عوارض کم‌کاری تیروئید در نوزادان و کودکان

عوارض کم‌کاری تیروئید در کودکان، با توجه به افزایش شیوع بیماری، امروزه به یک مسئله جدی تبدیل شده‌است. کم‌کاری تیروئید در کودکان موجب کاهش سوخت‌و‌ساز در بدن کودک، خستگی، اختلال رشد و دیگر عوارض کم‌کاری تیروئید در کودکان می‌شود. در ادامه در کنار پرداختن به عوارض کم‌کاری تیروئید در کودکان، بررسی می‌کنیم که اثرات کم‌کاری تیروئید در کودکان چیست و آیا کم‌کاری تیروئید در کودکان درمان قطعی دارد؟

بیماری کم‌کاری تیروئید با تیروئید کم‌کار در کودکان 

قبل از پرداختن به موضوع عوارض کم‌کاری تیروئید در کودکان، لازم است بدانید کم‌کاری تیروئید در کودکان چیست؟ برای داشتن درک بهتری از کم‌کاری تیروئید در کودکان، لازم است که ابتدا بدانیم غده تیروئید چیست. تیروئید یک غده کوچک در جلوی گردن است. در زبان یونانی «تیروئید» به معنای «سپرمانند» است. دلیل این نام‌گذاری این است که غده تیروئید مانند سپر جلو نای قرار دارد. غده تیروئید با ترشح هورمون، میزان متابولیسم (سوخت و ساز) ما را کنترل می‌کند. ترشح هورمون‌های غده تیروئید، تحت کنترل هورمون مترشحه از غده هیپوفیز به نام TSH در مغز است. هورمون‌های تیروئیدی (T3,T4) در اعمال مهمی از بدن از جمله سوخت‌وساز و رشد دخیل هستند. کم‌کاری تیروئید، به حالتی گفته می‌شود که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون-های تیروئیدی را ترشح نکند. در کودکی که دچار کم‌کاری تیروئید است، معمولا هورمون‌های تیروئیدی کاهش یافته‌اند و هورمون TSH افزایش یافته‌است. میزان طبیعی و پایین هورمون TSH با توجه به سن و به واحد mU/L عبارت است از:

• 0 تا 4 روزه: میزان طبیعی: 1/6 تا 3/24، میزان پایین: کمتر از یک
• 2 تا 20 هفته: میزان طبیعی: 0/58 تا 5/57، میزان پایین: کمتر از 0/5
• 20 هفته تا 18 ماه: 0/55 تا 5/31، میزان پایین: کمتر از 0/5

نصب اپلیکیشن گهواره

علائم کم‌کاری تیروئید در کودکان

کم‌کاری تیروئید در کودکان چه علائمی دارد؟ می‌توان گفت که علائم و عوارض کم‌کاری تیروئید تقریبا در مقابل علائم و عوارض پرکاری تیروئید در کودکان است. برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید مطلب عوارض پرکاری تیروئید در کودکان را در همین سایت مطالعه کنید  برخی از علائم کم‌کاری تیروئید در کودکان، در ادامه آمده‌است:

• واکنش کند و حرف‌زدن آهسته
• خستگی و بی‌حالی
• چهره خسته و کسل
• افتادگی پلک‌ها
• صورت پف‌کرده و متورم
• افزایش حجم تیروئید
• عدم تحمل ورزش
• عدم تحمل سرما
• افزایش وزن
• بی‌اشتهایی
• نبض آهسته
• یبوست
• ریزش و خشکی مو
• پوست خشک و خشن
• گرفتگی عضلات
• تون عضلانی ضعیف
• تاخیر در درآوردن دندان‌ها
• رشد کند
• مشکل در یادگیری، تمرکز و عملکرد در مدرسه
• صدای خشن
• تاخیر در بلوغ

در هایپوتیروئیدی یا کم‌کاری تیروئید در کودکان، ممکن است همه یا تنها برخی از این علائم دیده‌شود. در برخی شرایط، علت کمبود هورمون رشد می‌تواند کم‌کاری تیروئید باشد. در این زمینه می‌توانید مقاله علت کمبود ه در صورت شک به هایپوتیروئیدی در فرزندتان و نگرانی از سلامتی وی به پزشک مراجعه کنید.

