دیسک کمر در دوران بارداری | آیا مادر و جنین در خطر هستند؟
کمردرد در دوران بارداری شایع است و حدود 76% از زنان آن را تجربه می‌کنند. اما دردهای کمر زمانی نگران‌کننده خواهند شد که با نشانه‌های دیگری مانند علائم دیسک کمر همراه باشند. دیسک کمر در دوران بارداری می‌تواند برای زنان سخت و آزاردهنده باشد چون افزایش وزن جنین، فشار مضاعفی به کمر مادر وارد کرده و شدت علائم را بیشتر خواهد کرد. باتوجه‌به اینکه ممکن است کمردرد عادی با دیسک کمر در بارداری اشتباه گرفته شود، در این مقاله از مجله گهواره، علائم، روش‌های تشخیص و درمان دیسک کمر در حاملگی را بررسی کرده و به این موضوع می‌پردازیم که آیا دیسک کمر برای بارداری خطرناک است؟
با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.
- چرا زنان به دیسک کمر در دوران بارداری مبتلا می‌شوند؟
- دلایل ابتلا به دیسک کمر در بارداری و زایمان
- علت تشدید دیسک کمر در بارداری
- تفاوت بین کمردرد طبیعی بارداری و علائم دیسک کمر
- علائم دیسک کمر در دوران بارداری
- خطرات دیسک کمر در بارداری
- روش های تشخیص دیسک کمر در بارداری
- روش های درمان دیسک کمر در بارداری
- نکاتی برای تسکین درد دیسک کمر در بارداری
- راهکارهایی برای پیشگیری از دیسک کمر در دوران بارداری
- دیسک کمر در بارداری و سزارین یا زایمان طبیعی
- چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
- دیسک کمر در بارداری و سلامت زنان
- سوالات متداول
- منابع
چرا زنان به دیسک کمر در دوران بارداری مبتلا می‌شوند؟
طبق آخرین مطالعات، درصد بالایی از زنان در دوران بارداری، دچار کمردرد می‌شوند. چون افزایش قطر شکم مادر باعث تغییر مرکز ثقل بدن او به سمت جلو خواهد شد. در چنین شرایطی، گودی کمر افزایش پیدا کرده و بخش قدامی لگن نیز کج‌تر خواهد شد که بار محوری را از طریق ستون فقرات افزایش می‌دهد.
ترشح هورمون پلی‌پپتیدی ریلاکسین در دوران بارداری نیز افزایش پیدا می‌کند و غلظت آن در هفته 12 بارداری به اوج خود می‌رسد. این هورمون، با موارد زیر مرتبط است:
- بازسازی بافت همبند؛
- تنظیم کلاژن؛
- نرم شدن رباط‌ها در لگن.
بنابراین با تغییرات بالا، تغییرات مشابهی نیز در رباط طولی خلفی ایجاد می‌شود که خطر فتق دیسک کمر بین مهره‌ای را افزایش خواهد داد. به‌همین‌دلیل نیز برخی از زنان، درد دیسک کمر در بارداری را تجربه خواهند کرد.
لازم است بدانید که علاوه‌بر افزایش قطر شکم با بزرگ‌تر شدن جنین و فشاری که به کمر مادر باردار وارد می‌شود، عوامل دیگری نیز با دیسک کمر خفیف و بارداری مرتبط هستند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش سن بارداری؛
- شاخص توده بدنی بالا.
دلایل ابتلا به دیسک کمر در بارداری و زایمان
دلایل متعددی باعث افزایش ریسک ابتلا به دیسک کمر در حاملگی می‌شوند که به شرح زیر هستند:
افزایش وزن جنین و بزرگ‌تر شدن شکم
با پیش رفتن بارداری، وزن جنین بیشتر شده و در نتیجه اندازه شکم مادر باردار نیز بزرگ‌تر و البته سنگین‌تر خواهد شد. با جلو آمدن شکم، فشار وارده به ستون فقرات افزایش پیدا کرده و آن را به سمت جلو می‌کشاند. با جلو کشیده شدن ستون فقرات، در واقع مهره‌ها از حالت تراز یا طبیعی خود خارج خواهند شد و می‌توانند روی یکدیگر فشار وارد کنند. در نتیجه احتمال کمردرد در بارداری و ابتلا به دیسک کمر در زنان باردار افزایش پیدا می‌کند.
