید که چطور روابط بین این دو فرزند را مدیریت کنید و اجازه ندهید این مسائل بر رسیدگی به فرزند دوم تاثیری بگذارد. درست است که احساسات او مهم است اما فرزند دوم شما نیز نیازهای بسیار زیادی دارد. حفظ تعادل در بین این دو نفر نه تنها مانع از حسادت فرزند اول و بروز مشکلات بعدی می‌شود، بلکه روابط خوبی بین آن دو ایجاد می‌کند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.