کم‌کاری تیروئید درکودکان چه عوارضی دارد؟

عوارض کم‌کاری تیروئید در کودکان، در موارد درمان‌نشده‌ی کم‌ کاری تیروئید می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی شود. برخی از عوارض کم‌کاری تیروئید در کودکان عبارت‌اند از:

• گواتر؛ غده‌ی تیروئید به دلیل تحریک مداوم برای تولید هورمون‌های بیشتر، بزرگ‌تر می‌شود؛ این بزرگی غده‌ی تیروئید را گواتر می‌نامند. 
• مشکلات قلبی
• مسائل و مشکلات بهداشت روان مانند افسردگی
• اختلال در رشد ذهنی و یادگیری در محیط‌های آموزشی مانند مدرسه
• مشکلات سیستم عصبی مانند هوش پایین یا اختلال در مهارت‌های حرکتی
• سطح پایین گلبول‌های قرمز و کم‌خونی در کودکان 
• تاثیر سوء بر رشد و نمو طبیعی کودک

عوارض کم‌کاری تیروئید در نوزادان

عوارض کم‌کاری تیروئید در نوزادانی که با کم‌کاری تیروئید به دنیا می‌آیند و به‌موقع درمان نمی‌شوند، دیده می‌شود. یکی از این عوارض، ناتوانی ذهنی است. ضریب هوشی بچه مبتلا به کم‌کاری تیروئید، به ازای ماه‌هایی که درمان به تاخیر می‌افتد، چندین نمره کم می‌شود. برخی دیگر از عوارض کم‌کاری تیروئید در شیرخواران عبارت‌اند از:

1. رشد و قدرت ناکافی در استخوان‌ها و درنتیجه بالا رفتن احتمال شکستگی استخوان در کودکان
2. راه‌افتادن و راه‌رفتن غیرطبیعی شیرخوار
3. گرفتگی عضلات
4. ناتوانی در صحبت‌کردن
5. رفتاری شبیه تشخیص اوتیسم در کودکان
6. مشکلات بینایی و شنوایی
7. مشکلات حافظه
8. عدم توانایی در توجه و تمرکز
9. یادگیری کُندتر
10. اختلال در مهارت‌های حرکتی

دلایل کم‌کاری تیروئید در کودکان

دلایل کم‌کاری تیروئید در کودکان، می‌توانند مادرزادی و یا اکتسابی باشند. شایع‌ترین دلیل کم‌کاری تیروئید در کودکان، به دلیل واکنش سیستم ایمنی (خودایمنی) و تخریب تدریجی غده تیروئید است.

دلایل کم‌کاری تیروئید مادرزادی در کودکان

• عدم وجود غده تیروئید، تشکیل ناقص، غیرطبیعی یا کوچک غده تیروئید
• نقص ژنتیکی که بر تولید هورمون‌های تیروئیدی تاثیر می‌گذارد.
• ید ناکافی در رژیم غذایی مادر حین بارداری
• استفاده مادر باردار از یدرادیواکتیو و یا درمان ضدتیروئیدی در مشکلات و سرطان‌های تیروئید
• استفاده مادر باردار از داروهایی که موجب اختلال در تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌شوند؛ مثل سولفانامید‌ها، لیتیوم و داروهای ضدتیروئیدی

* دلایل و روشهای درمان مشکلات تیروئید در بارداری 

دلایل کم‌کاری تیروئید اکتسابی در کودکان

دلایل کم‌کاری تیروئید در کودکان، می‌تواند ناشی از اختلال در غده تیروئید و یا هیپوفیز در مغز باشد. کم‌کاری تیروئید در کودکان می‌تواند ناشی از حمله مستقیم آنتی‌بادی‌ها باشد، می‌تواند به دلیل جراحی‌های ناحیه گلو و در پیِ آن آسیب تیروئید و یا آسیب‌دیدگی‌های ناحیه سر که بر غده‌ی هیپوفیر اثر می‌گذارند، باشد. همچنین تابش اشعه، برخی دارو‌ها و کمبود ید در رژیم غذایی نیز بر غده تیروئید تاثیر می‌گذارد.

اما به‌طور کلی، شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان، حمله مستقیم سیستم ایمنی بدن، به این غده است. این بیماری تحت عنوان تیروئیدیت هاشیموتو شناخته ‌می‌شود. 