به نقل از سایت pregnancybirthbaby
وزن جنین در حال رشد می‌تواند ستون فقرات را به جلو کشیده و کمردرد را بیشتر کند.
The weight of your growing baby also can also pull your spine forward adding to the back pain.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری
یکی از مهم‌ترین دلایل درد کمر و افزایش احتمال ابتلا به دیسک کمر در بارداری، تغییرات هورمونی در این دوران است. هورمون ریلاکسین در دوران بارداری به‌منظور آماده‌سازی لگن برای زایمان و همچنین راحت‌تر کردن عبور نوزاد از کانال زایمان، ترشح می‌شود. این هورمون باعث نرم و کشیده شدن رباط‌ها، مفاصل لگن و ستون فقرات زنان باردار خواهد شد. بنابراین با ترشح هورمون ریلاکسین، مفاصل از تراز طبیعی خود خارج می‌شوند. در چنین شرایطی، زنان باردار کمر درد و در برخی موارد علائم دیسک کمر را تجربه می‌کنند.
دیسک کمر درمان‌نشده
اگر زنان در دوران قبل از بارداری، کمردرد و دیسک کمر را تجربه کرده باشند، با وزن گرفتن جنین، احتمال کمردرد و ابتلا به دیسک کمر در آن‌ها شدت پیدا می‌کند. لازم است بدانید که دیسک کمر مراحل متعددی دارد که شامل موارد زیر هستند:
- برجستگی (Bulging): در این مرحله، قسمت داخلی دیسک سالم است، اما به سمت بیرون کشیده شده است. علائم معمولا خفیف بوده و فرد درد مبهمی را در کمر خود حس می‌کند.
- برجستگی شدید (Protrusion): در این مرحله، دیسک از جایگاه اصلی خود خارج شده اما هنوز به‌صورت کامل پاره نشده است. علائم شدیدتر شده و درد از کمر به سمت ران‌ها کشیده می‌شود.
- فتق یا بیرون‌زدگی (Extrusion): در این مرحله، قسمت داخلی دیسک (هسته ژلاتینی) به‌دلیل پارگی، از حلقه محیطی اصلی خود خارج شده و در نتیجه به عصب کناری فشار وارد می‌کند. فشار وارده به عصب، باعث درد، بی‌حسی، سوزش و ضعف در اندام‌های تحتانی خواهد شد.
- پارگی کامل (Sequestration): پارگی دیسک، شدیدترین مرحله از ابتلا به دیسک کمر است. در این مرحله، قطعه‌ای از هسته داخلی دیسک به‌صورت کامل جدا شده و در کانال نخاعی رها خواهد شد. این وضعیت باعث اعمال فشار شدید به کمر و آسیب جدی به نخاع و عصب می‌شود.
بنابراین اگر در دوران قبل از بارداری، وضعیت دیسک کمر مادر در یکی از حالت‌های بالا قرار داشته باشد، احتمال شدت پیدا کردن دیسک و ورود آن به مراحل بعدی افزایش پیدا خواهد کرد.
به نقل از سایت ncbi
بارداری خطر فتق دیسک کمر را افزایش نمی‌دهد، وجود دیسک بیرون‌زده می‌تواند زمینه‌ساز کمردرد در دوران بارداری باشد.
Pregnancy does not inherently increase the risk of herniated lumbar disks, the presence of a prolapsed disk can predispose to back pain during pregnancy.
افزایش سن بارداری
با افزایش سن، دیسک‌های بین‌مهره‌ای به‌مرور مایع خود را از دست داده و خشک می‌شوند. با این اتفاق، دیسک اسفنجی، فشرده می‌شود. دیسک اسفنجی، بین قسمت‌های استخوانی ستون فقرات قرار گرفته و مانند کمک‌فنر عمل می‌کند. با فشرده شدن این دیسک، احتمال شکسته شدن حلقه بیرونی سخت مهره‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. در این مرحله، هسته از داخل حلقه مهره بیرون زده و به عصب فشار وارد می‌کند و باعث درد می‌شود.
بنابراین زمانی‌که زنان تصمیم به بارداری در سنین بالاتر می‌گیرند، احتمال ابتلا به دیسک کمر در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. چون همان‌طور که اشاره شد، با افزایش سن بیولوژیکی، دیسک‌ها مایع روان خود را از دست می‌دهند و خشک می‌شوند. این خشکی، بستر را برای آسیب‌های جدی فراهم می‌کند. حال این شرایط را با افزایش وزن جنین و فشاری که به دیسک‌های سخت شده وارد می‌کند در نظر بگیرید. قاعدتا ترکیبی از این عوامل، عامل اصلی دیسک کمر در دوران بارداری هستند.
