آمبولی پا در بارداری | علائم، علت و درمان لخته شدن خون در پا

در بارداری به دلیل تمرکز خون‌رسانی به بافت‌های جنینی، خون‌رسانی به بخش‌های دیگر بدن مختل می‌شود. گردش خون معیوب می‌توانند منجر به تورم پاها شود که مسئله‌ای شایع و کم خطر است. اما تورم پا می‌تواند دلایل خطرناک‌تری نیز داشته باشد، از جمله آمبولی پا. منظور از آمبولی ایجاد لخته خون در عروق است که علاوه بر سد کردن مسیر جریان خون، خطرات جدی‌تری از جمله مرگ مادر و جنین را به همراه دارد. در این مقاله قصد داریم در مورد دلایل و روش‌های درمان آمبولی پا در بارداری بیشتر توضیح دهیم‌.

با نصب اپلیکیشن گهواره، می‌توانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیه‌های تغذیه‌ای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایش‌ها و غربالگری‌های ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری می‌کند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، می‌توانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیام‌های مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک می‌کند دوران بارداری سالم و آگاهانه‌ای را تجربه نمایید.

بیماری آمبولی پا چیست؟

شایع‌ترین علت آمبولی پا، گیر کردن لخته خون در وریدهای عمقی است که به عنوان ترومبوز ورید عمقی (DVT) نیز شناخته می شود. آمبولی ممکن است یک لخته خون، یک گلبول چربی، یک حباب هوا یا گازهای دیگر، مایع آمنیوتیک یا مواد خارجی باشد که در مسیر صحیح خونرسانی اختلال ایجاد می‌کند. شما می‌توانید عکس لخته خون در بارداری را در زیر مشاهده کنید.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

علت آمبولی پا در بارداری چیست؟

زنان باردار پنج برابر بیشتر از زنان دیگر در معرض ابتلا به DVT هستند . شانس بروز انعقاد خون بیشتر در طول بارداری، احتمالاً برای محافظت از زنان در برابر خونریزی بیش از حد در هنگام سقط جنین یا زایمان موفق است. 

سایر عوامل خطر که احتمال آمبولی پا در بارداری را افزایش می‌دهند عبارتند از: فشار خون بالا، دیابت، فیبریلاسیون دهلیزی، دیس لیپیدمی، سیگار کشیدن، کم تحرکی، بیماری کلیوی، آپنه خواب و مصرف زیاد الکل.

* مقاله آمبولی ریه در بارداری را مطالعه کنید

چه زمانی خطر آمبولی پا در بارداری بیشتر است؟

آمبولی پا در بارداری شایع نیست. اما احتمال ابتلای شما به آمبولی پا در هر مرحله از بارداری و تا 6 هفته پس از تولد بیشتر از افراد هم سن و سالی است که باردار نیستند. اگر شما یا یکی از اعضای نزدیک خانواده قبلا لخته خون داشته باشید، خطر ابتلا به آمبولی پا در دوران بارداری حتی بیشتر خواهد بود.

علائم لخته شدن خون در پا در بارداری

شایع‌ترین علائم آمبولی پا در بارداری عبارتند از:

• احساس درد، تورم یا تحریک‌پذیری در یک پا - معمولاً در ناحیه ساق پا و معمولاً در پای چپ
• احساس گرمی یا قرمزی روی پوست ناحیه آسیب دیده
• درد شدید در ناحیه آسیب دیده
• درد در ساق پا به طوری که وقتی پای خود را به سمت بالا به سمت زانو خم کنید بدتر می‌شود

تشخیص آمبولی پا در بارداری چگونه است؟

علائمی که در بالا به آن اشاره کردیم می‌توانند علائم لخته شدن خون در پا در بارداری باشند با این حال برخی از آنها در بیماری‌های دیگر نیز مشترک‌اند و بنابراین برای اطمینان دقیق از وضعیت مادر نیاز به انجام آزمایشات بیشتری است.

سونوگرافی داپلر (که برای ارزیابی جریان خون استفاده می شود) می‌تواند برای بررسی پاها از نظر وجود لخته و آمبولی پا در بارداری انجام شود.

* مقاله ورم پا و مچ پا در بارداری را مطالعه کنید.

آیا لخته خون در بارداری خطرناک است؟

در بیشتر موارد آمبولی پا در دوران بارداری خطرناک نیست و لخته ایجاد شده مشکلی جز ورم و احساس درد ایجاد نمی‌کند. همچنین وجود لخته‌های خونی در هر قسمت از بدن با افزایش خطر فشار خون بالا نیز همراه است.

