حملات پانیک در بارداری | علل و روشهای درمان
حملات پانیک در دوران بارداری با دوره‌های ناگهانی ترس شدید همراه با علائم جسمی مانند ضربان قلب سریع، تنگی نفس و سرگیجه مشخص می‌شوند. این حملات می‌توانند در اثر تغییرات هورمونی، ناراحتی‌های جسمی یا عوامل استرس‌زای خارجی ایجاد شوند و همچنین می‌توانند با اضطراب یا اختلالات پانیک از قبل موجود مرتبط باشند در ادامه قصد داریم بیشتر در مورد دلایل و روشهای درمان و پیشگیری از حملات پانیک در بارداری توضیح دهیم.
با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.
پانیک یا حمله‌ی عصبی چیست؟
در بعضی شرایط خاص و استرس‌اور، اینکه حمله‌ی عصبی به شما دست دهد، ضربان قلبتان بالا برود، تنفس‌تان شدید شود و حتی احساس بیهوش شدن کنید طبیعی است. اما وقتی می‌گوییم کسی به پانیک مبتلا یا حمله اضطرابی است، یعنی دائماً دچار چنین حملات عصبی می‌شود حتی زمانی که موضوع ساده‌ای در جریان باشد.
به طور کلی پانیک نوعی اختلال اضطرابی است که در آن حملات به صورت منظم و مکرر رخ می‌دهند. افراد مبتلا به این عارضه بدون دلیل مشخص می‌توانند اختلال هراس و وحشت را تجربه کنند. این حملات به صورت موجی از ترس و اضطراب ناگهانی خود را نشان می‌دهند که باعث می‌شوند فرد کنترلش را از دست بدهد.
علائم حملات پانیک در بارداری
علائم حمله پانیک در دوران بارداری مشابه علائمی است که در خارج از دوران بارداری تجربه می‌شوند، اما ممکن است با عوامل استرس‌زای منحصر به فرد و تغییرات جسمی این دوره تشدید شوند. این علائم شامل ضربان قلب سریع، درد یا گرفتگی قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه، تعریق، لرزش و احساس ترس یا عذاب قریب‌الوقوع است. علاوه بر این، زنان باردار ممکن است ترس‌های منحصر به فردی مانند نگرانی در مورد آسیب رساندن به نوزاد یا تفسیر نادرست احساسات طبیعی بارداری به عنوان خطرناک را تجربه کنند.
لزوماً تمام علائم پانیک که در بالا گفته شد در یک فرد یا یک حمله رخ نخواهد داد. علائم فیزیکی پانیک حدوداً بین 5 تا 20 دقیقه طول می‌کشد و در برخی موارد گزارش‌هایی حتی در مورد یک ساعته بودن علائم پانیک شدید نیز ارائه شده است. وضعیت و شرایط زندگی شما تعیین می‌کند که این علائم را هر چند وقت یک بار تجربه کنید. اما بسته به شرایط می‌تواند یک یا چند بار در ماه رخ دهد و بعضی حتی به صورت هفتگی دچار حملات پانیک در بارداری می‌شوند.
علائم پانیک در خواب چیست؟
حملات پانیک شبانه در بارداری می‌تواند بدون هیچ محرک آشکاری رخ دهد و شما را از خواب بیدار کند. مانند حمله پانیک در طول روز، این علائم ممکن است شامل عرق کردن، ضربان قلب سریع، لرزش، تنگی نفس، تنفس سنگین (هیپر تهویه)، گرگرفتگی یا لرز، و احساس عذاب قریب الوقوع باشد.
آیا حملات پانیک در بارداری خطرناک‌اند؟
اگرچه حملات پانیک به خودی خود تهدید کننده زندگی برای زن باردار یا نوزاد نیستند، اما حملات پانیک مکرر یا شدید در دوران بارداری می‌تواند با خطرات بالقوه‌ای برای مادر و جنین در حال رشد همراه باشد. اضطراب و حملات پانیک مزمن و درمان نشده می‌توانند منجر به افزایش هورمون‌های استرس شوند که به طور بالقوه بر پیامدهای بارداری مانند زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد تأثیر می‌گذارند.