مرحله بارداری
مرحله بارداری تاثیر آنچنان زیادی در ابتلا به دیسک کمر ندارد و تنها ممکن است وزن گرفتن جنین در ماه‌های آخر باعث تجربه کمردرد بیشتر شود. بعضی افراد جنسیت جنین را عامل دیسک کمر در بارداری می‌دانند که نه مرحله بارداری نه جنسیت نمی‌توانند عامل دیسک کمر در این دوران باشند.
عدم فعالیت بدنی در دوران بارداری
نداشتن فعالیت بدنی در دوران بارداری باعث ضعف عضلات کمر و شکم خواهد شد. بنابراین این عضلات نمی‌توانند به‌درستی از ستون فقرات پشتیبانی کنند. زمانی‌که این عضلات قدرت پشتیبانی و حمایت از کمر را نداشته باشند، کمر به سمت جلو کشیده شده و در نتیجه مهره‌ها از حالت طبیعی خود خارج می‌شوند. با تداوم این وضعیت در طول دوران بارداری، احتمال ابتلا به کمردردهای شدیدتر به‌دلیل ابتلا به دیسک کمر افزایش پیدا می‌کند.
به نقل از سایت hopkinsmedicine
اگرچه سن شایع‌ترین عامل خطر است، اما عدم فعالیت بدنی می‌تواند باعث ضعف عضلات کمر و شکم شود که ممکن است به‌درستی از ستون فقرات پشتیبانی نکنند.
Although age is the most common risk, physical inactivity can cause weak back and abdominal muscles, which may not support the spine properly.
علت تشدید دیسک کمر در بارداری
باتوجه‌به دلایل ابتلا به دیسک کمر که در بخش قبلی بررسی شد، علت تشدید دیسک کمر در بارداری به شرح زیر است:
- تغییرات هورمونی در دوران بارداری؛
- افزایش وزن جنین؛
- ضعف عضلات شکم و کمر؛
- ایستادن‌های طولانی‌مدت؛
- بلندکردن اشیای سنگین؛
- نداشتن فعالیت بدنی و ضعف عضلات؛
- سن بیولوژیکی؛
- افزایش وزن مادر باردار.
تفاوت بین کمردرد طبیعی بارداری و علائم دیسک کمر
کمردرد طبیعی در بارداری تفاوت‌های زیادی با علائم دیسک کمر دارد. دردهای کمر در این دوران کاملا طبیعی و به‌دلیل تغییرات هورمونی و خارج شدن مهره‌های کمر از وضعیت اصلی خود است و با زایمان برطرف خواهند شد. اما دیسک کمر علاوه‌بر کمردرد مزمن و مداوم، با مشکلات دیگری نیز همراه است که در بخش بعدی بررسی خواهد شد.
علائم دیسک کمر در دوران بارداری
بسیاری از خانم‌ها به‌دنبال علائم دیسک کمر در بارداری نی نی سایت هستند. اما برای بررسی چنین موضوع مهمی باید به مراجع علمی معتبر دنیا مراجعه کرد. چون ممکن است برخی از زنان درد دنبالچه در بارداری را نیز تجربه کنند که دلایل دیگری دارد. لازم است بدانید که علائم دیسک کمر در بارداری مشابه علائم دیسک کمر در مراحل دیگر زندگی و به شرح زیر هستند:
- درد متناوب یا مداوم کمر (بدتر شدن درد با حرکت، سرفه، عطسه یا ایستادن‌های طولانی‌مدت)؛
- اسپاسم عضلات کمر (تنش و گرفتگی شدید عضلات و فیله کمر)؛
- سفتی عضلات کمر؛
- درد سیاتیک (در یکی یا هر دو پا)؛
- محدودیت در حرکت و کاهش دامنه انعطاف بدن؛
- ضعف عضلانی در پاها (ناتوانی در بلند کردن پاها)؛
- بی‌حسی پا یا ساق پا، سوزن‌سوزن شدن و گزگز پاها؛
- کاهش رفلکس در زانو یا مچ پا؛
- سندرم پای بی‌قرار (میل به حرکت دادن مداوم پاها)؛
- تغییرات عملکرد مثانه یا روده (بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع، نیاز فوری و غیرقابل کنترل به ادرار یا مدفوع، یبوست و مشکل در تخلیه روده بزرگ).
