آبله مرغان در کودکان، علت، علائم، پیشگیری و روش‌های درمان

آبله مرغان یکی از بیماری‌های بسیار شایعی است که در دوران کودکی ممکن است رخ دهد. مشخصه اصلی این بیماری ظهور آبله یا جوش‌های برجسته‌ای است که می‌تواند مشکلات ظاهری و فیزیکی برای کودک ایجاد کند. به جز این علائم دیگری مانند تب و درد و خارش و ... نیز وجود دارد. از آنجایی که این بیماری در بین کودکان بسیار شایع است به عنوان یک والد آگاه باید بدانید چطور با آن برخورد کنیم. در ادامه در مورد دلایل و روش‌های درمان آبله مرغان در کودکان بیشتر توضیح خواهیم داد.

در اپلیکیشن گهواره ابزارهای سلامت و رشد کودک زیر نظر متخصصین، همراه با پیام مشاور در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. اپلیکیشن را از اینجا نصب کنید.

آبله مرغان چیست؟

آبله مرغان یک بیماری ویروسی است که توسط ویروسی به نام واریسلا زوستر به وجود می‌آید که از خانواده هرپس ویروس است. اصلی‌ترین علامت این بیماری ظهور آبله‌هایی است که در سراسر بدن گسترش پیدا می‌کنند. الگوی پیدایش و پخش آن‌ها در افراد مختلف متفاوت است اما به طور کلی این آبله‌ها ابتدا روی قفسه سینه، پشت و صورت ظاهر می‌شود و در نهایت در تمام بدن پخش می‌شوند.

آبله مرغان در کودکان چگونه شروع می‌شود؟

سرایت آبله مرغان در کودکان از  طریق تماس نزدیک با فرد مبتلا است. این بیماری یک دوره کمون دارد که طی آن فرد به ویروس مبتلا است اما هنوز آبله‌ها ظاهر نشده‌اند. یک فرد مبتلا به آبله مرغان از 1 تا 2 روز قبل از پیدایش آبله‌ها تا زمانی که تمام ضایعات آبله مرغان پوسته پوسته شوند، قابلیت انتقال بیماری خود به دیگران را دارد.

آبله مرغان اغلب با تب، سردرد، گلودرد یا معده درد شروع می‌شود. این علائم ممکن است برای چند روز ادامه داشته باشند. معمولاً تب آبله مرغان در کودکان نسبتاً بالا و در محدوده 38.3-38.8 درجه سانتیگراد است. بثورات پوستی قرمز و خارش‌دار معمولاً از شکم، پشت و صورت شروع می‌شوند.

آیا بیماری آبله مرغان در کودکان خطرناک است?

برای اکثر کودکان، آبله مرغان یک بیماری خفیف است که به خودی خود بهبود می‌یابد. آبله مرغان در بزرگسالان شدیدتر از کودکان است. بزرگسالان در معرض خطر بیشتری برای ایجاد عوارض هستند. اما به طور کلی باید مراقب مشاهده علائم خطرناک این بیماری باشید. علائم خطر در آبله مرغان عبارتند از:

• کودک دچار کم آبی شدید شده است.
• علائم آبله مرغان به طور ناگهانی بدتر می‌شود.
• آبله‌ها بسیار قرمز به شدت دردناک و غیرقابل تحمل هستند.

اگر کودک سیستم ایمنی ضعیفی دارد و در نزدیکی فرد مبتلا به آبله مرغان بوده است یا فکر می‌کنید نوزاد تازه متولد شده شما آبله مرغان دارد سریعاً به پزشک مراجعه کنید زیرا برخی از افراد ممکن است بتوانند برای جلوگیری از بروز عوارض و علائم این بیماری دارو مصرف کنند. برخی افراد عوارض جدی آبله مرغان را تجربه می‌کنند که عبارتند از: 

• عفونت‌های باکتریایی پوست و بافت‌های نرم، از جمله عفونت‌های استرپتوکوک گروه A
• عفونت ریه‌ها (پنومونی) 
• عفونت یا تورم مغز (آنسفالیت، آتاکسی مخچه)

عوارض آبله مرغان در کودکان زیر ۲ سال

اگر کودک واکسن آبله مرغان را زده باشد انتظار می‌رود که شدت علائم در او کمتر باشد و سرعت بهبودی مناسب باشد. اما در کودکان کوچکی که به این بیماری مبتلا می‌شوند ممکن است به دلیل کامل نبودن سیستم ایمنی کودک برای مدت طولانی‌تری به بیماری دچار باشد. در هر حال برای درمان کودکان کوچکی که به آبله مرغان مبتلا می‌شوند حتماً به پزشک مراجعه کنید.