تست تشخیص پانیک چگونه است؟
برای تشخیص باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی از شما سوال خواهد کرد. آنها ممکن است آزمایشاتی را برای رد شرایط پزشکی که باعث علائم مشابه حملات پانیک در بارداری می‌شوند، مانند بیماری قلبی، بیماری تیروئید و مشکلات تنفسی (تنفسی) انجام دهند. اگر هیچ دلیل فیزیکی زمینه‌ای وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است با توجه به علائم و عوامل خطر شما تشخیص دهد.
پزشک می‌تواند اختلال هراس را بر اساس معیارهای موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) تشخیص دهد. هنگامی که حملات پانیک مکرر و غیرمنتظره و همچنین یک ماه یا بیشتر از موارد زیر را دارید، به احتمال زیاد ابتلا به این بیماری برایتان تشخیص داده خواهد شد:
- نگرانی دائمی در مورد حملات پانیک بیشتر یا عواقب آن.
- تغییر رفتارهای خود برای جلوگیری از موقعیت‌هایی که فکر می‌کنید ممکن است باعث حمله شود.
- علاوه بر این، حملات نمی‌توانند به دلیل اثرات مستقیم یک ماده یا شرایط پزشکی عمومی باشند. و نمی‌توان آنها را با شرایط سلامت روان دیگری مانند فوبیا یا PTSD توضیح داد.
عوارض پانیک در بارداری
حملات پانیک و اضطراب در دوران بارداری می‌تواند منجر به عوارض متعددی از جمله زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و تأثیرات بالقوه بر رشد مغز جنین شود. علاوه بر این، اختلال پانیک می‌تواند با افسردگی پس از زایمان و احتمال بیشتر سزارین مرتبط باشد.
درمان علائم پانیک چیست؟
حال که متوجه شدید پانیک چیست و چه علائمی دارد نوبت به پیدا کردن یک درمان قطعی برای آن می‌رسد. درمان پانیک اتک به سه دسته‌ی درمان‌های دارویی و درمان‌های روانشناختی و آموزش روش‌هایی برای جلوگیری از بروز علائم پانیک اتک شدید تقسیم می‌شود.
درمان دارویی حملات پانیک در بارداری
چندین نوع دارو در مدیریت علائم پانیک و درمان آن موثر هستند، از جمله:
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs). به طور کلی داروهای ضد افسردگی SSRI معمولاً به عنوان اولین انتخاب از داروها برای درمان حملات پانیک توصیه می‌شوند. SSRI های تایید شده توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان اختلال هراس عبارتند از فلوکستین (پروزاک)، پاروکستین (پاکسیل، پکسوا) و سرترالین (زولوفت) هستند که از جمله موثرترین دارو برای پانیک به حساب می‌آیند. این داروها عموماً بی‌خطر یا با خطر کم عوارض جانبی جدی هستند.
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs). این داروها دسته دیگری از داروهای ضد افسردگی هستند. SNRI ونلافاکسین (Effexor XR) برای درمان اختلال پانیک مورد تایید FDA هستند.
- بنزودیازپین‌ها این آرام بخش‌ها مضعف سیستم عصبی مرکزی هستند. بنزودیازپین‌های مورد تایید FDA برای درمان اختلال هراس شامل آلپرازولام (زاناکس) و کلونازپام (کلونوپین) می‌باشند. بنزودیازپین‌ها معمولاً فقط به‌صورت کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند، زیرا می‌توانند عادت‌ساز باشند و باعث وابستگی ذهنی یا فیزیکی شوند. اگر با مصرف الکل یا مواد مخدر مشکل داشتید، این داروها انتخاب خوبی نیستند. آنها همچنین می‌توانند با داروهای دیگر تداخل داشته باشند و عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کنند.
اگر یک دارو برایتان به خوبی نتیجه نمی‌دهد، پزشک ممکن است تغییر به داروی دیگر یا ترکیب برخی داروها را برای افزایش اثربخشی توصیه کند. به خاطر داشته باشید که ممکن است چند هفته پس از اولین شروع مصرف دارو طول بکشد تا متوجه بهبود علائم پانیک شدن شوید. همه‌ی داروها خطر عوارض جانبی دارند و برخی از آنها ممکن است در شرایط خاصی مانند بارداری توصیه نشود. در مورد مصرف داروهای اعصاب در بارداری و عوارض آن در این مقاله بیشتر بخوانید. با پزشک خود در مورد عوارض و خطرات احتمالی صحبت کنید.