خطرات دیسک کمر در بارداری
- شدت گرفتن درد و علائم دیسک کمر؛
- کاهش کیفیت زندگی و اختلال در فعالیت‌های روزانه؛
- تاثیر روی روش زایمان (طبیعی یا سزارین)؛
- استرس و خستگی مادر.
روش های تشخیص دیسک کمر در بارداری
برای تشخیص دیسک کمر در بارداری، پزشک متخصص مجموعه‌ای از آزمایش‌های بررسی سیستم عصبی را انجام می‌دهد که به شرح زیر هستند:
- MRI؛
- تصویربرداری با اشعه ایکس؛
- سی‌تی‌اسکن؛
- میلوگرام (تزریق رنگ به کانال نخاعی و بررسی وضعیت دیسک کمر)؛
- الکترومیوگرافی (پاسخ عضله به فعالیت الکتریکی)؛
- مطالعه هدایت عصبی.
نکته بسیار مهم اینکه، در تمامی موارد بالا از اشعه برای تشکیل تصویری واضح از وضعیت دیسک کمر استفاده می‌شود. بنابراین قبل از هر اقدامی باید با پزشک متخصص زنان مشورت کرده و سپس برای انجام این آزمایش‌ها اقدام کنید.
روش های درمان دیسک کمر در بارداری
بسیاری از خانم‌ها به‌دنبال درمان دیسک کمر و بارداری نی نی سایت هستند اما برای درمان باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده و هم‌زمان تحت‌نظر پزشک متخصص زنان و زایمان قرار بگیرید. تنها در این شرایط است که مطمئن خواهید بود دیسک کمر در بارداری و سزارین یا زایمان طبیعی خطری برای شما یا نوزاد نخواهد داشت.
دارو
پزشک متخصص مغز و اعصاب با مشورت پزشک متخصص زنان و زایمان و بررسی شرایط و وضعیت بالینی، داروهایی مانند مُسکن‌های ضدالتهاب و شُل‌کننده عضلات را تجویز می‌کند. این داروها با شُل کردن عضلات و کاهش التهاب مفاصل، درد دیسک کمر را کاهش می‌دهند.
باتوجه‌به اینکه، مصرف داروهای ضدالتهاب، مُسکن و شُل‌کننده عضلات ممکن است برای برخی از زنان باردار مضر باشد، از مصرف خودسرانه این داروها خودداری کنید.
نکته بسیار مهم اینکه، نباید در دوران بارداری داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن مصرف کنید. بنابراین هرگز داروی بدون نسخه برای کاهش درد دیسک کمر در بارداری از داروخانه نخرید و حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
خطرات داروهای مسکن درمان دیسک کمر در بارداری
همان‌طور که اشاره شد، برخی از داروهای مسکن ممکن است عوارضی برای مادر و جنین داشته باشند. البته داروی شُل‌کننده عضلات که پزشک تجویز می‌کند، معمولا بی‌خطر است.
| نوع دارو | ملاحظات |
| مسکن‌های اپیوئیدی | همراه با خطرات ناهنجاری دستگاه تنفسی و هیپوسپادیاس در سه‌ماهه اول بارداری |
| داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی | احتمال بسته‌شدن زودرس مجرای شریانی |
| گلوکوکورتیکوئیدها | باعث شکاف لب و کام در سه‌ماهه اول بارداری |
استراحت در رختخواب
پزشک متخصص مغز و اعصاب ممکن است با بررسی شرایط بالینی و میزان پیشرفت دیسک کمر، استراحت در رختخواب را تجویز کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از بهترین روش‌های درمان دیسک کمر در دوران بارداری است. پزشک متخصص فیزیوتراپ، باتوجه‌به شرایط مادر باردار و مرحله دیسک کمر، علاوه‌بر کمک به کاهش کمردرد و گرفتگی عضلات کمر به تقویت عضلات لگن و آماده‌سازی بدن مادر باردار برای زایمان نیز کمک خواهد کرد.