مراحل آبله مرغان در کودکان

آبله‌های خارش‌دار و برجسته علامت اصلی آبله مرغان هستند که ممکن است در هرجایی از بدن ظاهر شوند. ظهور این آبله‌ها در سه مرحله رخ می‌دهد اما این بیماری به شکل یک دست پیش نمی‌رود. یعنی ممکن است لکه‌های جدید در بخشی از بدن ظاهر شوند در حالی که سایرین در حال تبدیل شدن به تاول یا تشکیل دلمه باشند. به طور کلی برای هر آبله سه مرحله زیر طی می‌شود:

• مرحله 1: ظهور لکه‌ها

آبله‌ها در اولین مرحله به شکل لکه ظاهر می‌شوند که رنگ این لکه‌ها می‌تواند بسته به توناژ پوستتان از صورتی تا قرمز تیره باشد. افرادی که پوست تیره دارند ممکن است دیرتر متوجه این لکه‌ها شوند. الگوی ظهور لکه‌ها تصادفی بوده و می‌توانند در هر نقطه ای از بدن، از جمله داخل دهان و اطراف اندام تناسلی ظاهر شوند و دردناک هستند. 

• مرحله 2: تبدیل لکه به تاول

در این مرحله لکه‌ها پر از مایع می‌شوند و به شکل تاول‌های برجسته در می‌آیند. این تاول‌ها خارش شدیدی دارند و ممکن است در اثر فشار یا خارش بترکند.

• مرحله 3: پوسته‌ریزی تاول‌ها  

در مرحله سوم تاول‌ها رو به خشک شدن می‌رود و به حالت پوسته پوسته تبدیل می‌شوند در این مرحله ممکن است از بعضی از تاول‌ها مایع به بیرون نشت کند.

آیا ممکن است فقط چند لکه آبله ظاهر شود؟ بله بعضی از کودکان ممکن است فقط چند لکه داشته باشند، اما بعضی دیگر ممکن است لکه‌های زیادی داشته باشند که تمام بدن آنها را می‌پوشاند. این لکه‌ها به احتمال زیاد روی صورت، گوش‌ها و پوست سر، زیر بازوها، روی سینه و شکم و روی بازوها و پاها ظاهر می‌شوند. علت اینکه چرا شدت این عفونت در بعضی کمتر یا بیشتر است به قدرت سیستم ایمنی آنها یا دریافت یا عدم دریافت واکسن مربوط می‌شود. شکل جوشهای آبله مرغان عکس در ادامه آمده است:

علائم آبله مرغان در کودکان

اولین علائم آبله مرغان در کودکان همان آبله‌ها هستند. با این حال قبل یا بعد از ظاهر شدن این لکه‌ها، ممکن است بعضی دیگر از علائم اولیه آبله مرغان در کودکان نیز مشاهده شود. بعضی از مهم‌ترین علائم این بیماری به شرح زیراند:

• افزایش دمای بدن
• درد و ناخوشی عمومی
• از دست دادن اشتها
• خارش شدید پوستی حتی قبل از ظهور لکه

دوره بیماری آبله مرغان در کودکان

آبله مرغان در کودکان چند روز طول می‌کشد؟ اینکه آبله مرغان در کودکان چقدر طول می‌کشد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بسته به شرایط مدت زمان خوب شدن آبله مرغان در کودکان تا بهبودی کامل 2 تا سه هفته است. از 7 تا 21 روز طول می‌کشد تا آبله‌ها ظاهر شوند. پس از آن، 7-10 روز دیگر از مرحله یک تا سه که در بالا گفتیم طول می‌کشد. با این حال، برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. ممکن است بیماری طولانی‌تر شود.

آبله مرغان در کودکان چند روز واگیر دارد؟

آبله مرغان تا چند روز واگیر دارد. فرد مبتلا می‌تواند از 1 تا 2 روز قبل از ظاهر شدن لکه‌ها، آبله مرغان را به دیگران منتقل کند تا زمانی که تمام تاول‌ها خشک شده و پوسته پوسته شوند.