اما در بعضی موارد لخته می‌تواند توسط جریان خون کنده شده و به سمت ریه حرکت کند که منجر به بروز آمبولی ریه در بارداری می‌شود. آمبولی ریه بسیار خطرناک است و می‌تواند خطراتی از جمله سقط جنین و حتی مرگ مادر را به همراه داشته باشد.

جلوگیری از آمبولی پا در بارداری

بهترین راه این است که با کاهش دلایل آمبولی پا در بارداری ریسک بروز این اتفاق را به حداقل کاهش دهید.

باردار شدن با وزن مناسب یکی از موثرترین راه‌ها برای کاهش خطر لخته شدن خون در دوران بارداری است. BMI توصیه شده بین 18.5 تا 25 قبل از بارداری است.

پس از بارداری، سعی کنید افزایش وزن خود را به مقدار توصیه شده توسط پزشک محدود کنید. اغلب این مقدار بین ۵ تا ۸ کیلوگرم است. عدد افزایش وزن بسته به وضعیت و وزن اولیه شما متفاوت خواهد بود و در هر بارداری منحصر به فرد است. پزشک شما اطلاعاتی در مورد وزن ایده آل بارداری در اختیارتان قرار می دهد.

همچنین می‌توانید با انجام بعضی عادات ثابت و سالم در دوران بارداری به کاهش خطر لخته شدن خون کمک کنید:

• ورزش: بر اساس توصیه پزشک خود، میزان سختی یا دفعات ورزشتان را محدود کنید.
• فشرده سازی جریان خون: برای تقویت گردش خون از جوراب تنگ یا ساپورت استفاده کنید.
• هیدراته ماندن: در طول روز مقدار زیادی مایعات بنوشید (10 لیوان در روز).
• حرکت: در صورت نشستن طولانی مدت، موقعیت پاها را به طور مکرر تغییر دهید تا جریان خون بهبود یابد.
• تغییر سبک زندگی: عادات ناسالم مانند سیگار کشیدن را ترک کنید.

درمان آمبولی پا در بارداری

درمان لخته شدن خون در پا در بارداری بسته به شدت آن و وضعیت مادر می‌تواند متفاوت باشد. درمان‌های اولیه شامل استفاده از جوراب واریس و افزایش سطح تحرک و مصرف مایعات بیشتر توسط مادر است. در گام بعدی پزشک می‌تواند داروهای ضد انعقاد و رقیق کننده‌ای از جمله هپارین، وافارین و آنوکسپارین را تجویز کند.

در مواردی که لخته بزرگ و یا احتمال کنده شدن لخته بالا است ممکن است از برخی فیلترها در مسیر عروق پا استفاده کنند که از جابجایی لخته به سمت ریه‌ها جلوگیری می‌کند. در موارد بسیار شدید که ریسک بالایی دارند ممکن است به کمک عمل‌های جراحی نیاز باشد لخته از پا خارج شود.

چه زنانی بیشتر دچار آمبولی پا در بارداری می‌شوند؟

زنان زیر بیش از سایرین در معرض خطر آمبولی پا در دوران بارداری قرار دارند:

• زنانی که واریس شدید دارند
• زنان دارای اضافه وزن
• زنانی که در گذشته سزارین داشتند
• زنانی که در زایمان‌های قبلی دچار خونریزی شدید شده و به تزریق خون نیاز پیدا کرده‌اند
• افرادی که از قرص‌های ضد بارداری غیر پروژسترونی استفاده می‌کردند
• زنانی که مشکلات انعقاد خون ارثی دارند
• زنانی که به دلیل برخی شرایط خاص بارداری نیاز به استراحت مطلق دارند
• زنان کارمندی که ساعت‌های زیادی در مکان‌های ثابت می‌نشینند
• زنانی که دچار آسیب‌های سیاهرگی شده و یا در گذشته روی سیاهرگ خود جراحی انجام داده‌اند
• زنانی که در گذشته سرطان داشته و تحت درمان‌های سرطانی قرار گرفتند
• زنان مبتلا به نارسایی‌های قلبی
• زنانی که در سنین بالا باردار شده‌اند

آمبولی پا بعد از سزارین 

آمبولی پا به بارداری ختم نمی‌شود و پس از زایمان نیز احتمال بروز آن وجود دارد. این مسئله به طور ویژه در زنانی که سزارین داشته‌اند شایع است.

بعد از سزارین شما بیشتر از زنانی که بارداری طبیعی داشته‌اند به استراحت نیاز دارید و این استراحت می‌تواند منجر به اختلال در گردش خون و ایجاد لخته در پاها شود.