دکتر فیزیوتراپ تمرینات شخصی‌سازی شده را برای شما طراحی خواهد کرد. این تمرینات علاوه‌بر کاهش درد کمر در دوران بارداری می‌توانند خطر ابتلا به دیسک کمر را نیز کاهش دهند. چون تمرین دادن عضلات کمر و شکم می‌تواند به حمایت بیشتر از دیسک‌های کمر کمک کند.
به نقل از سایت ncbi
فیزیوتراپیست باید از انجام حرکات با دامنه حرکتی زیاد خودداری کند، چون سطح هورمون ریلاکسین بالا بوده و ممکن است مفاصل انعطاف‌پذیرتر از حد معمول باشند.
The physiotherapist should avoid a large range of motion because the level of relaxin hormone is high, and articulations may be more flexible than usual.
ورزش دیسک کمر در بارداری
پزشکان متخصص چندین ورزش دیسک کمر در بارداری توصیه می‌کنند که به شرح زیر هستند:
کشش حالت کودک
- روی زمین زانو بزنید.
- زانوها را کمی از هم باز کنید تا فضای خالی برای شکم فراهم شود.
- بالاتنه را با بازوهای کشیده به سمت پایین بیاورد تا در جلوی سرتان، کف زمین را حس کنید.
- در این حالت باید کشش را در تمام ستون فقرات خود احساس کنید.
- به‌مدت 30 ثانیه در حالت کششی باقی بمانید.
- این تمرین را 2 تا 3 بار تکرار کنید.
حرکات رقص شکم
- روی زمین صاف ایستاده و پاهای خود را در جایی مطمئن قرار دهید.
- به آرامی باسن و لگن خود را به‌شکل دایره‌وار حرکت دهید، انگار در حال رقص شکم هستید.
- این ورزش دیسک کمر در بارداری را می‌توانید به‌حالت نشسته و روی چهاردست‌وپا نیز انجام دهید.
حرکت چرخش لگن
- روی زمین صاف ایستاده و زانوهای خود را کمی خم کنید.
- با چرخاندن لگن و باسن خود به سمت عقب، انحنای کمر را به‌آرامی صاف کنید.
- به‌مدت 3 تا 5 ثانیه در این وضعیت بمانید.
- چرخش لگن و باسن را 10 بار تکرار کنید.
- این ورزش را می‌توانید در حالت ایستاده، دراز کشیده یا حتی نشسته روی توپ نیز انجام دهید.
نقل از سایت ncbi
بسیاری از منابع فیزیوتراپی روش‌های درمان کمردرد در دوران بارداری مانند آب‌درمانی، حرکات کششی، طب‌سوزنی، آموزش وضعیت بدن به‌صورت کلی و تمرینات عضلات مرکزی را ثابت کرده‌اند.
Many physiotherapy resources have proven to be effective in low back pain treatment during pregnancy, such as hydrotherapy, stretching, acupuncture, global postural education, and core training.
جراحی دیسک کمر در بارداری
جراحی دیسک کمر در بارداری در مواردی مانند سندرم دم اسب یا نقص عصبی پیش‌رونده توصیه می‌شود. چون عدم انجام جراحی در این مراحل ممکن است منجر به عوارض دائمی شود. لازم است بدانید که، پزشک متخصص مغز و اعصاب با بررسی شرایط و علائم و تنها در صورت ضرورت، برای جراحی دیسک کمر در دوران بارداری اقدام می‌کند.
نکاتی برای تسکین درد دیسک کمر در بارداری
- از سرما و گرما درمانی روی ناحیه آسیب‌دیده استفاده کنید.
- طبق دستور پزشک، مسکن مصرف کنید.
- اگر درد شدید دارید، بین 1 تا 3 روز استراحت کنید.
- ورزش‌های سبک مانند شنا، پیاده‌روی و ورزش‌های کششی انجام دهید.
- هر روز پیاده‌روی آرام و پیوسته داشته باشید.
- از بلند کردن اشیای سنگین خودداری کنید.
- وزن بدن را در دوران بارداری کنترل کرده و با رژیم غذایی مناسب مانع از افزایش وزن شوید.
- کفش مناسب بپوشید و از پوشیدن کفش‌هایی با پاشنه‌های بلند خودداری کنید.
- سیگار کشیدن می‌تواند دیسک‌ها را ضعیف کند، پس از کشیدن سیگار خودداری کنید.
راهکارهایی برای پیشگیری از دیسک کمر در دوران بارداری
- ایستادن و نشستن صاف، حفظ ستون فقرات و قوز نکردن را تمرین کنید.