راه‌های انتقال آبله مرغان در کودکان

آبله مرغان با لمس مستقیم تاول‌ها، بزاق یا مخاط فرد آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. این ویروس می‌تواند از طریق هوا از طریق سرفه و عطسه نیز منتقل شود.

چه کودکانی بیشتر در معرض آبله مرغان هستند؟

آبله مرغان در ۹۰ درصد موارد در کودکان زیر ۱۰ سال اتفاق می‌افتد اما این بدان معنا نیست که کودکان بزرگتر یا بزرگسالان به آن مبتلا نمی‌شوند. با افزایش سن مدت زمان آبله مرغان در کودکان افزایش پیدا می‌کند و بهبودی سخت‌تر حاصل می شود. درد و خارش نیز افزایش می‌یابد.

جای جوشهای آبله مرغان در کودکان

جای آبله مرغان در کودکان در اکثر افراد به طور کامل بهبود می‌یابد و تمام علائم آنها برطرف می‌شود. پس از ابتلا به عفونت، 6 تا 12 ماه طول می‌کشد تا جای زخم‌ها کاملاً محو شود. با این حال، اگر آبله مرغان کودک شدید باشد و سطح آلودگی زیاد باشد، ممکن است بیشتر از زمان معمول طول بکشد. ممکن است لازم باشد برای درمان جای برخی از آبله‌ها از کرم‌ها و یا سایر روش‌های درمانی استفاده کنید. برخی از عواملی که ماندن جای آبله‌ها را محتمل‌تر می‌کند عبارتند از:

• عفونت شدید
• خارش و یا ترکاندن آبله‌ها
• کم آبی بدن در طول بیماری

تشخیص آبله مرغان در کودکان

اغلب پزشک بر اساس بثورات پوستی متوجه می‌شود که کودک به آبله مرغان مبتلا شده است. آبله مرغان همچنین می‌تواند با آزمایش‌های آزمایشگاهی، از جمله آزمایش خون یا مطالعه بافت نمونه‌های پوست آسیب‌دیده نیز تایید شود.

پیشگیری از آبله مرغان در کودکان

بهترین راه برای پیشگیری از آبله مرغان تزریق واکسن آن است. همه افراد – از جمله کودکان، نوجوانان و بزرگسالان – اگر هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند یا هرگز واکسینه نشده‌اند، باید دو دوز واکسن آبله مرغان دریافت کنند. واکسن آبله مرغان در پیشگیری از این بیماری بسیار ایمن و موثر است. زمان تزریق واکسن آبله مرغان در کودکان چه زمانی است؟ دوز اول واکسن آبله مرغان در ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوز دوم بین ۴ تا ۶ سالگی تزریق می‌شود. کودکان ۶ تا ۱۲ ساله‌ای که به بیماری مبتلا نشده‌اند و واکسن نزده‌اند باید هر دو دوز را در فواصل ۳ ماهه تزریق کنند.

* واکسن آبله مرغان در چند ماهگی تزریق می شود + مراقبتهای قبل و بعد واکسن

دیگر روش پیشگیری از آبله مرغان در کودکان این است که به کودک آموزش دهید که نسبت به افراد مبتلا به این بیماری فاصله را رعایت کنند. همچنین بهتر است در صورتی که کودک به مهد کودک یا مدرسه می‌رود در این زمینه از مربی مهد کودک بخواهید به شما اطلاع دهد.

درمان آبله مرغان در کودکان

درمان این بیماری بیشتر بر کنترل از گسترش آن و کاهش شدت علائم تمرکز دارد. دوره بیماری باید طی شود. آبله مرغان در کودکان و درمان آن به دو بخش درمان‌های خانگی و دارویی تقسیم می‌شود. که در ادامه به هر دو می‌پردازیم.