تشخیص کم‌کاری تیروئید در کودکان

تشخیص کم‌کاری تیروئید در کودکان، توسط پزشک صورت می‌گیرد. برای تشخیص کم‌کاری تیروئید مادرزادی در کودکان، غربال‌گری اولیه پس از تولد نوزاد صورت می‌گیرد. برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی این غربالگری به مقاله مربوطه مراجعه کنید. پزشک شما ضمن معاینه کودک، درباره علائم کودک و سابقه کم‌کاری تیروئید و بیماری‌های تیروئیدی در خانواده، از شما سوال خواهدپرسید. اما تشخیص نهایی با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی زیر انجام می‌شود. 

• آزمایش خون؛ با اندازه‌گیری میزان هورمون‌های تیروئیدی (T4,T3) و هورمون مترشحه از هیپوفیز TSH می‌توان، عملکرد تیروئید کودک را مشخص کرد. سطح هورمون‌های تیروئیدی در کودک مبتلا به کم‌کاری تیروئید پایین است. سطح TSH خون کودک، بسته به دلیل کم‌کاری تیروئید می‌تواند کم یا زیاد باشد. 
• سی‌تی‌اسکن؛ همان‌طور که می‌دانید سی‌تی‌اسکن یکی از روش‌های رایج تصویربرداری از بافت‌های داخل بدن است. برخی از نقایص غده تیروئید کودک را می‌توان به کمک این روش تشخیص داد.
• سونوگرافی؛ در این روش از امواج صوتی برای دریافت اطلاعات از بافت‌های داخل بدن مثل غده تیروئید، استفاده می-شود. 

درمان کم‌کاری تیروئید در کودکان

آیا کم‌کاری تیروئید در کودکان درمان می‌شود؟ کم‌کاری تیروئید معمولا درمان قطعی ندارد. تنها با استفاده از برخی داروها یا هورمون‌درمانی می‌توان علائم و عوارض کم‌کاری تیروئید در کودکان را تا حد زیادی کاهش داد. پزشک کودک شما با توجه به سن کودک، سلامت کلی و سایر موارد تاثیرگذار، درمان را برای کودک شما تجویز می‌کند. 

درمان کم‌کاری تیروئید در کودکان با توجه به دلیل کم‌کاری تیروئید، می‌تواند متفاوت باشد. اما رایج‌ترین و بهترین درمان کم‌کاری تیروئید و کاهش عوارض آن در کودکان، استفاده روزانه از دارویی به نام لووتیروکیسن است. استفاده از لووتیروکسین یک هورمون‌درمانی است؛ درواقع لووتیروکسین هورمون مصنوعی تیروئید است. این قرص معمولا روزی یک‌بار و معمولا به صورت مادام‌العمر استفاده می‌شود.

پس از شروع هورمون‌درمانی با لووتیروکسین، لازم است در ابتدای کار به‌طور مداوم از کودک آزمایش خون گرفته‌شود. در صورت اثربخشی دارو، ما شاهد میزان طبیعی T4 و TSH در خون کودک هستیم. لووتیروکسین هم در کم‌کاری تیروئید مادرزادی و هم در نوع اکتسابی به کار می‌رود؛ فقط میزان آن در هر کودک، بسته به سن و علائم، متفاوت است. 

عوارض جانبی لووتیروکسین در کودکان 

تا اینجا با این موضوع آشنا شدید که عوارض کم‌کاری تیروئید در کودکان چیست. اکنون لازم است بدانید عوارض قرص کم‌کاری تیروئید در کودکان کدام‌اند؟ این سوال خیلی از والدین درباره داروی لووتیرکسین است. با وجود نتایج مثبت درمانی، در کودکی که برای مدت طولانی تحت درمان با لووتیروکسین است، ممکن است یک‌سری عوارض را ببینیم. از عوارض این دارو می‌توان به اختلالات رفتاری، مشکل در تمرکز به خصوص در مدرسه، مشکلات خواب، کاهش دامنه توجه، استرس، کاهش وزن، سردرد و عدم تحمل گرما اشاره کرد. در صورتی که حس کردید این عارضه‌ها شدیدتر از میزان پیش‌بینی‌شده‌اند، به پزشک مراجعه کنید. همچنین معلمان و اعضای مدرسه باید از این عارضه‌ها مطلع باشند و باتوجه به مشکلات کودک، دربرابر او رفتار صحیح‌تری را دنبال کنند.