- از نشستن و ایستادن‌های طولانی‌مدت خودداری کنید.
- هنگام انجام فعالیت‌های بدنی، استراحت کنید.
- اگر کمردرد دارید، از کمربندهای طبی دوران بارداری استفاده کنید.
- شب‌ها به پهلو بخوابید و بالشی را بین پاهای خود قرار داده و گاهی به پهلوی دیگر بخوابید.
دیسک کمر در بارداری و سزارین یا زایمان طبیعی
برخی از افراد نگران این هستند که دیسک کمر زایمان طبیعی را با خطری روبه‌رو کند. اینکه زنان باردار با وجود ابتلا به دیسک کمر باید بین زایمان طبیعی یا سزارین کدام‌یک را انتخاب کنند، به تشخیص پزشک متخصص زنان و پزشک متخصص مغز و اعصاب بستگی دارد.
در زایمان طبیعی یا واژینال، از نیروی طبیعی بدن شامل لگن و اندام‌های تناسلی برای هدایت نوزاد از کانال زایمان استفاده می‌شود. بنابراین انتخاب این روش زایمان بستگی به شرایط و شدت دیسک کمر مادر باردار دارد.
در مواردی که دیسک کمر در بارداری شدید بوده و فشار زیادی به عصب‌ها و نخاع وارد می‌کند، پزشک متخصص ممکن است به‌جای زایمان طبیعی، سزارین را توصیه کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
درد کمر در دوران بارداری همواره نشانه‌ای از دیسک کمر نیست. بلکه ممکن است نشانه‌ای از زایمان زودرس یا حتی عفونت دستگاه ادراری باشد. بنابراین زمانی‌که یکی از علائم زیر را تجربه می‌کنید، باید هرچه‌سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید تا دلایل ابتلا به کمردرد را بررسی و برای درمان اقدام کند.
- اختلال در زندگی روزمره؛
- شدیدتر شدن علائم؛
- ضعف یا سوزن‌سوزن شدن پاها؛
- مشکل در ایستادن و راه‌رفتن؛
- تغییر در حس باسن، مقعد یا اندام تناسلی؛
- تغییر در عملکرد روده یا مثانه؛
- خونریزی واژن؛
- ادرار دردناک.
دیسک کمر در بارداری و سلامت زنان
درد کمر در حاملگی شایع است و علت آن نیز وزن گرفتن جنین و تغییرات وضعیت مهره‌های کمر است. اما آنچه که زنان باردار را نگران می‌کند، ابتلا به دیسک کمر در دوران بارداری است. چون تصور می‌کنند، این مشکل می‌تواند خطراتی برای جنین داشته باشد. اما مطالعات و بررسی‌ها نشان داده دیسک کمر خطری برای جنین نداشته و باعث زایمان زودرس یا سقط جنین نخواهد شد. در این دوران، اقداماتی مانند مصرف دارو، فیزیوتراپی، ورزش و مدیریت وزن با تغییر سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم کمک کرده و مانع پیشرفت دیسک کمر شود.
سوالات متداول
1- آیا دیسک کمر برای بارداری خطرناک است؟ خیر. دیسک کمر به‌تنهایی برای بارداری خطری ندارد اما بارداری می‌تواند علائم دیسک کمر را تشدید کند.
2- آیا دیسک کمر در بارداری باعث سقط جنین می‌شود؟ خیر. دیسک کمر در دوران بارداری باعث سقط جنین نخواهد شد.
3- آیا با ابتلا به دیسک کمر زایمان طبیعی ممکن است؟ بله. اگر دیسک کمر شدید نبوده و به عصب‌ها و نخاع فشار زیادی وارد نکند، پزشک ممکن است زایمان طبیعی را توصیه کند.
4- آیا برای دیسک کمر در بارداری می‌توان دارو مصرف کرد؟ بله. پزشک متخصص برای کاهش درد معمولا بی‌خطرترین داروی مسکن یا شُل‌کننده عضلات را تجویز خواهد کرد.
5- من دیسک کمر دارم، می‌توانم باردار شوم؟ برجستگی دیسک بین‌مهره‌ای به‌تنهایی برای بارداری خطرناک نیست. اما قبل از بارداری باید با نرمش‌های مخصوص کمر، عضلات کمر و شکم و اطراف ستون مهره‌ها را تقویت کنید.
منابع
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.