درمان خانگی آبله مرغان در کودکان

برای درمان آبله مرغان در کودکان در خانه نکات زیر رعایت کنید:

• مایعات زیادی به کودک بدهید. اگر کودک نوشیدنی نمی‌نوشد، آب‌نبات‌های یخی را امتحان کنید تا از کم آبی بدن جلوگیری کنید.
• ناخن‌های فرزندتان را کوتاه کنید و شب‌ها روی دستانش جوراب بکشید تا از خاراندن آبله‌ها جلوگیری کنید.
• به کودک لباس‌های گشاد بپوشانید.
• از حمام جوش شیرین و بلغور جو برای کاهش خارش استفاده کنید.

در درمان آبله مرغان در کودکان طب سنتی پینشهاد می‌شود روی آبله‌ها لایه نازکی از عسل بگذارید. همچنین می‌توانید چوب زنجبیل را کمی در آب بخیسانید و سپس به کمک یک پارچه تمیز از این آب به آرامی روی آبله‌ها بمالید تا خارش و التهاب آنها کمتر شود. از ژل آلوئه ورای طبیعی نیز می‌توانید برای تسکین آبله‌ها استفاده کنید. مالش روغن اسطوخودوس به آرامی روی آبله‌ها نیز می‌تواند هم به تسکین درد و خارش کمک کند و هم مانع از باقی ماندن جای زخم روی پوست شود. ماساژ پوست با آبلیمو و سرکه نیز در طب سنتی آمده است اما از آنجا که این‌ مواد حالت اسیدی دارند و پوست کودک بسیار حساس است پیشنهاد می‌شود از روش‌های دیگر که در بالا گفته شد برای التیام آبله‌ها استفاده کنید.

* نکات تکمیلی در مورد درمان خانگی آبله مرغان به شکل فوری و قطعی

برای آبله مرغان چی بخوریم؟

مواد غذایی مفید برای آبله مرغان در کودکان عبارتند از:

• غذاهای نرم: پوره سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، آووکادو، تخم مرغ، لوبیا و عدس، توفو، مرغ آبپز، ماهی آبپز 
• غذاهای سرد: ماست، کفیر، بستنی، پنیر، میلک شیک، اسموتی 
• غذاهای شیرین: برنج، نان تست، پاستا، بلغور جو دوسر
• میوه‌ها و سبزیجات بدون اسید: سیب، موز، خربزه، توت، هلو، کلم بروکلی، کلم پیچ و ...

انواع خوراکی مفید آبله مرغان در کودکان می‌توانند از دو جهت به تسکین بیمار کمک کنند. همین که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند و هم اینکه منجر به کاهش دمای بدن می‌شوند.

روش‌های جلوگیری از خارش آبله‌ها در آبله مرغان

یکی از مراقبتهای بعد از آبله مرغان در کودکان تخفیف خارش پوستی و ممانعت از ترکاندن آبله است زیرا این کار منجر به سرایت عفونت به بخش‌های دیگر بدن و ماندگاری جای آبله بعد از بهبود می‌شود. چندین کار وجود دارد که می‌توانید برای کمک به تسکین علائم آبله مرغان و جلوگیری از عفونت‌های پوستی در خانه انجام دهید از جمله:

• روی نواحی خارش‌دار کمپرس سرد بزنید. 
• از لوسیون‌های تسکین دهنده مانند کالامین استفاده کنید که می‌تواند به خشک شدن تاول‌های آبله مرغان کمک کند.
• از استفاده از لوسیون‌های آنتی هیستامین خودداری کنید.
• حمام جوش شیرین و حمام بلغور جو نیز می‌تواند خارش را کاهش دهد.
• با کودک بازی کنید و سعی کنید حواس او را از بیماری پرت کنید.

درمان دارویی آبله مرغان در کودکان

داروها و پمادهای زیادی از جنبه‌های مختلف به درمان بیماری آبله مرغان در کودکان کمک می‌کنند بعضی از رایج‌ترین داروها در این زمینه به شرح زیر هستند

• داروی پاراستامول برای کاهش تب کودک
• آنتی بیوتیک برای درمان عفونت احتمالی تاول‌ها
• داروهای ضدویروسی برای تضعیف ویروس آبله مرغان
• پماد کالامین برای تسریع بهبودی تاول‌ها
• پماد کالامین برای بهبود سریع‌تر تاول‌ها

بهتر است برای اطلاع از نام داروهای مناسب و میزان دوز مصرفی به پزشک مراجعه کنید. به طور ویژه از دارودرمانیِ خودسرانه برای کودکان زیر دو سال خودداری کنید.