درمان‌های روانشناختی پانیک
برای کنترل علائم پانیک مزمن شما باید یک سری تمارین روانشناختی را نیز انجام دهید. در درجه‌ی اول نباید به دنبال عوامل حواس پرتی باشید. باید با ترس خود مقابله کنید. اگر از آن فرار نکنید، می‌توانید بر شرایط تسلط پیدا کرده و بدانید اوضاع را تحت کنترل گرفته‌اید. همانطور که اضطراب شروع به از بین رفتن می‌کند، بر محیط اطراف خود تمرکز کنید و به انجام کاری که قبلاً انجام می‌دادید ادامه دهید. اگر دچار یک حمله پانیک کوتاه و ناگهانی می‌شوید، همراه داشتن شخصی می‌تواند مفید باشد و به شما اطمینان دهد که این حمله خواهد گذشت و علائم آن جای نگرانی ندارند.
تمرین تنفسی یکی از بهترین تمارین برای کنترل علائم پانیک حاد و مزمن است. اگر در طول حمله پانیک به سرعت نفس می‌کشید، انجام تمرینات تنفسی می‌تواند علائم دیگرتان را کاهش دهد. این دستور را امتحان کنید:
- تا جایی که می‌توانید آرام، عمیق و آرام نفس بکشید.
- به آرامی، عمیق و به آرامی از طریق دهان خود نفس بکشید.
- برای برخی افراد مفید است که به طور پیوسته از 1 تا 5 برای هر دم و بازدم بشمارند.
- چشمان خود را ببندید و روی تنفس خود تمرکز کنید.
روشهای جلوگیری از حمله عصبی
پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا محرک‌هایی را که باعث حملات پانیک می‌شوند شناسایی کنید. در طول روان درمانی، استراتژی‌هایی را برای مدیریت رویدادهای محرک و جلوگیری از حمله یاد می‌گیرید. همچنین می‌توانید این اقدامات را برای کاهش خطر ابتلا به حمله پانیک انجام دهید:
- از مصرف کافئین، الکل و سیگار خودداری کنید. اینها می‌توانند حملات پانیک را بدتر کنند.
- به طور منظم ورزش کنید تا به شما کمک کند استرس را مدیریت کنید، تنش را از بین ببرید و حالتان را تقویت کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- استرس را با روشهای سالم مدیریت کنید.
- قبل از مصرف مکمل‌های گیاهی یا داروهای بدون نسخه (OTC) با پزشکتان صحبت کنید. برخی مواد می‌توانند اضطراب را افزایش دهند.
- قند، غذاهای سرخ شده، غذاهای فراوری شده، افزودنی‌های مواد غذایی، کافئین و ... از جمله غذاهای مضر برای حمله پانیک هستند که باید از خوردنشان اجتناب کنید.
علائم پانیک در کودکان چیست؟
متاسفانه کودکان نیز ممکن است حملات پانیک را در نتیجه قرار گرفتن در معرض چیزی که از آن می‌ترسند تجربه کنند. یک وضعیت سلامت روانی موجود مانند اضطراب، افسردگی، اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) محرک‌های عاطفی کوتاه مدت مانند رنج بردن از سوگ. خود کم بینی و ... می‌توانند منجر به بروز پانیک در آنها شوند.
در طول حمله پانیک، کودک شما ممکن است احساس ترس یا وحشت شدید، مشکل در تنفس، درد یا گرفتگی قفسه سینه، تغییرات ضربان قلب، سرگیجه، عرق کردن و لرزش داشته باشد. حمله پانیک به طور ناگهانی شروع می‌شود و معمولاً بین 5 تا 20 دقیقه طول می‌کشد اما ممکن است حتی بیشتر طول بکشد. حمله می‌تواند با یک رویداد استرس‌زا آغاز شود.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.